Dagur - 18.06.1921, Síða 2

98
DAOUR
25. tbl.

Sfór úfsala.
Vegna þess að eg ætla að hætta
að selja vefnaðarvörur og fatnað f
heildsölu, held eg útsölu á fyrirliggj-
andi birgðum og sel í smásölu ýms-
ar vörur undir innkaupsverði. Sérstak-
lega skal nefna: hvft léreft, blikin og
óblikin, tvisttau, yfirfrakka, sumarkápur.
kvenkápur, klæði mjög gott, ýmsar teg.,
cheviot, karlm.fatatau, margar teg.,
verkamannaföt, mikið af karlmanna-
fatnaði, þar á meðal vönduð svört
klæðisföt á 125 krónur klæðnaðinn
o. m. fl.
Útsalan er byrjuð og stendur yfir
næstu vikur.
Jón Stefánsson,
Hafnarstræti 102.
þess langt að bíða, að eg rétti við. En
ef mér þrútnar skap og eg læt
hendur skifta búmannsörlögunum
vex eg upp úr nauöleitarmennsk-
unni og get strokið um frjálst
höfuð.
Og nú er þjóðin stödd í þessum
sporum. Við höfum fengið fánann
en við höfum ekki öðlast fullan
skilning á varnarskyldunni, sem hon-
um fylgir. Við höfum öðlast full-
veldi, en ekki að sama skapi full-
veldismeðvitund. Úrslitastundin nál-
gast, sem sker úr því, hvort við
rísum óbugaðir upp úr brimlöðri
þessara tíma, eða hvort þjóðarmeð-
vitundin skolast burt og með henni
fáninn úr landinu, Sú stund sker
úr því, hvort við drögum fánann
niður og leggjum áiúiir út á bón-
bjargarveginn, eða hvort hann fram-
vegis blaktir yfir lítilli þjóð, sem
hefir unnið þrekvirki.
Ofsi Þjóöverja hefir verið lægður.
En það hefir verið gert meira. Það
er verið að reyna að kúga þjóðina
til bana. Þeim er goldin smán á
smán ofan. Hvernig hafa þeir snúist
við? Þeir hafa snúist við á þann
hátt, að þeir eru með dugnaði sín-
um aö koma sigurvegurum sínum
í vandræði. Þeir eru að verða sigur-
vegararnir. Þeir sækja ekki viðreisnar-
baráttuna með vopnum, heldur
með verkfærum. Vísan, sem eg las
upp í upphafi máls mfns, er eins
og værí hún til þeirra kveðin.
En sú vísa er þó kveðin til þess-
arar þjóðar. Hún er lausnarorð
hennar á þessum tímum. Örlög fán-
ans vetía á því, að vW lálum hendur
skifla þjóðarörlögunum.
Hið mikla málefni Jóns Sigurðs-
sonar er á þessum.afmælisdegi hans
i raun og veru miklu nauðulegar
statt, heldur en þegar hann hóf
baráttu sína. Þá átti sameinuð þjóð
alt að vinna, nú á sundruö þjóð
öllu að tapa, ef svo vill verkast.
Minning Jóns kallar okkur saman
í þéttar fylkingar um fánann Úræða-
snilli þings og stjórnar megum við
ekki treysta. Par verður lltið annað
gert, en að bisa við að vetía skuldum
úr einum stað í annan. Úrræðin eru
heima fyrir í verkahring. hvers
manns, þar sem atorka og bjartsýni
leggja stein við stein f grunninn.
»Höggur sá
er hlífa skyldi.«
Þá er blaðið »íilendingur« síðast
gekk kaupum og sölum, var skrifað-
ur langur leiðari í hann fyrir nýja rit-
stjórann. Meðal annars stóð þar, að
nú ætti blaðið meir að vera »bæjar-
blað« en áður. Mundu f þvf, af áhuga
miklum, verða rædd bæjarmál, og reynt
að gæta hags og sóma bæjarins í
hvfvetna. Liðu svo stundir fram, en
aldrei mintist íslendingur á bæjarmál.
Eftir þrjá mánuði kom fyrsta greinin.
Hún boðaði fall Akureyrarbæjar. Sagði
bæ f Noregi kominn á hausinn, og
stjórnarvöld hans rekin frá. Akureyri
mundi á eftir fara. Skuldirnar væru
orðnar botnlausar og bæjarfulltrúarnir
ýttu lengra og lengra út á hyldýpið.
Enginn mætti treysta bænum. Þar gat
að Hta frumgetninginn — fyrsta sóm-
ann, sem reið úr garði. Var þetta
látið vera f fylgd með nýju útboði um
kaup á skuldabréfum bæjarsjóðs. Lá
svo íslendingur niðri um stund, og
lét sig litlu skifta málefni bæjarins.
En um daginn, þegar endánlega var
ákveðið af bæjarstjórn, að byrja þeg-
ar á að reisa raforkufyrirtæki við
Glerárfossinn, umhverfðist hann með
öllu og bannfærir fyrirtækið. En hefir
þagað um það, þar til ákveðið var,
að það skyldi sett á stofn. Þegir með-
an málið var f undirbúningi, meðan
hann hefði átt að skýra það fyrir al-
menningi og taka afstöðu með eða
móti, en ræðst lúalega á það þegar
honum bar siðferðisleg akylda, til að
fyigja þvf eða halda sér saman, að
öðrum kosti.
Nú segir hann peninga, sem safn-
að hafi verið til stöðvarinnar, komna
út í veður og vind, ekkert gert til að
útvega lán erlendis, nema f einu rfki,
sem sé að verða gjaldþrota (Danmörk),
ekkert aðhafst til að yfirfæra peninga
til greiðslu véla og byggingarefna,
hafnað hafi verið amerfkönsku tilboði
um að reisa stöðina fyrir hálfvirði og
öðru hér fyrir tæpan þriðjung verðs.
Sú stöð, sem eigi að reisa, sé af-
styrmi flestra fyrirhugaðra mannvirkja
og örverpi allra raforkustöðva norðan-
lands og sunnan, stýflan muni þegar
velta um eða leka öllu, stöðin fram-
leiði ekki nema 250 ^Jiestöfl f stað
450, en eigi að kosta 370,000 kr. o.
s. frv. Þótt að almenningi sé að vfsu
kunnugt um, að þetta eru ekki nema
ósannindi og blekkingar, sem styðjast
við bandvitlausa útreikninga, er þó
vonandi að raforkunefndin skýri mál-
ið, einkum þar sem skrif eins og
þessi geta út f frá orðið bæjarfélaginu
til tjóns og álitshnekkis.
Að vísu er hér ekki um ritsmfðir
eftir ritstjórann að ræða, enda kunn-
ugt að blaðið hefir engan ritstjóra f
raun og veru, en þar sem hann annað
tveggja lánar ritstjóra merkið eða
leppar, verður blaðið að vftast fyrir
þær sem og aðrar skemmandi grein-
ar, um málefnið. Greinarnar eru eftir
Jakob Valdiroarsson og Frfmann Bjarna-
son. Sá fyrri óþroskaður og þekking-
laus unglingur en hinn þverúðarfullur
kreddugikkur, sem aldrei getur átt
samleið með öðrum og virðist vera
búinn að segja allri tilverunni strfð á
hendur. Sameiginlegt er ábyrgðarleys-
ið og viðleitnin að spilla fyrir málinu.
Annars kemur þessi framkoma blaðs-
ins hér í bæjarins mesta framfaramáli
engum á óvart, sem til þekkja. Þeir
sem að þvf standa vilja enga raforku-
stöð — vilja málið feigt um ófyrir-
séðan tfma. Um skoðun ritstjórans
verður þó fátt sagt. Það er vitaniegt
að hann er skoðanalaus og hefir eng-
an áhuga á opinberum málum. Hann
hefir aldrei komið á bæjarstjórnarfund
og fullyrt er, að hann hafi aldrei hjá
bæjarstjóra leitað sér hinna minstu
upplýsinga um bæjarmál. Aftur er það
kunnugt um suma af þeim fáu mönn-
um sem að tslendingi standa, að þeir
eru úr flokki þeirra manna, sem sakir
fáfræði, bölsýnis og hugleysis eða
vesalmensku, hafa verið fjandsamleg-
astir öllum framfaramálum bæjarins.
Að vfsu var lftið farið að bera á þeim
á sfðustu framfaratfmum f opinberu
lffi bæjarins, en nú þegar nýir örðug-
leikar hafa skapast, sem þeir hafa von
um að geta aukið, skrfða þeir að nýju
fram í dagsijósið, en gæta sfn þó, að
láta ekki neroa sem ábyrgðarminsta
menn tala fyrir munn sinn. Þessir
menn standa að íslendingi, menn sem
settu sig á móti þvf, að bærinn kæmi
sér upp hafnarmannvirkjum, menn sem
sögðu að jarðeignakaupin settu hann
á böfuðið, voru á móti vatnsveitunni
og kölluðu hana óþarfa, mennirnir
sem glopruðu kaupum á Oddeyrinni
út úr höndum sér fyrir nokkrum ár-
um, þegar hægt var að fá hana keypta
fyrir andvirði meðalhúskofa hér á Akur-
eyri. Menn, sem aldrei sjá nema hung-
ur, örðugleika, vandræði, skuldir og fé-
leysi; menn, sem með sífeldum rauna-
tölum um hag og framtfð bæjarins
reyna að telja allan kjark og dug úr
almenningi. Mannrolur þessar sjá ekk-
ert nema þúsundir króna, sem bæjar-
sjóður skuldi eða hafi tapað. Gæta
alls ekki þess, sem bærinn hefir hrept
f staðinn, gæta þess ekki að hann á
nú kost jarða og mannvirkja, sem
lágt metið er sexfalt meira virði en
skuldirnar og þaraf eignir, sem bein-
an arð gefa, fjórfalt meiri en skuldir.
Andar þessara manna svffa yfir
vötnum íslendings. Því er það, að
blaðið ræðst nú svo lúalega á raf-
magnsmálið og vill það feigt.
Bæjarbúar! Gætið varhuga við þess-
um roönnum, að þeir sýki ekki út frá
sér. Látið ekki ásannast að til séu
þeir óupplýstir heimskingjar, sem láti
kararsálir þessara hjassa, drepa úr
sér dáð og kjark. Vitið, ef ^þessir
menn ættu að stýra gegnum vandann,
sæu þeir alls engin úrræði til nokkurs
skapaðs hlutar—nema láta alt horfalla.
Allar framkvæmdir, sem kjark og
dugnað þarf til, væru dauðadæmdar,
ef þessir menn væru ráðandi eða
ráðum þeirra hlýtt. Umfram alt, raf-
lýsingamálið má ekki láta drepa úr
hendi sér. Sé það gert, þá liggur
fullkomin vansæmd bæjarins við.
Þá, sem með ósannindum og blekk-
ingum ráðast á málið og rcyna að
skaða bæjarfélagið út f frá, ætti að
svelta innan grjótveggja einsog Spart-
verjar gerðu við sfna föðurlandssvik-
ara.
Er vonandi að enginn vilji velja sér
það hlutskifti, en allir sýni hér stolt
og spartverskan borgarahug, styðji
hver annan og bæjarstjórniha í því,
að koma rafmagnsstöðinni upp á
þessu ári, þessu margþráða fyrirtæki,
sem búið er að vera f undirbúningi
um 20 ár.
Kaupið skuldabréf bæjarsjóðs — og
sem betur fer getur það margur—og
munu þá þeir peningar fást, sem enn
vanta til fyrirtækisins, séu þeir ekki
þegar útvegaðir. Sameinið vilja og
kjark, ráðsnild og bjartsýni, þá er
sigurinn vfs. Ýtum miðaldamönnunum
til hliðar og nátttröllunum úr götunni.
Kolbeinn ungi.
Dagur.
Um eða eftir helgina fer ritstj.
blaðsins til Reykjavíkur. í fjarveru
hans má senda ritgerðir og bréf til
blaðsins á heimili hans. Auglýsingum
sé skilað í prentsmiðju Odds Björns-
sonar. Næsta blað kemur ekki út fyr
en 2. jálí. Áður hefir komið eitt auka-
blað, svo eigi verður fyrir þvf gengið
á bak loforði um fjölda tölublaða.
Símskeyti.
Reykjavík 18. júní.
Allsherjarverkfalliö norska hætt-
ir, en sjómenn halda áfram sínu
verkfalli. Nýr sáttasemjari hefir
verið skipaður til að miðla
málum.
Hannevig skipamiðlari, fyrrum
talinn ríkasti maður í Noregi
tekinn fastur fyrir fjársvik, talið
að pau nemi 20 miljónum.
Viðreisnarráðherrar Frakka og
Þjóðverja hafa haft tveggja daga
fund saman. Talinn fyrsti ráð-
herrafundur milli peirra landa
síðan 1870.
Brezkur alríksfundur stendur
yfir í London. Á að ræða par
framtíðarskipulag brezka heims-
veldisins.
Dalasýsla er veitt Porsteini
Porsteinssyni frá Arnbjargarlæk.
Einar Stefánsson af Sterling
á að stýra Goðafossi, en Pór-
ólfur Beck Sterling.
Júlíus, sem fyr stýrði Goða-
fossi, tekur Lagarfoss.
Borg kom með kol frá Bel-
gíu til Landsverzlunar. Reykja-
vík og skipastóllinn kolalaus pá.
Jón Magnússon nýkominn
heim, til að leggja síðustu hönd
á undirbúning konungsmóttök-
unnar. Lánið ófengið, en ein-
hvern ádrátt munu Danir hafa
veitt um svör, pegar konungur
kemur. Búist við að pótt 10