Dagur - 16.07.1919, Blaðsíða 1

DAGUR
kemur út einusinní í viku.
Árgangurinn kostar 3 kr.
Gjalddagi 1. júli.
Ritstjóri
Ingimar Eydal. Hh
AFGREIÐSLA
og innheimta hjá
Jóni P. Pór.
Nordurgötu 3. Talsimi 112.
II. ár.
Akureyri, 16. júlí. 1919.
Þvottaduftið
Read Seal Lye j
kaupa allir, sem einusinni hafa reynt það.
Verslun P. Pjeturssonar.
Þingvallafundurinn.
25.-27. jlillí 1919.
Eins og áður hefir verið getið hjer í blaðinu var
fundur settur að Þingvöllum við Öxará 25. júní s.l.
og stóð hann yfir þar til 27. s. m., eða á þriðja
dag. Fundinn sóttu nálega 100 manns úr öllum
hjeruðum landsins. Jónas Jónsson kennari frá Hriflu
setti fundinn, Iýsti tildrögum hans og verkefni og
gekst fyrir kosningu fundarstjóra. Var Ólafur alþm.
Briem kosinn fundarstjóri, en til vara Sigurður Sig-
fússon kaupfjelagsstjóri á Húsavík og síra Jakob
Lárusson í Holti undir Eyjafjöllum. Ritarar voru
kosnir Árni Jakobsson frá Hólum í Ringeyjarsýslu,
Sigurður Vigfússon frá Brúnum undir Eyjafjöllum
og Jón Kr. Jónsson frá Vífilsmýri í önundarfirði.
Skömmu eftir fundarsetningu var gengið til Lög-
bergs á eystri bakka Almannagjár, sunnan Snorra-
búðar. Rar flutti Sigurður Nordal prófessor snjalt
erindi um sögu staðarins. Færði hann rök að því,
að bergbungan, sú er hann stóð á, væri Lögberg
hið forna, en hraunriminn milli Flosagjár og Niku-
Iásargjár væri rangnefndur Lögberg.
Á meðan prófessorinn hjelt ræðuna, tók að rigna.
Bað hann fundarmenn virða á hægra veg fyrir for-
sjóninni; hún mundi ekki telja vanþörf að bleyta í
sjer, því málfræðingar hefðu orð fyrir að vera þurrir.
Að Lögbergi söng flokkur manna kvæðið »ísland
farsælda frón«, og á Ieiðinni heim til Valhallar var
sungið »Fanna skautar faldi háurn*. Margt fieira
var sungið þessa fundardaga og stjórnaði Ríkharður
Jónsson listamaður söngnum.
Vinnubrögðum var svo hagað á fundinum, að
málin voru sett í nefndir. Voru þær þessar:
1. Mentamálanefnd.
2. Landbúnaðar- og bankanefnd.
3. Sjávarútvegsnefnd.
4. Verslunar- og samgöngumálanefnd.
5. Skatta- og launamálanefnd.
6. Húsabygginga- og heilbrigðismálanefnd.
7. Fossanefnd.
8. Allsherjarnefnd.
Sú nefnd var þannig skipuð, að í henni áttu sæti
framsögumenn allra hinna nefndanna, og skyldi hún
í samráði við þær leggja síðustu hönd á samþyktar
tillögur fundarins.
Flestar nefndirnar höfðu að mestu lokið störfum
sínum að kveldi hins fyrsta fundardags, eða þá um
nóttina, því ósleitilega var unnið.
Næsta morgun flutti Valtýr Stefánsson búfræðis"
kandidat erindi um framtíð hins íslenska landbúnað-
ar. Var gerður að því hinn besti rómur.
Síðan var hvert málið tekið fyrir af öðru og rædd
af fjöri og áhuga.
Framsögumenn hinna ýmsu mála voru þessir:
Landbúnaðarmál: Jakob . H. Líndal bóndi á
Lækjamóti.
Sjávarútvegsmál: Brynjólfur prestur Magnússon
á Stað í Grindavík.
Heilbrigðis- og liúsabyggingamál: Jónas Krist-
jánsson iæknir á Sauðárkrók.
Mentamál: Björn Guðmundsson kennari á Núpi.
Verslunarmál: Hallgr. Kristinsson landsv.forstjóri.
Samgöngumál: Rórólfur Sigurðsson í Baldurs-
heimi.
Fossamál: Jónas Jónsson kennari í Reykjavík.
Skattamál: Páll Jónsson kennari í Einarsnesi.
Launamál: Stefán Stefánsson bóndi á Varðgjá.
Bankamál: Jakob H. Líndal.
Priðja fundardaginn var síðan tekið fyrir að Ijúka
nokkrum málum, sem frestað hafði verið að gera
fullnaðar ályktanir um og vísað hafði verið til alls-
herjarnefndar.
Eftir að dagskrármálum var lokið, stóðu frjálsar
umræður nokkra stund. Pá tóku til máls: Jónas
Jónsson, Tryggvi Pórhallsson, Björn H. Jónsson,
Porsteinn M, Jónsson, Sigurður Vigfússon, Oddur
Sveinsson, Ingimar Eydal, Sveinn Ólafsson, Kristinn
Guðiaugsson, Pórólfur Sigurðsson, Guðbrandur
Magnússon, Davíð Jónsson, Stefán á Varðgjá, Bjarni
Ásgeirsson, Benedikt Magnússon, Ríkharður Jónsson
og Jón Davíðsson.
Að lokum mintust menn ísiands og minningar
Jóns Sigurðssonar hvors um sig með ferföldu húrra-
hrópi.
Hjer fara á eftir ályktanir fundarins í einni heild:
Mentamál.
1. Að fræðslumálalöggjöfin verði vandlega endur-
skoðuð.
2. Að ríkið veiti fíflegan styrk til að setja á stofn
nokkra vandaða heimavistarskóla fyrir börn í
sveitum.
3. Að bæta kennaraskólann svo að hann fullnægi
þeim kröfum, sem gera verður til góðrar kenn-
aramentunar.
4. Að koma á fót 2 — 3 góðum unglingaskólum í
sveitum í líkingu við Eiðaskólann, og einum
húsmæðraskóla.
5. Að styðja að því, að landið gefi út vandaðar
þýðingar úrvalsrita og kenslubækur, og selji bæk-
urnar með vægu verði.
6. Að veita nokkrum efnilegum stúdentum árlega
styrk til sjerfræðisnáms erlendis.
Landbúnaða^jnál.
Að efla Búnaðarfjelag íslands með fjárframlögum
lil þess að það geti:
1. a. Beist fyrir því, að fóðurbirgðafjelög á sam-
vinnugrundvelli verði stofnuð sem víðast um
landið, og haft í þjónustu sinni mann er
vinni að útbreiðslu fóðurbirgðafjelaga og gefi
leiðbeiningar um tilhögun og framkvæmdir.
b. Að það geti beist fyrir að verja öll nothæf
býli fyrir eyðileggingu af náttúrunnar völdum,
svo sem af. sandfoki, vatnagangi o. fl.
c. Starfað að rannsóknum þeim og tilraunum er
nauðsynlegar eru til þess, að hægl verði að
28. blað.
Hjermeð tilkynnist vinum og vandamönn-
um, að okkar elskaða móðir og tengdamóð-
ir, Ásrún Jónsdóttir, andaðist að heimili
sínu 13. þ. m.
Jarðarför hennar er ákveðið að fari fram
mánudaginn 21. þ. m.
Einarsstöðum 1 Reykjadal 15. júní 1919.
Börn og tengdabörn hinnar látnu.
stofna nýbýli, þar sem ræktanleg jörð er fyrir
hendi og önnur nauðsynleg skilyrði.
d. Innleitt og endurbætt nauðsynlegar landbún-
aðarvjelar innan húss og utan.
e. Stutt fjelagsskap til búnaðarumbóta í jarðrækt
og kvikfjárrækt o. fl. og haft í þjónustu sinni
nægilega marga sjerfróða menn — ráðunauta
— í helstu greinum búnaðarins til þess, að
annast undirbúning stærri verklegra fram-
kvæmda og aðrar almennar búnaðarleiðbein-
ingar.
f. Lagt áherslu á tilraunir í jarðrækt og kvik-
fjárrækt og unnið að þeiin í sambandi við
tilraunastöðvarnar, bændaskólana og einstaka
bændur, er sjerstaklega væ'ru til þess hæfir.
g. Styrkt menn til verklegs náms erlendis, og
innanlands á þeim stöðum, sem helstu verk-
legar framkvæmdir fara fram.
2. Að taka skógræktarmálið til gagngerðrar rann-
sóknar og leggja kapp á, að koma þar á meiri
og heppilegri framkvæmdum en undanfarið.
3. #Að styrkja stærri verklegar framkvæmdir í stórum
stíl, ef sjerstakar ástæður eru fyrir hendi.
4. Að efla bændaskólana og koma á fót við ann-
anhvorn þeirra framhaldskenslu í ýmsum sjer-
greinum búnaðarins, svo sem: um meðferð Iand-
búnaðarvjela, um jarðræktartilraunir, um störf
eftirlitsmanna o. fl. Ráðunautum Búnaðarfjelags
íslands sje meðal annara falið að hafa kensluna
á hendi.
5. Að reyna eftir föngum að koma í veg fyrir
verkafólksskort í sveitunum og koma á fót ráðn-
ingarskrifslofum.
6. Að koma á mati á fóðurbæti.
Sjávarútvegsmál.
1. Að efla sjómannaskólann og auka kröfu til verk-
legrar kunnáttu skipstjóraefna.
2. Að veita Fiskifjelagi íslands fje til fræðslu með-
al sjómanna í fjölmennustu veiðistöðvum og sjó-
þorpum landsins, svo sém með bókasöfnum, fyr-
irlestrum og námskeiðum, og einkum um það,
hversu samvinnufjelagsskapur mætli sjómanna-
stjettinni að gagni verða á fjölmörgum sviðum,
eigi síður en landbændum.
3. Að hraða byggingum vita og sjómerkja sem
mest.
4. Að auka og bæta eftirlit með útbúnaði og traust-
Ieika fiskiskipa og breyta samábyrgðarlögum þeirra
frá 1909 í haldkvæmara horf.