Dagur - 27.04.1920, Page 1

DAGUR
ktmur úí á hverjum þriðjudegi.
Kosiar kr. 4.50 til áramóta.
Gjalddagi fyrir 1. ágúst.
AFGREIÐSLU
og innheimtu annast ritstjórinn.
Heimilisfang blaðsins fyrst um
sinn i Kaupfclagi Eyfriðinga.
III. ár.
Til lesenda.
Með þessu tbl. hefir Dagur göngu
sína á ný. Hann hefir, eins og les-
endurnir sjá, notað hvíldina, til þess að
færast í aukana. Vonast hann nú eftir’
að geta komið í þessari stærð vikulega
framvegis.
Um stefnu blaðsins skal fátt eitt sagt.
Pess má þó geta, að stefnan verður
eftir þeim höfuðleiðum, sem markaðar
eru á stefnuskrá þeirri, sem Tíminn
hefir birt. þó skuldbindur Dagur
sig ekki, til þess að vera Tímanum
sammála í öllum einstökum atriðum.
F*að hlýtur að reka að því á landi
hér, að þjóðin komist stjórnarfarslega á
réttan kjöl. Að tveir höfuðflokkar sæki
og verji málin hvor gagnvart öðrum.
Annar, sem sækir fram, og hinn, sem
heldur aftur af. Hvor fyrir sig á ský-
lausan réft á sér. En um það verður
jafnan barist, hvar sett skuli takmörk
framsókn og íhaldi í hverju máli.
Hvert einstákt mál getur ekki til laug-
frama skift mönnum í heilsteýpta flokka.
A hverju máli fyrir sig, sem um erdeilt,
eru tvær hliðar. Horfir önnur til fram-
sóknar, hin til íhalds. Hugarfarslegur
skyldleiki hlýtur því að ráða mestu um
það, hvernig menn skipa sér í flokka.
Dagur vill vera _þeim megin, sem
sótt er fram á hóflegan hátt til hag-
sældar allri þjóðinni, andlegs þroska
og siðbetrunar.
Dagur vill ekki, frekar en verið
hefir, samþýðast þeim mönnum, sem
líta svo á, að einstaklings framtak hljóti
altaf að verða háð einstaklings hags-
munum. En hann vill skipa sér undir
merki þeirra manna, sem líta svo á, og
vinna satnkvæmt því, — að einstaklings
framtak og almennings hagsmunir geti
farið saman.
Um fram alt vill Dagur hlynna að
allri samvinnu, sem horfir til heilla fyr-
ir þjóðina. Ekki eingöngu samvinnu
þeirra manna, sem vegna svipaðrar að-
stöðu geta þá frekar, með sameinuðu
átaki, velt þungum steinum, heldur
einnig þeim flokkum manna, sem virð-
ast þurfa að sælcja hlut sinn Itvor und-
ir annars vopn, eins og nú er málutn
skipað. Má þar ti! ncfna verkamenn
og viunuveitendur.
Dýrtíðin vex jafnt og Jaétt Hún er
eins og kapplilaup, þar sent ekki má á
Akureyri, 27. apríl 1920.
1. blað.
milli sjá hverjir fram úr komast, þeir
sem vörur seija eða vinnu eða hvað
sem er af því, er þjóðin þarf sér til
lífsuppeldis. Verkalýðsbyltingar fara
eins og stormar um löndin, og hrífa
þetta litla ríici með inn í öngþveiti ver-
aldarinnar. Viðskiftamál og samgöng-
ur þjóðarinnar komast á ringulreið.
Viðskiftanefnd er skipuð, til þess að
forða þjóðinni frá fjárhagslegum voða.
Menrt munu sjá, að það skiftir ekki
litlu, hversu þjóðin verður við þeim
vanda, sem aftur og aftur berst henni
á hendur. F*egar skip er í sjávarháska,
getur aldrei farið vel, ef hver og einn
skipverja hugsar mest um það, að
bjarga sjálfum sér, hvað sem hinum
líði. Gildir það jafnt um þá, sem eiga
að sjá um seglfesiu og stjórn og hina,
sem standa í austri. F’á þarf hver að
standa fast í fætur, þar sem honum er
skipað til verks, og gæta þess, að hvert
handtak notist fyllilega, ekki eingöngu
honum sjálfum til bjargar, heldur skip-
inu og öllum skipverjum.
Nú er að inörgu líkt á komið með
íslandi, eins og slíku skipi. F*ví mið-
ur virðist niargt benda á það í við-
skiftum manna á milli, að of margir
hagi sér eins og illa siðaðir skipverjar
í sjávarháska. Of tnargir hugsa mest
um það, að bjarga sjálfum sér hvað
sem hinum líði, F*að ntá þó hver sjá,
sem um það hugsar, að velferð lands-
ins fellur hverjum einstakling þjóðar-
innar beint eða óbeint í skaut, en þrot
þess og fjármálavandræði korna að lok-
bjarga sjálfum sér, heldur og þjóð
sinni.
F*etta vill Dagur geta gert mönn-
um, ljósara en áður. F’essvegna getur
hann ekki hylt neina þá baráttu fyrir
hagsmunum einstakra flokka, sem ekki
hefir fólgin í sér þessi skilyrði.
Mörg fleiri verkefni eygir Dagur
framunffan, en hirðir ekki um að telja
fleira upp að sinni. Hann kveður sér
til fulltingis alla góða menn, sem sjá
hanjn, um það, að vinna að hverju góðu
máli jjjóðinhi til heilla.
Útgáfa blaða hér á landi er ekjki
gróðafyrirtæki, eins og þeim er bezt
kunnugt, sem að því standa. Einstakir
menn styrkja blöðin meira og minna
með framlögum úr eigin vasa. F’að
eru vinsamleg tilmæli Dags til altra,
sem sjá hann, að þeir styrki hann 'á
þann hátt, að%aupa hann sjálfir og út-
breiða. Mertn kveinka sér við, sem
von er, að gjalda stótar upphæðir fyrir
hvert blað. Afleiðingin er sú, að fleiri
blöðum er troðið upp á hvern ein-
stakling, því þann dýrtíðarhalla, sem
blöðin líða við lágt blaðaverð en háan
tilkostnað, leitast þau við, að vinna upp
rneð kaupendafjölda.
»Dagur« væntir sér styrks á einn og
annan hátt þeirra manna, sem líta svo
á, að samvinnustefnan og hófleg fram-
sókn í stjórnmálum þurfi að eiga mál-
svara hér norðan lands.
Gleðilegt sumar.
til þess að sætta sig við slíkt sleifarlag
á póstflutningi.
Engin lög eða reglugerðir veita trygg-
ing fyrir því, að bætidur á póstleiðinni
veiti póstinum allan þann greiða, sem
hann þarfnast. Pví síður tryggja nokk-
ur lög, að hey fáist, þar sem það er
ekki til. Póstunum sjálfum er ætlað að
ráða fram úr um ferðir sínar.
Hér þarf auðsjáanlega að búa betur
um hnúta.
Norðlendingar sætta sig ekki við það,
að póstgöngur falli að mestu niður upp
úr þurru.
Póststjórnin, sem að sjálfsögðu ber
ábyrgð á þessum tnisfellum póstgangn-
anna, verður að sjá um, að póstarnir
tryggi sér nægtir heys á leið sinrii þeg-
ar á haustnóttum.
Tryggja mætti á lö'glegan hátt, að
kaup fetigist 'á heyi á póstleiðinni eða
i grend við hana strax á haustin. Væri
það mun aðgöngubetra, en að láta það
vera undir höppum og glöppum kom-
ið hvort hey fæst, þegar vetur sverfur
að. Líkur eru til þess, að pósthestarn-
ir þurfi að vera betur trygðir, en úti-
gangshross Skagfirðinga.
Annar kostur er sá, að flytja hey
lengra að, jafnvel af öðrum höfnum,
að trygðri launaviðbót,- sem samsvarar
þei«n kostnaði. Mætti þá svo fara, að
póstur kæmist að betri kjörurn um fóðr-
un hesta á leið sinni, seni kostar nú 3
krónur á dag fyrir hestinn, þegar það
fæst.
Norðlendingar vænta þess, að fyrir,
það verði girt, að slíkar tnisfellur sem
þessar komi fyrir framvegis.
Ódýra kaupafólkið.
um niður á öllum.
Dagur vill, ef hægt væri, ýta við
ábyrgðarmeðvitund manna. Háim teldi
sig ekki fara erindisleysu til lesenda,
ef einhverjum yrði þá Ijósara en áður,
að hann er einstaklingur þjóðar, sem
öli þarf að bjargast, og að hann ber
fulla hlutdeild i ábyrgðinni fyrir því,
að það takist. Hverjum einstaklingi
þarf að verða það Ijóst, að hvert verk,
sem unnið er, hefir í sér fólgið meira
eða minna af hag eða óhag allrar þjóð-
arinnar, eftir því hversu ti! þess er
stofnað. Framkoma hvers nianns og
verk hans, verka um óravegu í þjóðfé-
laginu, hvort Iteldur hatin etur afli við
stórsjóa eða brýtur inoldina til rnergjar,
Pað er skylda hvers manns, að standa
fast fyrir, þar sem honum er skipað til
verks og láta hvert handtak notast vel.
Ekki nteð það eitt íyrir augum, að
Póstgöngurnar.
Þau undur hafa komið fyrir, að vest-
anpóstur Itefir farið með bréfatösku á
sleðakríii aftan í sjálfum sér vestur sveit-
ir, en blöð og böglar hafa safuast fyrir
bæði hér og í Húnavatnssýslu og ekki
fengist flutt.
Eftir sögusögn póstsins sjálf, er or-
sökin sú, að hey handa pósthestunum
sé ófáaulegt í Skagafirði.
Blaðið íslendingur lætur þó allvel
yfir ástæðum Skágfirðinga og fleiri, sem
þykjast vera kunnugir vestur þar.
Pessu tvennu ber ekki vel saman.
þvi miður er hbett við, að póstinum sé
ekki neitað um hey að ástæðulausu.
Vetur ltefir verið með afbrigðum harð-
ur í Skagafirði.
Ettgan mun furða á því, sem veit
hvað heyskortur er samfara hörðu vori,
þó Skagfirðingum sé sárt um hverja
tuggu, Hinsvegar gefui' það ekki ástæðu,
Svo var nafn á stnágrein í »Verka-
manninum*, sem kom fyrir sjónir manna
1. apríi s. 1.
Efni hennar var að skýra frá dönsku
fólki, sem að tilstuðlan Búnaðarfélags
íslands kæmi hingað til lands með vor-
inu, til þess að ráða sig í kaupavinnu,
jafnframt því sem það ætlaði sér að
kynnast búnaðarháttunum. Kaup þess
yfir tjögurra mánaða tíma væri 400 kr.
handa karlmanninutn en 250 kr. handa
stúlkunni. Jafnframt var þess getið, að
það værl tutlugu talsins. Mátti eins og
finna einhvern feginleik hjá blaðinu yfir
því, hversu fátt það hafi orðið, því að
það bætir við: »Það er því ástæðu-
laust fyrir verkafólkið að slá af sann-
gjörnunt þaupkröfum.* Og ennfremur:
»enda kváðu bændur vera farnir að
bjóða kaupakonum 60 — 75 kr. á viku«.
Hvað meinar blaðið með »sanngjörn-
um kaupkröfum«?
Telur það kaupgjaklið orðið sattn-