Alþýðublaðið - 17.01.1969, Qupperneq 6

6 ALÞYÐUBLAÐIÐ 17. janúar 1969
— í stjórnmálalegu tilliti er ég veikur, en minn flokkur er
herinn og hann er sterkur, sagði Arturo Costa e Silva árið 1965.
þegar hann gaf kost á sér sem forsetaefni. Þetta er rétt. Það
eina og hálfa ár, sem hann hefur verið forseti Brasilíu, heíur
leitt í ljós, að hann persónulega er ekki sterkur leiðtogi, heldur
fulltrúi hersins, sem nú er ráðandi í brasilískum stjórnmáium.
'Það er ekki auðvelt að skil-
greina hann stjórnmálalega, fyrir
utan það, að hann er leiðtogi í-
hnldssamrar herstjórnar. A hart-
nær fimmtíu ára ferli sínum í
hernum hefur hann gegnt flest-
um embættum, sem brasilískur
herforingi getur yfirleitt komizt í.
Arið 1%7 var hann gerður for-
seti í helzta ríki Suður-Ameríku.
Þar með náði hann tindi á ferli
sínum í hernum. En ekki er auð-
vtlt að segja um, að hve miklu
leyti hann er raunverulegur vald-
hftfi, en ekki aðeins skrautfjöður.
Það er altnenn skoðun, að staða
htins sé tiltölulega veik, og að hann
sjálfur hafi ekki mikið ráðrúm til
að athafna sig að eigin vild, en að
hann verði að laga sig eftir leið-
beiningum frá nánustu herráðgjöf-
um sínum.
Upp á síðkastið hafa hægri öfl
innan hersins verið allsráðandi og
■því h.nikar Costa e Silva sinni
; stefnu vfir til hægri. 1 vor var
þessu öfugt farið. Þá vildi hann
láta lýsa yfir neyðarástandi vegna
stúdentaóeirðanna. En ráðgjafar
hans studdu það ekki og hann
varð að láta kvrrt liggja. Alla vega
. er Costa e Silva ekki áhrifamikill
leiðtogi eins og fyrirrennari hans,
Castelo Branco, marskálkur.
Costa e Silva fæddist í litlu þorpi
í Rio Grande do Sul árið 1902. —
Faðir hans var kaupmaður og átta
barna faðir. Snemma gekk hann í
herinn og hefur loðað við hann æ
síðan. I mörg ár hefur hann verið
kennari við herskóla. Hann hefur
verið héraðsstjóri og 1962 á óróa-
svæðinu í Norðausturhluta Brasi-
líu. Líkt og margir aðrir suður-
amerískir herforingjar, hefur hann
verið við nám í Bandaríkjunum,
en þar var hann á námskeiði í
Fort Knox í Kentucky. Hann var
kadett ásamt Castelo Branco, og
þeir héldu alltaf kunningsskapn-
um, þar til þeir urðu meðsamsær-
ismenn 1964. Qadros forseti vildi
fá hann fvrir hermálaráðherra ár-
ið 1961, en því hafnaði hann. Árið
1964 varð hann sem elzti herfor-
ingi samsærismanna, hermálaráð-
herra og 15. marz 1967 varð hann
forseti.
Stjórnmálaferill hans er áhuga-
verðari en herferill hans. Um tví-
tugt hevrði hann hinum fra’gu
„tenentes” eða lautinöntum til. —
Þeir voru ungir og metnaðargjarn-
ir herforingjar, sem oft gerðu
bvltingar gegn landeigendum og
lýðveldinu gamla. Þeir voru þjóð-
ernissinnar, sem heimtuðu iðn-
væðingu og þjóðfélagsumbætur.
Einn af leiðtogum þeirra var Lu-
is Carlos Prestes, sem síðar gerð-
ist kommúnistaleiðtogi.
Arið 1930 komu þeir Getulio
Vargns til valda og höfðu mikil
áhrif á stjórnmálaferil hans síðar
meir. Flestir þeirra, þar á meðal
Costa e Silva, urðu fljótt íhalds-
samir og 1945 ráku þeir Vargas frá
völdum. Í nokkur ár var íhalds-
samur hershöfðingi leiðtogi og
meiri hluti æðstu embættismanna
í hernum var á þeirri skoðun, að
hlutverk hersirts væri að verja
lýðræðið án þess að taka völdin
beinlínis í sínar hendur. Þetta var
afstaða Costa e Silva til skamms
tíma. F.n allan tímann var þetta
yfirstéttarlýðveldi og framfylgt var
ýmist íhaldssamari eða frjálslynd-
ari fjárhagsstefnu. Þegar hluti hers-
ins reyndi að gera uppreisn 1961,
hjálpaði Costa e Silva við að bæla
hana niður.
Aukin áhrif vinstri manna um
1960 og stjórnarstefnan í Brasilíu
þegar Goulart var við völd, gerði
það að verkum, að margir hers-
höfðingjar gerðust ha'gri sinnaðir.
Og áður en langt um leið, var
Costa e Silva orðinn einn af sam-
sa'rismönnunum. J gagnbvlting-
unni 1964 var hann einn af höfuð-
paurunum. Castelo Branco var
virkasti hugmyndafræðingurinn í
samsærinu og Mourao Filho tók
hernaðarleg frumkvæði, en Costa
e Silva hafði yfirumsjón með
hreinsunum í hernum og herlið-
inu vfirleitt. Hann varð að tryggja
stöðu sína, og um tíma hafði hann
fjóra fimmtu hluta af æðstu mönn-
utn hersins á sínu bandi. Það var
eðlilegt, að hann yrði hermálaráð-
herra og að sama skapi, að hann
yrði eftirmaður fyrrverandi bekkj-
arbróður. síns, Castelo Branco, í
forsetastól. Við kosningarnar lofaði
Costa e Silva því að halda frani
„ábyrgðarstefnu” í fjármálum. —
Þetta þýddi, að það mikilvægasta
var, að tryggja gengi gjaldmiðils
og stöðva verðbólgu. Landið er al-
veg opið fyrir erlendu fjármagni
og tryggur bandamaður Bandaríkj-
anna j hvívetna.
Þýðingarmesta verkefni ríkis-
stjórnarinnar, eftir því sem hún
sjálf lætur í ljós, er það, að stöðva
framgang kommúnismans. Það er
aðeins hægt með því að loka stjórn-
málakerfinu og koma kúgunarað-
gerðum í framkvæmd.
Sjálfur leggur Costa e Silva ekki
mikið af mörkum til skiinings á
sinni stefriu, þegar hann segir, að
helzta grundvallaratriði í bygg-
ingu stjórnar sinnar sé „félagsleg
mannúðarstefna.” Ástandið í Brasi-
líu nútímans talar sínu máli.
i
I'
mmmmm
mmrnm
öggli
’

mMm
Wm
■
" r ym&'
iíhí®
■■
■
Miklir skógareldar geisuðu í
Viktoríufylki i Ástralíu í fyrri
t iku, og varð þar mikið tjón á
og fólki. Að
minnsta' kosti fjórtán manns fór-
ust í eldunum og talsvert á annað
hundrað hús urðu logunum að
.bráð, og hafa skógareldar ekki
gert jafnmikinn usla í Ástralíu
síðan 1939. Myndin hér lil hliðar
var tekin er eldarnir stóðu sem
hæst, og sést á myndinni hvernig
■heilt íbúðarhús hreinlega hefst á
loft eftir að eldurinn hafði náð
að læsast í það. Þetta hús var á
stað sem ncfnist Ðiamond Creek,
en þnr voru eklarnir einna verstir
(UPImynd).
WM
rnannv