Dagur - 21.05.1921, Blaðsíða 2

82
DAGUR
21. tbl.
sér hugmynd um uppgripin í sæmi-
iegu atvinnuári. Það er altaf öryggi
fólgið í vernd samtakanna gagnvart
atvikum og undir vissum kringum-
stæðum. Samtökin gera pví fremur,
að laða menn til bæjanna, heldur
en að hamla, einkum pegar vel
iætur f ári.
Þær umkvartanir fara í vöxt, að
hugsunarháttur lausafóiks og vinnu-
iýðs sé að breytast og spillast. Óbeit
á vinnu fari sífelt í vöxt. Sjálfsum-
vöndun fari minkandi, en menn
einblíni fastar og fastar á upphæð
vinnulaunanna. Það sé að verða
minna um það en áður var, að
menn hafi verulegan áhuga á því,
að afkasta sem mestu. Húsbónda-
hollustan minki. Menn vilji ekki
vinna fyrir lítið kaup, jafnvel um
hávetur; vilji heldur vera ómagar
sjálfra sín og annara, heldur en
matvinnungar. Yfir höfuð, að stefn-
an sé að verða sú, að hafa sem
allra minst fyrir lífinu.
Hér skal ekki neitað, að þetta
hafi við einhver rök að styðjast, þó
um það megi sjálfsagt mikið deila.
En þetta er kent verkamannasam-
tökunum og predikunum foringj-
anna. Það hlýtur að verða álitamál,
hvort svo er og þá að hve miklu
leyti. Ýmislegt hefir hjálpast að, til
að spilla hugsunarhætti manna á
síðustu árum, t. d. dýrtíðin. Hún
hefir gert meira að því að auka
peningagræðgi manna og jafnframt
lítilsvirðingu fyrir peningum—vinnu-
Iaununum — en menn gera sér í
hugarlund. En að þykja lftils um
vert, það sem menn bera úr být-
um fyrir vinnu sína, hefir áhrif á
afstöðu þeirra gagnvart sjálfri vinn-
unni. Mönnum finst, að til lítils sé
barist. Það, út af fyrir sig, getur
lamað ábyrgðartilfinninguna og stuðl-
að að almennu kæruleysi.
Hinsvegar ber ekki að neita þvf
með öllu, að verbamannasamtökin
kunni að eiga sinn þátt í breyting-
um á hugsunarhætti manna. Þau
hafa, ásamt sóknaraðferð foringjanna,
dregið skarpar Iínur milli manna.
Mörmum hefir verið kent að sækja
hlut sinn á hendur #öðrum. Þann
hlut hefir oft þurft að sækja með
harðneskju. Við það er tekin ákveð-
in andstaða, jafnvel fjandsamleg,
stundum. Menn slitna með rótum
frá atvinnuvegum Iandsins; Iáta sér
fátt um finnast á hverju veltur fyrir
þeim, ef þeirra fyrirfram ákveðni
hlutur er trygður. Það er ekki
ósennilegt, að samúð með atvinnu-
vegunum geíí minkaö, löngunin til
þess að afreka sem mestu, hús-
bóndahollustan minki og almenn
ábyrgðarkend fyrir eigin þegnfélags-
Iegum skyldum.
Jafnaðarstefnan á sína heitu hug-
sjónamenn. Þeir slá fram kenning-
um, sem ekki eru tímabærar, en
sem geta gengið í menn og vakið
hrifningu. Til dæmis að taka, að
allir eigi að fá sama kaup, klaufinn
og letinginn jafnt þeim, sem er lag-
virkur og stórvirkur, vegna þess að
allir hafi sama réit til að lífa. Þessi
kenning kann að geta átt við, ein-
hverntíma út í framtíðinni, en hún
á ekki enn við í okkar breyska
heimi.
Nú hefir verið í greinum þessum
bent á nokkra drætti þess öfug-
streymis, sem virðist vera að leggja
sveitirnar í auðn, en offylla bæi
með iðjulitlum, eyðslusömum lausa-
lýð. Áður var bent á þau öfl, sem
í sveitum htynda á. Hér hefir verið
bent á verkamannasamtökin, sem
ásamt háum kaupframboðum sjáv-
arútvegarins, hefir togað í. Tvö sam-
taka öfl viðhalda og auka þetta öf-
ugstreymi. Við það kemur betur
og betur í ljós þverbresturinn í at-
vinnuskipulag þjóðarinnar.
777
/ónasar Sveinssonar
og
Bjargar Björnsdóítur,
19. maí 1921.
Vel gerðu dísir þær sem böndin bundu,
sem biessast hafa ykkur svona vel:
trygðreynd er ást f muna og f mundu,
minningar fagrar, gegnum birtu og él.
Breiddu nú framtfð blómin þfn á veginn,
brostu dú gæfa enn þá móti þeim
hjónum, sem trúðu á Guð, og mátt og
megin
mannlegra dygða og Ijóss í þessum heiro.
Signdu nú Ðrottinn silfurbrúðkaups full,
sillrinu breyttu loks í rauðagull!
3). J.
Yfirlit yfir heilsufar
í Akureyrarhéraði
1920.
(Úr skýrslu til landlæknis).
Sjúkraljúsið.
Aðsóknin var meiri en nokkru sinni
áður.
Sjúklingatalan 176.
Legudagar 7095.
Af sjúklingunum vorú 29 úr bæn-
um, 76 úr Eyjaíjarðarsýslu (utan kaup-
staðar), 67 úr öðrum sýslum og 4
útlendingar.
Ennfremur sóttu 21 sjúklingur
spftalann til Ijóslækninga en bjuggu
út í bæ (voru 10 þeirra heimilisfastir
f bænum, 3 utan úr sveit, 6 úr
Skagaíjarðarsýslu, 1 úr Húnavatns-
sýslu og I frá Vopnafirði)
Árangurinn af spftalavist hinna
eiginlegu spftalasjúklinga var þessi:
104 fengu fullan bata, 19 nokkurn
bata, 2 engan bata, 22 dóu og 19
urðu eftir við áramót.
Dauðameinin voru þessi: Elli og
þvagteppa 1, barnsfararsótt 1, krabba-
mein 9, tæring 8, graftarsótt 1,
garnengja 1, langvinnt lungnakvef 1,
gula 1, nýrnabólga 2, lungnabólga 1,
vatnssýki 1.
62 meiri háttar skurðir voru gerðir
og 23 minni háttar aðgerðir. Árang-
urinn varð sá að 69 fengu fullan bata,
6 nokkurn bata og 10 dóu (dauða-
meinin þessi: krabbamein 4, gula 1,
lungnabólga 1, nýrnabólga með sulla-
veiki 1, barnsfararsótt (fæðing fyrir
tímann) 1, graftarsótt eftir brjóstmein
1, garnengja eftir aðgjörð á garna-
ffstli 1.)
Um árangurinn af ljóslækningum
skal eg sérstaklega geta þess að alls
voru til meðferðar á árinu 40 sjúk-
lingar með berkla. Af þeim fengu 19
fullan bata, 8 nokkurn bata, en 13
voru enn til lækninga flestir á góðum
batavegi við áramót.
Á ljóslækningunum var byrjað í
aprll og hafa þær farið fram daglega
flesta virka daga. Notaðir eru tveir
kvikasilfur-kvartslampar í einu eða
annar þeirra og einn »soIlux€ lampi.
Venjulega liggja 4 sjúklingar saman
undir lömpunum í einu, en stundum
5—6 ef börn eru. Sjúklingarnir eru
geislaðir frá 10 mínútum til klukku-
tfma í senn.
Ljósin gefast mjög vel við útvortis
berkla á unglingum og kirtlaveiki í
börnum, en sfður við berkla í roskn-
um mönnum.
Röentgensgeislatæki þau er eg
keypti f Berlfn f íyrra komu fyrst í
haust og varð ekki komið upp fyr en
um nýár. Þau hafa reynst ve! til skoð-
unar, en lítil reynd enn þá komin um
lækningatilraunir. Mér er það ánægju-
efni, að hafa keypt þessi nytsömu á-
höld í tæka tíð, meðan þau fengust
með sæmilegu verði (kr. 9326.85),
því nú kosta þau um 26 þúsund
krónur samkvæmt tilkynningu frá um-
boðsmanni verksmiðjunnar.
Frá því f haust hefir sjúkrahÚ3Íð
baft góða yfirhjúkrunarkonu og vel
menntaða, ungfrú Júlfönu Friðriks sem
lært hefir hjúkrun í Amerfku og þjón-
að við sjúkrahús þar. Fyrir þetta hafa
fleiri stúlkur en áður leitað hingað til
að æfast í hjúkrunarstörfum. 8 stúlk-
um höfum við veitt tilsögn f vetur
fyrir hjúkrunarfélög norðanlands.
Stœkkun sjúkrahússins og umbcetur.
Hin meiri aðsókn þetta ár en und-
anfarin, er sumpart að þakka Ijós-
lækningunum, en sumpart því, að
sjúkrakúsið hefir verið stækkað svo,
að það rúmar nú helmingi fleiri sjúk-
linga en áður. Og endurbætur hafa
verið gerðar, sem gera það vistiegra.
Stækkunin er fótgin f því, að stein-
steypuhús með kvisti var reist norðan
við sjúkrahúsið og tengt við það með
millibyggingu sömuleiðis úr stein-
steypu. Einar Jóhannesson steinsmiður
og Þorsteinn Þorsteinsson, trésmiður
önnuðust bygginguna og endurbæt-
urnar, en trésmíðameistari Sigtryggur
Jónsson hafði eftirlit með verkinu.
Aðalinngangurinn í sjúkiahúsið er
nú austan til, inn í nefnda millibygg-
ingu. Er þar íyrst anddyri og sfðan
rúmgóð forstofa, en vestan til bað-
herbergi.
Nýja húsið er 10x10 metrar um-
máls með kvisti og háu þorti, en
kjallara undir.
Á neðri hœð eru þessi herbergi:
austan til dagstofa fyrir sjúklinga,
sem eru á fótum, Röentgenstofa og
Iftil rannsóknastofa; en vestan til eld-
hús og búr.
Á efri hœð er kvistherbergi og
tvö herbergi fyrir forstöðufólk, eitt
harbergi fyrir hjúkrunarkonu og eitt
fyrir vinnukonur.
í kjallaranurn er eitt sjúkraher-
bergi (fyrir 3 sjúklinga), rúlluherbergi,
vatnssalerni, matargeymsla og þvotta-
herbergi. En eftir miðjum kjallaranum
er gangur og suður af honum liggja
göng er grafin voru undir norðurálmu
gamla hússins til að sameina kjallara
beggja húsanna. Eldri byggingin er
nú öll notuð fyrir sjúklinga nema lít-
ið herbergi fyrir hjúkrunarnema og
vÍDnumannsherbergi í kjallaranum.
Rúmar nú alt sjúkrahúsið 40 sjúk-
linga eða vel það. Eldri byggingunni
hefir verið breytt þannig, að baðher-
bergið þar og búrið voru sameinuð f
eina stofu og bæði sú stofa, gamla
eldliúsið og þrjár stofur forstöðufólks
gjörðar að sjúkrastofum og geisla-
stofu.
Inngangurinn sunnan til í húsið var
tekinn af, sólskinsbyrgið stækkað og
afhólfað í tvö herbergi.
Skurðarstofan var endurbætt og
steypt í hana gólf og sömuleiðis
steypt gólf í salernabygginguna.
Ný vatnshitunartæki með tveimur
miðstöðvarofnum voru fengin frá Nor-
egi og þar að auki gufuketill til að
hita vatn til lauga og annara nota
þegar ekki er lagt í miðstöðvarofnana.
Annars má taka heitt vatn úr hitunar-
pfpunum. Norskur smiður fylgdi með
áhöldunum frá verksmiðjunni og kom
öllu fyrir á sinn stað.
Gluggarnir í gamla kjallaranum
voru stækkaðir og þeim fjölgað svo,
að hann er orðinn bjartari. Stiga-
göngunum niður f kjallarann var breytt
f klefa fyrir óhreint lín. Vinnuraanns-
herbergið var endurbætt og eldiviðar-
klefinn stækkaður um helming. Sötnu-
leiðis var stækkaður miðstöðvarklefinn.
Brekkan framan við spftalann var
öll hlaðin upp og umgirt. Var engin
yanþörf á þvf þar eð hún var orðin
að hálfgjörðu flagi og mjög til óprýðis.
Þegar nú hér við bætist, að marg-
ar stofur voru málaðar, gólfdúkur
settur um gangana, í forstofuna og
margar stofur, alt gamla húsið og
nokkuð af því nýja ráflýst (frá aflstöð
með benzfnmótor í kjallara sóttvarna-
hússins; var það gjöjrt árið á undan)
og svo geislatækin keypt, þá varð
kostnaðurinn mikill eða samtals um
120 þúsund krónur. En þar af hefir
raflýsingin og öll geislatækin kostað
nálægt 30 þúsund krónum. Þess ber
að geta, að af hinum síðarnefnda
kostnaði fengust með frjálsum sam-
skotum um 15 þúsund krónur fyrir
forgöngu Sambands norðlenzkrakvenna.
Þrátt fyrir allar þessar góðu endur-
bætur vantar þó enn margt, sem
sjúkrahúsið þarfnast, svo sem nægan
rúmfatnað, húsgögn, lín, hjúkrunará-
höld o. fl. En hugulsemi og dugnaði
ungfrú Halldóru Bjarnadóttur og Júlí-
önu Friðriks er það að þakka, að úr
þessu hefur þegar bætst nokkuð og
ætlar enn að bætast. Þær gengust
fyrir þvf, að fá ýmsa góða menn og
konur hér f bænum og út um sveitir
til að styrkja sjúkrahúsið með íégjöf-
um og útvegun ýmsra þarfra muna.
Hefir þetta komið sér sérlega vel, því