Alþýðublaðið - 11.06.1968, Blaðsíða 7

Ferðafélags íslands
Árbók 1968
VOPNAFJÖRÐUR
HORNSTRANDAÞÆTTIR
Ferðafélag íslands
Reykjavík 1968, 160 bls.
Nýlega er komin út Árbók
Ferðafélags íslands fyrir árið
1968, sú 41. í röðinni, og ber
undirtitilinn Vopnafjörður —
Hornstrandaþæítir. Ilún er eins
og tekið er fram í formálanum
nokkuð með öðrum hætti en hin
ar fyrri, enda að talsverðu leyti
helguð 40 ára afmæli félagsins,
en það var stofnað 27. nóv. 1927.
Það tekur langan tíma að
þekkja ísland allt, þótt það sé
ekkj sérlega stórt. Árangursrík
asta leiðin og jafnframt sú
skemmtilegasta er að ferðast um
landið, sjú það með eigin aug
um, kynnast því í sjón og 'raun.
Næst bezta aðferðin er að kynn
ast því af frásögn og myndum.
Það verða flestir að láta sér
nægja að meira eða minna leyti.
Á þvi er þó sá annmarki, að eng
in nákvæm íslandslýsing hefur
ennþá séð dagsins ljós, þótt
margt hafi verið ritað um
einstaka landshluta og staði og
sumt með ágætum, heildarverk
ið bíður ennþá síns höfundar og
meistara.
Það markverðasta, sem gert
hefur verið á þessu sviði, þegar
á heildina er litið, eru Árbækur
Ferðafélags íslands, þær komast
næst því að kallast íslandslýs
ing, og taka nú orðið nálega til
landsins alls. Þær eru að vísu
orðnar til á alllöngu tírtiabili, höf
undarnir margir og bækurnar
nokkuð sundurleitar og misjafn
ar að gæðum, en þó hefur frá
upphafi verið fylgt ákveðinni
meginstefnu, enda umsjá og rit
stjórn lengst af verið í höndum
sama manns, þ. e. Jóns Eyþórs
sonar, veðurfræðings, sem lézt á
síðastliðnum veti'i.
Meginefni Árbókarinnar að
þessu sinni er eins og undirtitill
inn bendir til frá Vopnafirði og
af Hornströndum, landslagslýs
ing og ferðasöguþættir.
Halldór Stefánsson fyrrver
andj alþingismaður ritar kaflann
um Vopnafjörð. Hann var um
skeið búsettur í Vopnafirði og
er þar öllum hnútum kunnugur,
þekkir landslagið, samgöngurnar
og söguna, og þarf naumast að
draga í efa, að frásögnin sé
traust og trúverðug, sjálfur er ég
lítt kunnugur ó þessum slóðum
og ekki dómbær um staðháttalýs
ingar þarna í einstökum atrið
um. En skýrt og skilmerkilega er
frá öllu greint og fróðlegt fyrir
þá sem ekki hafa í Vopnafjörð
kornið eða þekkja þar iítið til.
Margar ágætar myndir fylgja frá
sögninni sem og öðrum þáttum
bókarinnar.
Hornstrandaþættirnir eru
tveir. Tilefni þeirra er Horn
strandaferðir, sem Ferðafélagið
efndi til árið 1966 og 1967. Skrif
ar Einar Þ. Guðjohnsen annan
þáttinn, en dr. Haraldur Matt
híasson hlnn, en sá fyrrnefndi
var fararstjóri í báðum ferðun
um. Hornstrandir eru nú allar
komnar í auðn og því erfið nokk
uð yfirreiðin ferðamönnum, um
vegi eða farartæki er ekki að
ræða, en landslagið stórbrotið
og hrikalegt. Er skemmst af þess
um ferðum að segja, að þær tók
ust með ágætum, enda þátttak
endurnir allt þaulvant og harð
.duglegt ferðafólk, sem bar
pjönkur sínar möglunarlaust og
taldi ekki svitadropana. Voru
þrettán manns í annarri fei'ðinni
en einum betur í hinni, og sýnd
ist hin umdeilda tala ekki koma
neinum að sök.
Báðir eru ferðaþættirnir ritað
ir af fjöri og frásagnargleði, og
hefur lesandinn á' tilfinningunni,
að ferðalangarnir eigi margar á
nægjulegar endurminningar úr
þessum Hornstrandaferðum. Mér
kæmi ekki á óvart, þótt einhver
fjallaráparinn fengi smávegis
fiðring í iljarnar við lestur þess
ara prýðilegu ferðaþátta og hugs
aði sér til hreyfings, ef tækifæri
gæfist.
Einar Þ. Guðjohnsen stingur
upp á því í lok greinar sinnar,
að Hornstrandir verði friðaðar
eins og þær leggja sig, „frá
Hrafnsfirði og norður fyrir Horn
og allt til Drangaskarða ó'
Ströndum.“ Ég lýsi fylgi mínu
við þessa tillögu. Þetta er stór
brotin hugmynd, sem Náttúru
verndarráð ætti að taka til ræki
legrar athugunar sem fyrst.
Þjóðgarður á Hornströndum
ætti engan sinn líka um víða
veröld .
Síðari hluti Árbókarinnar er
eins og áður segir helgaður 40
ára afmælí félagsins. Dr. Sigurð
ur Þórarinsson, jarðfræðingur,
á þar „litla hugvekju“, sem
hann flutti á fertugsafmæli
félagsins og hann nefnir Að
lifa í sátt við land sitt. Þetta
ér holl og tímabær hugvekja um
sambúð lands og þjóðar, sem ein
att hefur verið nokkuð ábóta
vant, en Sigurður er sem kunn
ugt er skeleggur náttúruverndar
sinni, átti m. a. frumkvæðið að
friðun Skaftafells í. Öræfum.
Stílsmáti Sigurðar er alþýðlegur
og líflegur að vanda, enda er
hann með þeim ósköpum fæddur
að kunna ekki að vera leiðinleg
ur.
Loks er í Árbókinni kafli um
sæluhús félagsins og lýsing á um
hverfi þeirra, ásamt myndum, en
þau eru nú orðin tíu talsins.
Þennan kafla ritar Gísli Gests
son, safnvörður, sömuleiðis
stutt, en greinargott yfirlit yfir
ssesi
Alheimsráðstefna um
hagnýt not gcimtækninnar
Það hafa orðið geysimiklar
framfarir á sviði geimtækni
síðan fyrsta gervitunglið var
sent á loft fyrir nálega tíu
árum. í sumar standa Samein-
uðu þjóðirnar að alheimsráð-
stefnu, sem á að kanna hvern-
ig hægt sé að hagnýta vís-
indasigrana á raunhæfan hátt.
Ekki einasta stórveldin eða
önnur þau ríki, sem stunda
geimrannsóknir, heldur öll
ríki, og þá ékki sízt þau van-
þróuðu, geta vænzt mikils á-
vinnings af þeim nýjungum
sem nú éru innan seilingar:
fjöldauppfræðsla í geim-sjón-
varpi, öruggari veðurspár,
uppdrættir af málm. og vatns-
lindum, svo nefnd séu nokkur
dæmi.
Gervihnettir til veðurathug-
ana hafa þegar gert skjótari
og nákvæmari spár möguleg-
ar, og hefur það m.a. bein
óhrif á landbúnað, auk þess
sem það gerir flug og sigling-
ar miklu öruggari.
Einnig er búizt við, að geim-
tæknin muni gera mönnum
klieiflt að afhjúpa jurtasjúk-
dóma hjá ávöxtunum, upp-
götva stór landsvæði undan
ströndunum sem hægt væri
að rækta og jafnvel fylgjast
með fiskitorfum í sjónum og
segja fyrir um hvert þær flytji
sig.
Ráðstefna Sameinuðu þjóð-
anna um könnun og friðsam-
lega hagnýtingu geimsins verð
ur haldin í Vín dagana 12. til
27. ágúst. Öllum aðildarríkj-
um Sameinuðu þjóðanna og
sérstofnana þeirra hefur verið
boðið til hennar.
Þetta verður fyrsta ráðstefn-
an, sem fyrst og fremst fjall-
ar um það, hvernig hagnýta
megi geimrannsóknir í þágu
efmahagslegrar og félagslegr.
ar þróunar. Þetta verður einn-
ig í fyrsta sinn, sem lönd
án eigin geimrannsókna taka
þátt í slíkri ráðstefnu á jafn-
Forsíða Árbókarinnar.
starfsemi félagsins á þessu fjöru
tíu ára tímabili. M. a. rekur
hann efni Árbókanna í stórum
dráttum.
Það fer ekki milli mála, að Ár
bók F. í. er hið merkasta rit,
sem lengi verður leitað til af
þeim sem við staðhátta og ör
nefnakönnun fást. Fyrir almenn
ing er liún fyrst og fremst hand
bók og uppsláttarrit heima og
heiman, sem oft á eftir að koma
að góðu gagni. Árbókin er gefin
út í stærra upplagi en flestar
þeirra tvö til þrjú hundruð bóka,
sem áriega koma hér á markað
inn eða í 7500 eintökum, og fer
meginhlutinn eða um 6000 ein
tök til félagsmanna. Þó að þetta
sé mjög viðunanlegur félaga og
og eintakafjöldi, þá mælir allt
með því, að þessar tölur ættu að
vera tvöfalt hærri. Margir hafa
áreiðanlega ekki gert sér fulla
grein fyrir því, að félagsgjaldið
kr. 200,00, er ekki einu sinni
bókarverðið, hvað þá meira. Ég
held, að landsmenn gerðu vel í
því að efla Ferðafélag íslands
og starfsemi þess með aukinni
þátttöku, þó ekki væri annars
v'egna tön ÁrbókVrinnar, sem
enginn íslendingur getur í raun
og veru án verið, ef hann vill
kunna sæmileg skil á landi, þjóð
og sögu.
Gestur Guðfinnsson.
réttisgrundvelli við geim-
veldin.
Áuk þess scm ráð=te,’rnan
mun kanna, hvaða raunhæf
nöt þróunarlöndin hafi af
geimtækninni, á hún að kanna
möguleikana á aukmu alþjóða-
samstarfi og hlutverk Sam-
feinuðu þjóðanna í iþví.
t
Mörg hundruð fyrirlestrar.
Nokkur hundruð fyrirlestrar
hafa þegar verið sendir inn og
samþykktir til meðferðar und-
ir einhverjum af níu liðum
dagskrárininar, en þeir eru:
samgöngur, veðurfræði., sigl-
inga?'. önnur geimtækni til
l’’aimhæfi'3i nota, líffræði og
læknisfræði, hagnýting geim-
tækninnar á öðrum sviðum,
uppfræðsla og menmtun, al-
þjóðleg samvinna og efnahags-
leg. lögfræðileg og félagsleg
vandamál.
Lesið í tímaritum
Sameinuð'u þjóðanna
Ilætta er á, að núgildandi
skólakerfi í vanþróuðu löndun-
um skapi yfirborðslega og
valdasjúka forréttindastétt. þar
sem aftur á móti þessi lönd
Framhald á 14. síðu.
11. júní 1968 —
ALÞÝÐUBLAÐIÐ J