Alþýðublaðið - 30.07.1921, Blaðsíða 2

2
spilað djarft — og tafað. Tapað
stríðsgróðanum og því sem er
meira virði, lánstraustinu Og rík
ið er svo látið nota lánstraust
sitt til að haida þeim við, án þess
þó, að þeim sé jafnframt gert að
skyldu að halda áfram atvinnu-
rekstrinum.
Hví gerir ríkið þetta? Af þv/,
að það eru eiginhagsmunamenn-
irnir, sem eiga stjórn landsins
með húð eg hári, og meiri hluta
þingsins líka.
Rfkjandi ástand er eiginhags-
munamönnunum að kenna og auð-
valdsskipulagi þjóðfélagsins.
Alþýðan á enga sök á því;
hún hefir engan umráðarétt yfir
iramleiðslutækjunum og þátttöku
hefir hún enga í stjóm reksturs
þeirra. Henni verður því ekki um
ástandið kent, þó auðvaldið reyni
með bíekkingartilraunum blaða
sinna, að sýna fram á, að alt ilt
stafi aí háum launum verkalýðsinsll
Bœtur fást aldrei á böli pessu,
jyr en alpýðan sjálý tekur völdin
í sínar hendur og rekur fram-
leiðslutœkin með heill pjóðarinn-
ar fyeir augum.
Að þessu vinna jafnaðarmenn
um heim allan, og þeim verður
því meira ágengt sem lengra líður.
Kvásir.
Bannmálið
og íslendingar erlendis.
Þeir íslendingar, er „eriendis
búa*, Ifta ekki allir sömu augum
pg Halldór Hermannsson bóka-
vörður á bannmál okkar íslend-
inga. Fjarri fer því. Þeir láta sér
ekki verða fyrst fyrir, að „brosa"
að þeirri baráttu. Og þeir virðast
einmitt hafa orðið þess varir, að
umheimurinn hefir rent augum til
íslands „vegna bannmálsins*.
Merki þess eru víða að sjá. Með-
al annars f bréfkafla þeim, er hér
fer á eftir og er ritaður af mæt-
um íslendingi, er verið hefir bú-
settur í Vesturheimi nær 40 ár,
til kunningja hans hér, sem unnið
hefir að bannmálinu. Ðréfkaflinn
hljóðar svo:
-----Guð launar þér, fyrir elju
þina og margra ára dugnað í
bindindismálinu. Ekkert verk er
háleitara til, en að leggja fram
ALÞTÐOBLAÐtÐ
afl og efni til útrýmingar því
mesta og versta þjóðarböli, sem
lá eins og martröð á þjóðinni.
Þessvegna verð eg bæði hryggur
og reiður er ég sé, bæði i blöð-
um og bréfum að heiman, hvern-
ig þetta fagra verk er vægðar-
laust fótum troðið, einmitt af þeim,
sem ættu að vernda það. Á land-
ið engan heiðvirðan og dugandi
löggæzlumann ? Elska þeir allir
sjálfa sig — og áfengið? Ekki
elska þeir landið sitt eða þjóðina,
sem fæðir þá og klæðir. Þvi að
ef þeir gerðu það, mundu þeir
ekki láta nokkrum mönnum i
kauptúnum landsins haldast uppi
að iðka ósómann og afvegaleiða
æskulýðinn. Og þeir mundu þá
heldur ekki stuðla að því, að
landið misti aftur pað álit, sem
pað að maklegleikum ávann sér,
pegar pað setti áfengisbannlögin*).
En því áliti er þjóðin nú að glata,
fyrir ódugnað og kæruleysi sýslu-
manna og annara löggæzlumanna.
— Hvar lendir það á endanum?
Eg er búinn að dvelja nærfelt 40
ár /jarri tslandi og /slenzku þjóð-
inni. En eigi að slður gleðst eg
við hvert gæfuspor, sem hún
stígur, ekki síst hið mikla spor
til útrýmingar áfenginu. — Það
hefir verið mitt mestá áhugamál
rúmlega 30 ár. Harður og langur
bardagi. En guði sé lof: nú er
sigurinn unninn hér og málinu vel
borgið, ef stjórnin stendur ein-
beitt með þjóðinni. — L.
€ðvarð gall prðjessor
oot Sovjet-Rósslaoð.
Edvard Bull prófessor f Krist-
janíu er nýlega kominn heim úr
Rússlandsferð. Hefir hann í sam
tali við norskan blaðamann sagt
svo frá ástandinu í Rússlandi eins
og það er einmitt nú,
„í Moskva er götulífið mjög
fjörugt*, sagði prófessorinn, „og
mesti fjöldi fólks á ferðinni. Hvergi
var hægt að sjá nokkur merki
hrygðar né skorts, nema éf vera
skyldi f því að kvenfólkið gekk
sokkalaust. En eg held að það sé
tíska en ekki skortur, sem er or-
*) Hér auðkent.
sök f því. Mjög fátt sást af
lemstruðum mönnum og betlurum
— áreiðanlega ekki meira en t
Kristjanfu (sem hefir ekki V3 af
fbúatölu Moskva). Á torginu sáum>
við nokkrar konur af gömlu borg-
araflokkunum. Þær voru að selja
skrautgripi og aðra muni til þess
að afla sér einhvers til þess að
lifa af.
Annars hefir mesti fjöldi manna
úr þessum flokki leitað til útianda.
Það er sagt að alls séu ura z>
milj. af þeim í Evrópu utan Rúss
lands. Þeir af gómlu borgaraflokk-
unum, sem eftir urðu í Rússlandir
eru horjnir að mestu sem sérstök
stétt, en eru orðnir vinnandi menn
eins og allur fjóldinn. Það hefir
víða þurft á duglegum starfsmönn-
um að halda, enda hefir sovjet-
stjórnin lagt sig mjög fram tiE
þess að útvega sér góða og af-
kastamikla embættismenn. Flest
ir af þeim mönnum, sem setja E
æðri embættum eru mjög þreytu-
legir, því þeir hafa lagt ákaflega
mikið á sig. Einn af stjórnmála-
mönnunum sagði, að eitt hið nauð-
synlegasta sem nú lægi fyrir væri
að veita svo sem þúsundi af for-
vfgismönnum komúnistanna nokkra
mánaða hvíldl Annars er þeim
mönnum stöðugt að fjölga, sem
geta íarið með embætti fyrir
sovjetstjórnina.
Núna i vor hefir stjónin gert
ýmsar breytingar, sem eins og
stendur hafa mikið orðið til batn-
aðar og stórum glætt atvinnuiffið.
Fyrst og fremst hefir verið leyft
að verzla i smáum stfl og það
mátt strax sjá þó nokkrar smá-
sölubúðir. En öllu merkari eru
breytingarnar i bændapóiitfkinnL
Upphaflega var það ætlu sovjet-
stjórnarinnar, að bændur fengju
ríkinu i hendur alla aðra uppskeru
en þá, sem þeir sjálfir þyrftu. Nú
hefir í stað þessa verið lagður á
bændurna stighækkandi skattur og
á þann hátt fá þeir að halda tölu
vert meiru en aðrir. Útlitið með
landbúnaðinum má segja að sé
hið bezta einkum i Ukraine. Þar
er núna búist við afbrsgs upp-
skeru. En svipað má einnig segja
um Sibirfu. Lakast að vfgi stend-
ur Austur Rússland.
Annars er það eitt, sem Krífur
mann meira en nokkuð annað i
Rússlandi nú á tfmum, en það jer
sú nákvæma umhyggja, sem sovjet-