Dagur - 02.04.1921, Blaðsíða 2

Dagur - 02.04.1921, Blaðsíða 2
54 DAGUR 14. tbl. og verður ekki fjölyrt um það að sinni. Siðferðislega hliðin á tillög- unum er alvarlegri. Hann vill að samvinnumenn losi sig við samá- byrgðina af tveimur ástæðum. Vegna þess að hún sé mannspillandi, þeg- ar til hennar þurfi að taka, af því að pyngjan sé flestum viðkvæmari en mannúðartilfinningin og sumum viðkvæmari en æran og mannorðið. í öðru lagi til þess að forða mönn- um frá að verða öreigar félagsskap- arins vegna. Sú stefna samvinnumanna, að Iryggja hverjum manni sannvirði innlendra og erlendra vara, að frá- dregnum nauðsynlegum kostnaði og sjóðaauka, er samhljóða boðorðinu: „Gjaldið keisaranum það sem keisar- ans eru. Eins og þeir heimta þenn- an rétt sér til handa, eins viður- kenna þeir hinn sama rétt öðrum til handa. Þeir munu því ekki gleypa við tillögu um það, að tryggja sig gegn því að gjalda keisaranum, það sem keisarans er. Tökum nú einfalt dæmi: Tvö félög reka verzlun. Annað er samvinnu- félag, hitt hlutafélag. Vegna óhappa eða iilrar fjármálastjórnar, fara bæði félögin á höfuðið. Sjóðir og eignir hvorugs félagsins hrökkva fyrir skuldum. í samvinnufélaginu er samábyrgðin sem baktrygging. Eng- inn tapar fé sfnu hjá því, meðan eignir félagsmanna hrökkva. Hluta- félagsmenn geta aftur á móti sagt: »Hingað og ekki lengra. Við höf- um með okkar skipulagi trygt okk- ur gegn því, að borga meira en hlutaféð". Má þá spyrja siðavandar- ann hr. Björn Líndal: Hver á að borga, það sem fram yfir er hluta- fé? Á Iánardrotnum, sem. í góðu trausti hafa lánað fé sitt, að blæða ? Er ekki tillaga hans um það að fyrirbyggja þá hættu, að félagsmenn tapi meira en hlutafénu sama og það, að gera mönnum fært að ak- ast undan því, að borga réttmæta skuld? Er það ekki sama og að firra sig tapi á kostnað annara, með fjárdrætti og svikum? Er ekki þessi tillaga um að létta samábyrgðinni af, í raun og veru tillaga um, að létta af mönnum, ef illa færi, á- byrgðinni á sínum eigin viðskift- um? Sú viðbára hr. B. L. er hugsan- leg, að með hlutafélags fyrirkomu- lagi væri trygt, að viðskiftunum yrði sniðinn stakkur eftir vexti, þ. e. upp- hæð sjóðanna. Sú leið er honum ófær út úr þessari rökvillu, því hún liggur í gegnum rústir daglegra hlutafélaga gjaldþrota um víða ver- öld. Hr. Björn Líndal hefir i umbrot- um sínum að gera samábyrgðina tortryggilega vegna siðspillingar- áhrifa hennar leiðst út í siðspillandi hugsanaflækju. Hann er að reyna til að telja menn á, að umsteypa fé- Iögunum til hæfis þeim mönnum, sem er pyngjan viðkvæmari en mannúðartilfinningin og jafnvel við- kvæmari en æran og mannorðið! Nýr spámaður er risinn upp með- al vor. Hann bendir okkur ekki á hærri leiðir né göfugar hugsjónir. Hans kenning er þetta: Tryggið yður fyrst og fremst, jafnvel gegn því að gjalda réttmæta skuld. Látið skipulag ykkar aldrei heimta þá fórn, sem pyngjan er, látið það ékki brjóta bág við hugsunarhátt þeirra, sem er pyngjan viðkvæmari en mannúðartilfinningin og jafnvel ær- an, því það leiðir af sér siðspill- ingu! Heyr á endemi! Símskeyti. Reykjavik 1. apr. Bolsévíkar hafa bælt niður uppreist í Pétursborg og Kron- stadt. En ný uppreist talin mðgn- uð í Suður-Rússlandi og Síbe- ríu.—Frakkar telja sífeld komm- unista upphlaup geysa í Þýzka- landi. Ásaka Þjóðverja fyrir að hafa ekki afvopnað borgarana fullkomlega. — Bonar Low seg- ir af sér forustu enska íhalds- flokksins. Chamberlain tekur við. — 99% greiddu atkvæði í Efri Slesíu, par af 61°/« með Þýzka- landi. Þjóðverjar óttast samt úr- skurð Bandamanna, pví að Pól- verjar eru í meirihluta í helzta iðnaðarhéraðinu. Fréttaritari Dags. Þingfréttir. Á fimtudaginn voru afgreidd lög um friðun rjúpna. Eru rjúpurnar al- friðaðar, þangað til i. okt. 1924. — Sama dag voru afgreiddir landsreikn- ingarnir frá fjárhagstímabilinu 1918 — 1919—Fjáraukalög fyrir árin 1920— 1921 voru sama dag til annarar um- ræðu og var henni þá ekki lokið. Á frumvarpinu er 20 þús. kr. fjárveit- ing Akureyrarspítalans. Magnús Pét- ursson, læknir bar fram breytingar- tillögu um að færa upphæðina niður í 17 þús. — Ekkert heyrist enn frá nefndum um Landsverzlunina. Pen- ingamálaneíndirnar úr báðum deildum kusu undirnefnd, til þess að flýta fyr- ir málunum. Nefndina skipa Eiríkur Einarsson, Björn Kristjánsson, Einar Árnason og Jakob Möller. — Frum- varp til laga um fasteignabanka er til umræðu um þessar mundir. Langs- arar leggjast á móti þvf. ATHS. Ýmsar þvættingssögur um þingið hafa gengið hér í bænum undanfarna daga. Sagt, að nú væru 15 menn búnir að slá sér saman um vantrausts- yfirlýsingu til stjórnarinnar og væru nú þeir fremstir í flokki, sem mest heíðu varið hana á dögunum. Sagt enn fremur, að Magnús Kristjánsson væri genginn f lið langsaranna og Þorst, M. jónsson væri genginn úr Framsóknarfloknum. Eftir viðtali við einn þingmanninn getur Dagur upp- lýst, að þetta er altsaman uppspuni. Væri fróðlegt að vita, í hvaða lyfja- búðum andstæðingarnir fá þessa hjarta- stýrkjandi dropa. Ennfremur hefir það heyrst, að Tíminu sé genginn í lið með íslendingi og farinn að skamma Dag. Er líklegt að aðstandendum ís- lendings verði Tfminn kærkomnari, en áður hefir verið. Það er svo líklegt að blað, sem hefir farið sigurför um landið á undanförnum árum, orki meiru um það, að hnekkja Degi, heldur en íslendingur, sem siglir með Ifkið af fyrirlestri Björns Lfndals f lestinni. Vináttan til bæjarins. Motto: >— — — — — — — eitt rekur sig á annars horn, eins og graðpening hendir vorn.< Jórt Þorláksson. í 18. tbl. íslendings birtist skamma- grein til Dags út af ummælum blaðsins um skólameistarastöðuna. Greinin er nafnlaus, en hún er svo ranghverf og stirðbusaleg, að hún stimplar höfundinn ótvírætt. Engum dettur því í hug, að hún sé eftir rit- stjórann. í niðurlagi greinarinnar er t. d. sagt, að nemendur f >teknisk- an< skóla, hlytu að veljast af handa- hófi! Mætti spyrja þenna háttvirta skólafræðing, eftir hvaða reglu nem- endur veljast f skólaf Annað er þó i niðurlagi greinarinnar, sem hér verð- ur sérstaklega minst á. Höf. er að reyna að koma Akureyrarbúum til þess að trúa þvf, að Dagur sé óvinveittur bænum. í sama blaði birtist greinarkorn um Kristjánssund f Noregi, þar sem skýrt er frá þvf, að sá bær sé búinn lýsa sig gjaldþrota vegna óbæfilegrar fjármáiastjórnar jafnaðarmanna. Heim- ildin er blaðið Fram á Siglufirði. Svo bætir ísl. þessu við: >Vonandi lfður eitthvað áður en Ak- ureyri verður látin fara sömu leiðina, en varlega skyldi þvf samt treystandi, að jafnaðarmenn Akureyrar, sem mestu ráða nú um fjármál bæjarins, séu meiri fjármálagarpar, en þeir flokks- bræður þeirra, sem sfðasta ár réðu fjármálunum f Kristjánssund. — Eða hvernig lýst mönnum á fjármálaráðs- menskuna hér á Akureyri í ár og undanfarin dýrtfðarár<. Þarna er verið að gefa f skyn, að eitthvað sé meira en Iftið bogið við fjármálastjórn bæjarins, að þeim, sem stjórna þeim málum, sé varlega treyst- andi og með þvf áframhaldi, sem verið hafi nú síðast, muni, ef til vill, ekki verða langt að bfða þess, að bærinn verði gjaldþrota. Þarna er verið á lævíslegan hátt, að smegja inn hjá mönnum tortrygni gagnvart bænum. Þannig kemur fram vináttau til bæjar- ins. Og þetta er f sama tbl. sem vftir Dag fyrir of litla vináttu til Akureyr- ar. Báðar greinarnar eru nafnlausar. Ritstjórinn tekur ábyrgð á báðum. En nú er það bezta eftir. Sama blað flytur fyrir nokkru auglýsingu frá bænum um útboð á milljónarláni til raforkuveitu fyrir bæinn. Og sama blað hvetur almenning, til þess að kaupa skuldabréf bæjarins. Blaðið segir við almenning. >Kaupið þið skuldabréfin, góðir hálsar<, en jafn- framt segir það; >það eru ekki svo litlar líkur til að bærinn (ari bráðum á hausinn < Það er ekki von að vel fari, þegar ritstjóri íslendings teflir virðingu sinni í uppnám, með því að lána nafn sitt hinum og öðrum vesalmennum, sem hvorki þora né géía borið ábyrgð á orðum sfnum. Það er ekki nema von að skoðanir og staðhæfingar rekist á í slfku málgagni. Pingið og þjóðin. Það er á almæli að aldrei hafi virð- ing íslenzku þjóðarinnar fyrir löggjafar- þingi hennar verið jafn tæpt stödd og nú. Eftir fréttum að dæma hefir mjög mörgum dögum verið varið, frá úr- iausn nauðsyujamála, til þess að rífast um völdin, án þess að komast að neinni niðurstöðu. Árangurinn einungis aukin sundrung. Strákapör eru framin fyrir augum þingdeildarinnar og forseta (Nd.) Margir menn dæmdir í þingvfti fyrir þingsafglöpun. Mörgum virðist vera mjög í mun að fella stjórnina hvað sem við taki. Stjórninni aftur á móti mjög umhugað að sitja sem fast- ast. Mönnum virðist hún vera að kaupa sér frið með því að hallast sitt á hvað, og mundi sitja þó ýms- ar tillögur hennar yrðu steindrepnar. Mönnum virðist að stefna hennar sé ekki það að standa eða falla með mikils verðum málum, heldur að standa með meiri hlutanum f þinginu, hvoru megin sem hann kann að verða. Vonandi rætist betur úr en á horfist. Þjóðin situr f vanda og horfir í gaupnir sér meðan þingmenn stangast í úrslita- lausum deilum. Varlega skyldu þeir, sem álengdar eru dæma um þingið, en von er, að mönnum virðist vera minna iim alvöru og ábyrgðartilfinn- ingu í þingsölunum en vænta mætti á þessum tfmum. Akureyri. SKemtisamkoma var baldic f Gagnfræðaskólanum s. 1. þriðjudag. Skólasveinar fluttu erindi og var margt til skemtunar. Einkum þótti mönnum það viðbrigða skemtun að séra Geir lét á ný til sfn heyra. Söng hann einsöng og þeir Steingr., læknir og hann sungu saman. Áskell Snorrason endurtók söng- skemtun sfna á fimtudagskvöldið. Að- sókn var fremur lftil, en mönnum þótti Áskell syngja betur en f fyrra skiftið, Sfeingrímur, sýslumaður, jónsson ásamt frú sinni og Kristjáni syni þeirra kom til bæjarins með Sterling. Stein- grfmur tekur við embætti sfnu hér þessa dagana. Mun hann sfðan fara til Húsavfkur, til þess að skila af sér embættinu þar f hendur Júlfusi, sýslu- manni, Havsteen sem við tekur. Dagur

x

Dagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagur
https://timarit.is/publication/256

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.