Dagur - 16.06.1920, Blaðsíða 2

30
DAOUR.
maðurinn«. Kvefið breiddist hægt út,
mikið hægra en inflúenza. En að 3
vikum liðnum eða svo, mátti heita að
ailur barnahópur þessa bæjar lægi rúm-
fastur. Einkum urðu börn innan 7 ára
aldurs þungt haldin, en eldri börn og
flestir fullorðnir annaðhvort sluppu eða
fengu aðeins vægt kvef. Veikin líktist
að sumu leyti inflúenzu; hitinn hár og
snöggur og líðan slæm á tímabili, en
svo rénaði hitinn aftur snögglega og
þar með var alt búið. Ungbörn fengu
mikil brjóstþyngsli og lungnaslím, sum
fengu lungnabólgu og sumir fullorðnir
Iíka. En sú lungnabólga var töluvert
frábrugðin inflúenzu-lungnabólgu. Með-
göngutími veikinnar reiknaðist mér al-
drei minni en 3 dagar, en stundum alt
að því 7 dagar. Aðeins 1 barn — 11
vikna gamalt — dó hér í bænum úr
kvefínu.
Pegar kvefið tók að breiðast út um
bæinn, lét eg senda hraðboða út um
sveitirnar, til að vara sveitaheimili við
því. Gerði eg það meðfram af því, að
eg óttaðist að það kynni að magnast á
göngu sinni. En þegar fólk sá, að
litla lífshættu var um að ræða, skeytti það
ekki sóttvörnum og kvefið breiddist
víðsvegar út um sveitirnar. Á einstaka
bæjum kom kvefið mjög þungt niður á
fullorðnum, með slæmri lungnabólgu í
eftirdragi.
Pað ei hugmynd mín, að þetta kvef
hafi verið skylt inflúenzunni, eða angi
úr henni. Ekki get eg þó fært full
rök fyrir þessu. En það sem mér finst
bezt styðja þá skoðun, er að áður hafa
hér á landi eftir inflúenzufarsóttir, geng-
ið svipaðar barnakvefsóttir nokkrum mán-
uðum eftir að aðalfarsóttin gekk. Pann-
ig atvikaðist þetta eftir inflúenzufarsótt-
irnar 1890, 1894 og 1900 (sbr. grein
eftir Guðm. Hannesson: »Kvefsótt eða
inflúenza® i læknabl. júní 1919). Barna-
kvefið kom mér í öllu falli til að hugsa
um uppruna og skyldleika kvefs og in-
flúenzu. Og eg hygg að inflúenza
hverfi ekki eins fljótt og margur held-
ur, en breytist að eðlisfari, við flakk
sitt fram og til baka úr einum skrokk
í annan. (Um barnakvefið og þessar
skoðanir mínar, er ritgerð eftir mig í
»Hospitaltidende« No. 5, 1920).
Kverkabólga kom fyrir alla mánuðina
við og við, en barnaveiki aldrei.
Maga- og garnakvef stakk sér niður
hér og hvar, en lítill faraldur var að
því.
Gulusótt kom fyrir, en sjaldnar en
árið á undan.
Brjósthimnubölga (þur) kom alloft
fyrir eins og undanfarið ár, en var yf-
irleitt væg.
Taugaveiki höfðu nokkrir hér í bæn-
um og út í Hörgárdal. En fyrir skjóta
varúð varð enginn faraldur af veikinni.
Skarlatssótt fengu margir unglingar,
einkum íiér í bænum og bar á veikinni
flesta mánuði ársins. Út um sveitir
fluttist hún lítið, var yfirleitt væg og
olli engum manndauða.
Kighósti fluttist hingað frá Rvík með
barnafjölskyldu er fluttist norður. Upp-
götvaðist veikin of seint til þess, að
hún yrði stöðvuð. Reyndist hóstinn með
verra móti, þegar leið á veturirin eftir
nýár. Er því saga hans ekki fullsögð
fyr en í næstu ársskýrslu.
Berklaveiki. Á árinu bættust við 41
nýir sjúklingar, svo að um áramót voru
skráðir samtals 110 sjúklingar í hérað-
inu. Er það hærri tala en nokkru sinni
áður.
Eins og skiljanlegt er, vex stöðugt
áhugi manna á því, að koma hér upp
heilsuhæli. Samband norðlenskra kvenna
hefir barist góðri baráttu fýrir þessu
nauðsynjamáli; hefir þegar safnað til
hælisstofnunar um 30 þús. kr. og enn
mun meira safnast, þvi kvenfólkinu vex
ásmegin. Um útbreiðslu berklaveikinn
ar hér í héraðinu og varnir gegn berkla
veiki yfirleitt, ritaði eg bækling »Mann
skæðasta sóttin*, til ágóða fyrir heilsu
hælissjóðinn. Meginþorri allra lækna
norðan- og austanlands, hafa við bréf
lega fyrirspurn Stúdentafélagsins á Ak
ureyri, tjáð sig meðmælta því, að heilsu
hæli verði reist og hafa þeir, í sam
bandi við Stúdentafélagið sent áskorun
til milliþinganefndarinnar í berklaveikis
málinu, um að styðja sem bezt fram
gang þessa máls.
Fyrir forgöngu og dugnað kvenfólks
ins, safnaðist ennfremur nóg fé til raf
stöðvar handa spítalanum og þar með
var þvf komið í framkvæmd að útvega
Ijóslækningatæki til að lækna útvortis
berklaveiki. Komu þessi tæki þó fyrst
til nota í aprílmánuði 1920, og er ár-
angurinn af þeim sérlega góður þegar
þetta er ritað. Ennfremur eru nú skil-
yrði fengin fyrir því,' að fá hingað
Roentgenstæki, enda er þeirra nú bráð-
lega von.
Sullaveiki höfðu 5 sjúkiingar og voru
þeir allir læknaðir með skurði á sjúkra-
húsinu. i
Holdsveiki kom ckki fyrir.
Kláði. 21 sjúklingur leituðu læknis
vegna þessa kvilla; en fleiri munu þó
hafa verið, sem ekki leituðu læknis, held-
ur læknuðu sig sjálfir. Væri lofsvert ef
allir kynnu.
Samrœðissjúkdómar komu sjaldan
fyrir (1. s. g.l). 13 landar höfðu lekanda
og einn útlendingur. 4 útlendingar höfðu
sárasótt (syfilis) en enginn landi.
Vörnin bezta gegn þessum vágestum
er skírlífi, einkum karlmanna, en því
næst hreinlæti og varnarráð, sem menn
geta fengið upplýsingar um hjá lækn
um.
Krabbamein höfðu 4 sjúklingar.
Botnlangabólga er enn tíður sjúk-
dómur, eins og ráða má af því, að eg
gerði 18 botnlangaskurði þetta ár, en
að vísu voru nokkrir sjúklingar úr öðr-
um héruðum. Árið áður voru þó skurð-
irnir fleiri, nefnil. 28.
Slysfarir voru þessar hnlstu:
Meiriháttar sár hlutu 2 menn við vinnu
og þurfti að sauma saman.
2 menn gengu úr liði f axlarliði.
1 — — — — - kjálkaiiði
1 — — — — - olnboga.
4 hlutu rifbrot.
2 — viðbeinsbrot.
1 — upphandleggsbrot.
6 — framhandleggsbrot.
1 — olnbogabrot.
1 — öklabrot.
2 — fótleggsbrot.
1 — hnéskeljarbrot.
Einkennilegt slys kom fyrir köfunar-
mann danskan frá björgunarskipinu
«Qeir.« Hann var að kafa út við Hrís-
ey eftir sokknum síldartunnum; hafði
verið niðri á 16 faðma dýpi f 2 klukku-
stundir( slíkt hafði hann áður gért sér
að ósekju). Nokkru eftir að hann var
Aáalfundui.
Verksmiðjufélagsins á AkureyriLímít-
verður haldinn mánudaginn 12. júlí n. k. í samkomuhúsi bæjar-
ins hér á Akureyri og hefst kl. 12 á hádegi.
Dagskrá samkvæmt 9. og 10. gr. félagslaganna.
Auk þess verður rætt og tekin ákvörðun um breytingu á 11.—
15. gr. félagslaganna, um aukningu hlutafjárins, og um ýms
önnur áríðandi málefni varðandi félagið, er því mjög áríðandi að
hluthafar fjölmenni á fundinn.
Samkvæmt 7. gr. skal hver hluthafi hafa sannað fýrir stjórn-
inni tölu hluta þeirra, er hann -hefir eignarrétt á eða umboð
fyrir, einum sólarhring á undan fundi.
Akureyri 22. maí 1920.
Ragtiar Ólafsson
p. t. formaður.
kominn upp í bátinn, fékk hann aðsvif
og leið í ómegin. Félagar hans héldu
hann dauðvona og símuðu í skyndi
eftir mér, og fór eg strax til móts við
þá á hraðskreiðum vélbát. Pegar eg
mætti þeim á miðri leið, hafði maður-
inn raknað við, en var öldungis orðinn
heyrnarlaus á báðum eyrum. Allarlækn-
ingartilraunir reyndust gagnslausar bæði
hér og seinna hjá sérfræðingi í Kaup-
mannahöfn og hefi eg nýlega frétt, að
enn sé hann heyrnarlaus, en að öðru
leyti frískur. Maðurinn var hraustlega
bygður og hafði aldrei kent sér meins
áður, þótt dýpra væri kafað en í þetta
skifti og lengur. —
Konur i barnsnauð. 20 sinnum var
okkar læknanna vitjað við fæðingar, en
oftast nær aðeins til að deyfa sársauka,
3svar þurfti að hjálpa með töng.
Konunum fæddust yfirieitt vel 2 börn-
in komu andvana.
f eitt skifti kom eg á stað fæðingu
9 vikum fyrir tímann. Konan var að-
framkonin af tæringu. Vildi flýta fæð-
ihgunni í því skyni að létta þjáningar
ef ske kynni að henni skánaði lungna-
veikin. Par sem svo mikið vantaði upp
á að meðgöngutíminn væri útrunninn,
hafði eg enga von um að barnið yrði
lífvænlegt. Petta reyndist þó svo að vera
okkur til mikillar ánægju. Pað fæddist
stúlka sem var tæplega 6 merkur á þyngd,
og dafnaði hún vel fyrir hina góðu með-
ferð og nákvaemni sem hjúkrunarkonan
Ingibjörg Nikulásdóttir lét henni í té.
Sjúkrahúsið.
Merkasti viðburðurinn á árinu var að
komið var upp rafstöð handa spítalan-
um, og öll herbergin raflýst. Rafmagns-
vélin er knúin af benzinmótor og fram-
leiðist svo mikil raforka að auk spítal-
ans eru þrjú hús f bænum raflýst frá
þessari sðmu stöð.
Aðsóknin var mikil eins og vant er:
148 sjúklingar í samtals 5607 legudaga.
Af sjúklingunum voru 44 frá Akur-
eyri, 80 úr Eyjafjarðarsýslu utan kaup-
staðarins, 18 úr ððrum sýslum og 6 frá
útlöndum.
13 af sjúklingunum dóu (4 úr berkla-
meinum, 1 úr hjartabilun, 2 úr krabba-
meinum, 1 úr blóðláti eftir holskurð, 1
úr heiiabólgu, 1 úr taugaveiki, 1 úr
blóðeitrun, 2 úr nýrnarbólgu.)
Á 43 sjúklinganna voru gjörðir meiri
háttar skurðir. Heilsaðist þeim vel á eft-
ir, að undan tekinni einni konu sem dó
stuttu eftir aðgerðina, Hún hafði bólgu-
mein í kviðholinu áfast botnlanganum
og var hann jafnframt veikur. Pað tókst
fremur auðveldlegaað skera burtu mein-
ið og botnlangann. En skðmmu þar á
eftir er sjúklingurinn var að vakna eft-
ir svæfinguna, kendi hún ákafra innan-
þrauta svo hún bar ekki af sér. Mér
var ekki ljóst af hverju þessar þrautir
stöfuðu og gaf henni deyfandi lyf. En
eftir stutta stund, fölnaði hún upp og
dó. Við krufninguna kom í ljós að
slagæðarbútur hafði losnað úrböndum,
og við það blætt inn í kviðarholið.
Þetta ár veitti alþingi sjúkrahúsinu 23
þús. kr. styrk til endurbóta á húsinu,
en framkvæmdir urðu að bíða þar eð
komið var fram á haust er stryrkurinn
fékkst.
Undanfarin ár hefir húsnald sjúkra-
hússins verið falið forstöðumanni eða
forstöðukonu, sem eftir samningi hafa
annast það fyrir eigin reikning. Nú varð
breyting á þessu þar eð enginn fékst
vegna dýrtíðarinnar til að taka að sér
spítalahaldið nema með afarkjörum. Var
þá gjaldkera sjúkrahússins Lárusi Rist
falið ásamt ráðskonu, að sjá um rekst-
ur sjúkrahússins á þess eigin kostnað,
og verður því haldið áfram fyrst um
sinn.
Héraðslæknirinn á Akureyri 15. júní 1920.
Steingrlmur Matthiasson.
Mannalát.
Pann 12. þ. m. andaðist á heimili
sínu hér í bæ, Strandgötu 45, útgerð-
armaður Friðrik Einarsson, bróðir Ein-
ars Einarssonar utanbúðarmanns Sam-
einuðu verzlananna.
Banameinið var lífhimnubólga orsök-
uð af skemd f botnlanganum.
Hinn 13. þ. m. andaðist á sjúkra-
húsinu Hólmfríður Jónsdóttir, öldruð
kona vönduð og vel látin.
Hún átti heimili hér í bænum.