Dagur - 08.06.1922, Blaðsíða 1

DAGUR
kemur út á liverjum fimtudegi.
Kostar kr. 6.00 árg. Gjalddagi
fyrir 1. júli. Innheimtuna annast
ritstjóri blaðsins.
V. ár. |
AFGREIÐSLAN
er hjá Jónl l>. l>ór,
Norðurgötu 3. Talsími 112,
Uppsögn, hundin við áramót,
sé kornin til afgreiðslumanns
fyrlr 1. des.
Akureyri, 8. juní 1922.
23. blað.
B Þ-E-I-R S-E-M B-Y-G-G-J-Á
íbúðarhús, verzlunarhús eða hvaða hús sem
er, þar sem hitunartæki þurfa, »miðsföðvar<-
vélar, ofna eða eldavélar, ættu að snúa
sér til undirritaðs.
Jón Stefánsson.
Talsími 94. 3^- Akureyri.
D.-listinn.
Stefnur D.-listans þykjast menn
geta ráðið af því, hverjir að honum
standa. Það er vitanlegt, að hann
er studdur af eigendum og umráða-
mönnum MbL, Lögréttu og ísl., en
það Ii& eru þorri kaupmanna í Rvík
og á Akureyri og þeir aðrir sem
eru þeim skyldir í skoðunum og
eiga svipaðra hagsmuna að gæta,
Um leiö og Mbl. og Lögréttu var
steypt saman, bar pólitíski örlaga-
straumurinn Jón Magnússon yfir í
þá fylkingu. Honum þykist því
kaupmannaliðið mega treysta. Öðru
máli er að gegna um Sigurð ráðu-
naut. Hann er í augum kaupmanna
viðsjálfsgripur á þessum lista og
liggja til þess þau drög, sem ekki
verður fjölyrt. um hér, ‘ en sem eru
þannig vaxin, að kaupmönnum
verður tæplega láð, þó þeir þykist
ekki eiga sér vísan öruggan liðs-
mann, þar sem hann er.
Þó málstaður kaupmannaliðsins
hafi sínar veiku hliðar, þar sem
hann er hagsmunapólitík í þrengstu
merkingu, virðist svo, að ógæfu-
samlega hafi tekist til um manna-
valið á listann, þar sem svo ósam-
stæðir menn tveir eru efstir, sem
hljóta að draga hvor úr annars fylgi.
En að sjáifssögðu á þessi ógæfa
sínar rætur í málsstaðnum. Þessu
liði mun ekki hafa þótt ráðlegt, að
sína hreinan Iit. Lengi framan af
undirbúningstímanum heyrðust hin-
ir og aðrir til nefndir, hreinir og
beinir kaupmenn, til þess að verða
efstir á Mbl.-listanum. Siíkt hefði
verið að vonum, ef við fullkomlega
virðingarvérða andstæðinga hefði
verið að eiga. í þess stað er það
ráð tekið, að draga við liún stórkross-
riddarann af sjálfs-náð og láta Sigurð
ráðanaul bera flaggstöngina, til þess
að ginna bœndur. Þar sem D. listinn
er, siglir nærsýn hagsmunastefna
undir fölsku flaggi.
Bændum og búaliði og sjávar-
útvegsmðnnum einnig hefir virzt,
að á síðustu árum hafi verið í-
skyggileg miðsókn í öllu okkar
stjórnarvafstri. Síðan amtmannaem-
bættin voru lögð niður, fara allar
stjórnargerðir fram f höndum skrif-
stofumanna.suöur i Reykjavík, sem
margir hverjir eru lítt kunnir Iands-
högum. Það er kvartað um afarsein-
láta afgreiðslu stjórnargerða. Þeir,
sem um mál Og framkvæmdir fjalla,
eru ekki knúðir af innri hvöt fram-
faramannsins. Amtmennirnir höfðu
það fram yfir. Jafnframt því, sem
þeir voru' tulltrúar æðsta valds í
landinu og höfðu sjálfir ákveðið
framkvæmdavald, voru þeir menn-
ingarfrömuðir, sem báru fyrir brjósti
hagsmuni og blómgun þess lands-
hluta, er þeir höfðu til yfirsóknar.
Nú er í öllum greinum komin stein-
dauð og seinlát skriffinska, þar sem
áður var lifandi framkvæmdaáhugi.
Er það íhugunarefni mikið, hvort
ekki sé ráðlegt, að breyta til um
stjórnarskipulag okkar.
Á stríðsárunum varð Reykjavík
miðstöð svo að segja allrar verzl-
unar landsins. Ollu því samgöngu-
vandræði og aðrar orsakir. Á þeim
árum óx upp í Rvík heildsalastéttin
og þeirra manna, sem Iögðu fyrir
sig ýmiskonar stórgróðabrask. Síð-
an hægðist um vöruflutninga, hefir
S. í. S. lagt niður heildsölu sína
þar, því allir sjá, að umskipun og
geymsla vara í Rvík er óhæfilegur
skattur á landsbúa. Hitt er skiljan-
Iegt, að heildsölum og stórgróða-
mönnum höfuðstaðarins sé óljúft,
að sleppa því taki, sem þeir hafa
náð á verzlun landsins.
Á síðustu árum hefir þótt mjög
gæta áhrifa Reykvískra kaupmanna
á úrslit mála á Alþingi. Nægir í því
efni að benda á úrslit verzlunarhafta-
málanna á tveimur síðustu þingum,
íslandsbankamálið, togaraábyrgðina
o. s. frv. Það liggur í augum uppi,
að frá þeim fiokki manna má jafn-
an vænta öflugastrar hagsmunabar-
áttu í þinginu. Rvík er að hlutfalls-
legri fólkstölu borgar og þjóðar jafn-
stór eða stærri en New York. Hún
er bygð upp, að ákaflega mikly Iefti,
af þeim viðskiftaarði, sem þjóðin, al-
þýða manna, geldur milliliðunum og
stórgróðamönnunum. Þaðan má
jafnan vænta sterkra átaka á alla
þjóöina. Of mikil miðsókn viðskifta,
fjármála og stjórnargerða á þessum
stað leiðir til meiri eða minni þrælk-
unar annara Iandshluta.
t Degi virðist því ekki ástæðulaust
fyrir kjósendur, að hugsa sig tvisvar
um, áður en þeir ljá atkvæði band-
vönum taglhnýtingum Reykjavíkur-
kaupmanna á næstu árum. Einkum
er ástæða til að hugsa sig um nú,
hvort rétt sé að kjósa D-Iistann. Af
tveim efstu mönnum hans er lftils
að vænta annars en leiðitemi í hönd-
um pólitískra aðstandenda. Báöa
Eefir þjóðin reynt sem þingmenn
og fengið nægju sína. Annan hefir
hún reynt sem ráðherra og fengið
meira en nægju sína.
Úr ársskýrsiu
Akureyrarlæknishéraðs
1921.1)
Sjúkrahúsiö.
Aðsóknin var meiri enn nokkru
sinni áður.
Sjúklingatalan var 227.
Legudagar 10466.
Af sjúklingunum voru 57 frá Akur-
eyri, S3 úr Eyjafjarðarsýslu utan
Akureyrar, 82 úr öðrum sýslum og
5 útlendingar.
Árangur af spftalavist þessara sjúkl-
inga var þannig: 129 fengu fullan
bata, 39 nokkurn bata, 7 engan bata,
21 dóu og 31 urðu eftir við áramót.
Þar að auki sóttu 16 sjúklingar
spftalann til Ijóslaekninga, en bjuggu
úti í bæ. Þeir voru allir fótaferða-
færir. (9 heimilisfastir f bænum 1 úr
Eyjafjarðarsýslu utan Akureyrar, 6 úr
Skagafjarðarsýslu, 2 úr Húnavatnssýslu,
1 úr Þingeyjarsýslu og 2 úr öðrum
sýslum.)
54 meiriháttar skurðir voru gerðir
og 31 minniháttar aðgerðir. Árangur-
inn *hf þessum aðgerðum varð sá, að
70 féngu fullan bata, 2 fengu nokk-
urn bata, 1 engan bata, 7 dóu og
5 urðu eftir við áramót. (Dauðamein
voru þessi: Stffkrampi 1, tæring I,
lífhimnubólga 1, barnaveiki 2, æða-
kökkur 1, lifrarbólga 1 )
' Árangurinn af Ijóslækningunum var
þessi : 13 fengu fullan bata 2 nokk-
urn bata og 1 var eftir við áramót. .
Af sjúkdómum þeim sem til meðferð-
ar hafa verið á sjúkrahúsinu þetta ár
hefir berklaveikin upptekið mestan
rúmafjölda Og meir en áður. Hafa
berklarnir löngum skipað breitt rúm
hjá okkur, en fer þó stöðugt f vöxt
að sjúklingar langt að, séu sendir
hingað og þá margir þungt haldnir,
og hingað sendir af þvf, að ekki er f
annað hús að venda. Þeir færri af
þessum, sem hafa batahorfur, eru
venjulega sendir frá sjúkrahúsinu suður
til Vífilsstaða ef um lungnaberkla er
að ræða.
Til, fróðleiks set eg hér hve legu-
dagar berklaveikra hafa verið margir
>) í blaðinu íslendingur, 2. júní.þ. á. er
. birtut annar kafli úr þessari skýrala.
f hlutfalli við alla legudaga ár hvert
á tfmabilinu 1908 til 1921.
Legndagar berklaveikra og'sjúklinga
yfirleitt
á Akureyrarsjúkrahúsi 1908 til 1921.
Ár Legud. berkláv. Legud. alls,
1908 1322 3250
1909 I IOI 3954
1910 1108 4082
1911 290 3489
1912 194-3 4856
1913 1479 4890
1914 1310 5789
1915 1088 5040
1916 1 861 4906
1917 1308 5582
1918 1024 4522
1919 1170 5607
1920 3454 7095
1921 5587 10466
Samtals 23045 73520
Yfirlitstafla þessi sýnir, að aðsókn
berklasjúklinga hefir oftast verið mikil
f hlutfalli við aðsókn yfirleitt, en eink-
um hefir þó aðstreymi berklasjúklinga
vaxið á hinum sfðustu tveim árum
sfðan ljóslækningar byrjuðu og spítal-
inn var stækkaður; og eru þó ekki á
töflunni taldir þeir berklasjúklingar,
sem dvalið hafa utanspftala en gengið
þangað til Ijóslækninga, en þeir voru
18 árið 1920 en 16 1921.
Ennfremur skal geta þess til fróð-
leiks, að á ofannefndu tfmabili 1908
— 1921 voru það alls 274 berklasjúkl-
ingar, sem lágu á sjúkrahúsinu í
nefnda 23045 legudaga. Af þessum
sjúklingum höfðu. 112 berkla einungis
í iungum. Af þeim dóu 43. •
Árangurinn af spftalavist þessara
274 sjúklinga var þessi: 105 fengu
fullan bata; 73 nokkurn bata; 20
engan bata; 63 dóu og 13 eru enn
á sjúkrahúsinu.
Sumir hafa spáð þvf, að aðsóknin
mundi minka að mun, og tekjur spftal-
ans rýrna ef berklahæli kæmi f Eyjafirði.
Nokkuð kann að vera hæft f þessu,
en þó hygg eg að aðsóknin að spftal-
anum mundi verða sæmileg þrátt fyr-
ir það. Stöðugt fer í voxt að sjúkling-
ar með hverskonar sjúkdómum séu
sendir á sjúkrahús f stað þess að
liggja heima. Þar að auki mun mikill
þorri sjúklinga með útvortis berkla
sækja fremur til sjúkrahússins en
heilsuhælisins, þar eð venjulega er
fremur kostur handlækcisaðgerða á
spftala en á heilsuhæli. Þó fer þetta
nokkuð eftir ákvæðum landstjórnar-
innar t. d. um legukostnað á hælinu
o. fl, En útlit er fyrir, að sjúkrahús-
ið verði fjöUetið af berklaveikum, að