Dagur - 25.01.1923, Síða 2

14
DAOUR
4. tbl.
sinna tal. Hún má enn heita
frumbýlingur í landinu, sem getur
verið fljót að tapa öllu, sem hún á,
en verður Iengi að vinna meira, en
hún á. Og hún verður að skilja
sfna eigin smæð og meta jafnframt
mátt vitsmuna sinna svo mikils, að
hún taki að ieita þess forms í
stjórnarháttum, sem hæfi svo lítilli
þjóð í svo stóru landi. Hún má
ekki láta leiðast af fortölum þeirra
manna, sem ekki hafa nema apa-
kattargáfur í stjórnmálum.
Ekki hefir fjölmenni né fésæld
bjargað þjóðinni fram á þennan
dag gegnum hörmungar liðinna
alda, heldur hafa bjargað henni vits-
munir hennar og þrautsegja hennar
og ræktarsemi barnsins við heima-
þúfuna. Enn þá munu vitsmunirnir
gefast henni bezt. Enn þá mun
þrautsegjan forða henni frá niður-
broti. Og enn þá mun ræktarsemi
barnsins við heimaþúfuna forða þessu
landi og þessari þjóð frá banvænni
smán á siðferðislegu þroti.
Lög og tilskipanir,
um fjárkláða.
Útrýmingarböðun.
Út af útrýmingarböðun þeirri, sem
framkvæmd var í ncikkrum hreppum
Eyjafjarðarsýslu eg nýlega er afstaðin,
hefir orðið talsverð óánægja. Er þvf
vert að athuga orsakir þær, er óá-
nægjurfhi vaida.
Fyrst er þá að athuga tilskipanir
og lög þau, sem fyrirskipun og fram-
kvæmd böðunarinnar styðst við. Við
þá athugun kemur f Ijós, að lög og
tilskípánir um fjársýki, eru orðnar svo
ruglingslegar og óljógar, að tæplega er
lengur viðunandi.
Fyrst er tilsKipun frá 5, jan, 1866,
Er með henni sérstaklega falið htepp-
stjórum og aðstoðarmönnum þeirra,
að hafa eftirlit og framkvæmd á hendi,
ef fjársýki kemur upp. Þá koma lög
frá 4. marz 1871, sem hafa meðal
annars þann viðauka, við nefnda til-
skipun, að amtmanni, líklega nú
stjórnarráði, er heimilað, að skera
sjúkt fé, með ráði og aðstoð vissra
manna. Þetta ákvæði kemur og aftur
fram í lögum frá 8. nóv. 1901, þó
með dálftilli undanfærslu. Þessu ákvæði
3ju greinar laga frá 1901 hefit, mér-
vitanlega, aldrei verið beitt, sem tæp-
lega er við að búast þar eð það virð-
ist fremur vanbugsað.
Þá koma nefnd lög frá 1901, sem
hafa þann viðauka með fi., að gefin er
heimild til að bæta við nýjum em-
bættismanni, sem kallaður er eftirlits-
maður og hefir heimild þessi verið
notuð hér f sýslu. Ekki væri nú ósenni-
legt, að svo lítið kvikindi, sem kláða-
maurinn er, léti heldur undan sfga,
þar sem að honum sækja: I. stjórnar-
ráð, 2. dýralæknir, 3. lögreglustjórár,
4. eftirlitsmenn, 5. hreppstjórar, 6i
aðstoðarmenn og nú loks lögskipaðir
lærðir baðarar, en svo hefir þó ekki
virzt. Maurinn hræðist lfklega ekki
embættismannafjöldann.
Loks koma lög frá 30, nóv. 1914,
sem fyrirskipa almennnr þrifabaðanir.
Þörf lög, seœ vel jetti að fylgj*, en
Skólanefndarkosningin.
sem eg hefi þó frétt, að misbrestur
sé á f sumum stöðum. Þannig eru
þá þessi lög og fyrirskipanir f fjórum
upplögum.
Lög og tilskipanir um fjárkláðaút-
rýmingu, virðast vera orðin svo rugl-
ingsleg og óákveðin, að fullkomin
þörf sé á, að þingið taki þau til at-
hugunar. Bezt mundi vera, að koma
lögunum f eina heild og fella allar
eldri tilskipanir úr gildi. Að vera alt
af að breyta og bæta við,, en láta það
standa, sem úrelt er, í eldri lögum,
eykur fyrirhöín og er þar að auki
viliandi. Eitt dæmi af mörgum
má taka. Stjórnarráðið er sagt, að
heimti, líklega samkvæmt lögum, borg-
un hjá fjáreigendum, fyrir baðefni <
aðra útrýmingarböðnnina, en heimild
til þess finn eg ekki beinlfnis í lög-
unum. Hefðu löggjafarnir ætlast til
þess, hefðu þeir senniiega látið það
standa, með skýrum orðum í lögunum
\á 1914, sem fyrirskipa almennar
þrifabaðanir, en þar stendur aðeins f
7. grein »þrifaböðun má fresta « Á
kostnað við útrýmingarböðun minnast
þau ekki, en eldri lög ákveða borgun,
úr landssjóði, nú rfkissjóði.
Heimild sú sem lögin gefa amt-
mönnum, nú stjórnarráði, að fyrirskipa
útrýmingarráðstöfun á litlum svæðum,
akilst mér eiga við aðallega, þegar
fjársýki kemur upp, en sfður þegar
sýkin er dreifð um alt iand, en þessi
heimild er nú notuð og fyrirskipuð
útrýmingarböðun f 5. hreppum sýsl-
unnar. Menn eru alment hræddir um,
að þessi útrýmingartilraun mishepnist
og nái því ekki tilgangi sfnum, þar
sem vitanlegt er, að kláða hefir orðið
vart hringinn f kringum þetta svæði,
sfðastiiðið ár, enda mun kláðinn vera
korainn f flestar sýslur landsins, eink-
um Vestur sýslurnar.
Eitt af því nauðsynlegasta mun vera,
að sótthreinsa húsin vandlega, enda
ætlast lögin til þess, að það sé gert,
en einmitt á þessu mun hafa orðið
misbrestur. Aiimargir munu þó vera
komnir á pá skoðun, að maurinn eða
egg hans geti geymst f húsunum, yfir
sumartfmann, enda styður þá skoðun
það, að kláðinn hefir komið upp ár
eftir ár á sömu bæjunum og er senni-
legra, að það valdi, en ekki ónýt
böðun, þar sem eftirlitsmaður hefir
verið við baðanir.
Það lakasta við þessa útrýmingar-
böðun, er þó þvð, að eftir sögn manna
hefir baðefnið verið mjög lélegt. Þeir,
sem áttu íærilús á fé sfnu, segjast
sumir hafa séð hana bráð lifándi, eftir
fyrra baðið. Það er líka gömul
reynsla, að kreólín hefir reynst
mjög misjafnt. Líklega hefir þó stjórn-
arráðið íarið eftir umsögn kláðabaðs-
manns eða dýralæknis, eins og lög
ákveða, með allar fyrirskipanir þessu
viðvfkjandi.
Að endingu vil eg skora á þing-
menn, að taka kláðamáiið alt£il ræki-
legrar athugunar. Koma lögunum f
eina heild og athuga, hvort ekki væri
sigurvænlegra til útrýmingar tilrauna,
að böðun færi fram á öliu landinu
samtfmis, heldur en að taka fyrir lftil
svæði í einu. ,
Þverá, 30. des, 1922. ,
Síefáa Bergsson.
Herra ritstjóri!
í sfðasta tölublaði Dags farið þér
nokkrum orðum um nýafstaðnar nefnd-
arkosningar í bæjarstjórn kaupstaðar-
ino og vítið mjög framkomu þeirra
bæjarfulitrúa, sem ekki höfðu kosið
skólameistarann, Sig. Guðmundsson, í
skólanefnd f stað Halldóru Bjarnadóttur,
sem flutti úr bænum á síðasta hausti.
Þér segið, að talið sé, að eg hafi mestu
ráðið um þessar netndarkosningar,
væri fróðlegt að vita, á hverju þér
byggið það. Eg lít svo á, að þér sýnið
mér þar óviljandi full mikinn heiður,
Ennfremur skýrið þér frá, hvernig
kosning hafi fallið og þó var hér um
leynilegar kosningar að ræða; — þyk-
ist yfirleitt vita allt betur í þessu
máli en aðrir. —
Hið sanna er:
1. Mér er ókunnugt um kosti Sig.
skólameistara sem skólanefndarmanns,
enda ekki við öðru að búast, þareð
hann er ný-fluttur til bæjarins, — hins-
vegar efast eg ekki um, að hann
myndi reynast þar mætur maður. En
hitt veit eg, að þegar eg á sfðastl.
hausti ræddi þetta mál við skóla-
meistarann, baðst hann undan þvf að
verða settur í skólanefnd að svo
stöddu og mæltist tii þess við mig
að eg ekki beittist fyrir kosningu hans
{ skólaneínd.
2. Enginn af fulltrúum verkamanna
í bæjarstjórn hofðu mér vitandi látið
þess getið að þeir vildu koma Sigurði
skólameistara í sfcólanefnd, þér var
þvf eklci um neitt flokksfylgi að ræða
irá hálfu þeirra fulltrúa sem ekki kusd
skólameistarann, Það má fremur kalla
flokksfylgi að þeir fjórir fulltrúar, sem
kusu skólameistara, hafa auðsjáanlega
ætlað sér að fella fyrverandi skóla-
nefnd, þar sem þeir hvorki greiddu
prófasti né Brynleifi Tobiassyni at-
kvæði sín. — Hefir þó prófastur setið
í skólanefnd sfðan hann kom hingað,
eða yfir 20 ár og mér vitanlega aldrei
unnið sér neitt til óhelgis þar, — en
þeir Jakob Karlson og bæjarstjóri
fengu aðeins 1 atkv. þeirra fjórmenn-
inganna.
3. Pétur Pétursson hefir áður setið
f skólanefnd hér og var það þá álit
manna, þar á meðal flestra kennara,
að hann hefði rækt það starf mjög vel.
Hann var í skólanefnd með Stefáni
sál. skólameistara, sem með sanni
mátti segja nm, að hafi verið einn af
fremstu og framsýnuatu skólamönnum
landsins, hafði Ifka kynt sér mikið
. skólamál erlendis bæði fyr og sfðar, —
en bæði honum og Pétri lét viss flokk-
ur f baejsrstjórn sér sæma að sparka
út úr skólanefnd, þegar hann réði
neíndarkosningu 1919. —
Annars er mér kunnugt um afe þeir
sjö sem kusu Pétur í nefndina voru
ekki að gera neitt upp á miiii þeirra
skóiameistara og hans í þessu máli.
Akureyri, 24. janúar 1923.
Ragnar Ólafsson.
Aths. við grcin þessa bfður næsta
blaðs vegna þrengsla. \
F r é t f i r.
Skuggamyndir og fyrirlestur Lárus-
ar J. Rist kennara á sunnudaginn var
vel sóttur og gazt mönnum vel að.
Hann sýndi íjölda mynda frá ferðalagi
sínu og frá Amerfku vfðsvegar bæði
frá borgum og landsbygð. Skýrði hann
þær vel og skilmerkilega; sagði margan
fróðleik frá íslendingum vestan hafs.
Bar hann þeim égætlega söguna, en
hvatti ekki til vesturflutnina. Myndirnar
voru svo margbreytiiegar og góðar,
að sjaidan eða aidrei rnunu slikar
myndir hafa verið sýndar hér. Einkum
voru myndirnar frá Niagarafossinum
stórfenglegar.
Kappskák háðu, eins og á undan-
förnum árum, Akureyringar og
Reykvfkingar síðasti. sunnudagsnótt.
Að þessu sinni biðu Akureyringar
mikinn ósigur; unnu þeir 2V2 vinning
en töpuðu 5V2. Þeir sem unnu sín
töfl voru Ari Guðmundsson bankaritari
og Þorst. Þorsteinsson frá Lóni en
Halldór Árnason Ijósmyndari gerði jafn-
tefli.
Tíðarfarið. Undanfarið hefir tíðin
verið mjög umtiieypingasöm; ýmist
hlákur eða úrfeili og hríðar. Þó má
heita snjólaust. Ofsa-stormar hafa geng-
ið vfða yfir land og hefir landsfminn
(talsfminn) verið mjög bilaður víða
svo að ekki hefir verið unt að tala
við Reykjavik suma daga og oftast
ilt samband.
Bœjarsfjóri á Seyðisfirði. Á borg-
arafundi, sem haldinn var á Seyðisfírði
fyrir nokkru sfðan, var rætt um að
stofna þar bæjarstjóra embætti. Var
að sögn blaðsins Gneista mikill mciri
hluti manna því fyigjandi og má
vænta þess, að Seyðisfjarðarkaupstað-
ur hverfí fljótlega að þvf ráði.
Frumvörp sfjórnarinnar. Að
sögn eru komin á kreik ný frumvörp
frá stjórninni um niðurlagningu em-
bætta og samfærslu embætta f iandinu.
Ekki mun stjórnarráðið telja sér skylt,að
senda blöðunum sifkt, svo að þau
geti birt útdrátt úr þeim aimenningi
til fróðleiks. Mun blaðið þó sfðar ieitast
við að aegja lesendum sínum frá til-
lögum stjórnaráðsins um þessi eíni.
Kirkjubygging Akureyrarkirkja er
fyrir löngu orðin of lítil fyrir söfnuð-
inn og auk þess mjög illa sett f bænum,
Margir Akureyrarbúar hafa þvf mikinn
áhuga á þvf, að komið verði upp nýrri
kirkju íyrir bæinn. Hefir það mál
verið f undirbúningi um langt skeið.
Nú er hér í blaðinu auglýstur auka-
safnaðarfundur, til þess að ræða um
málið og vill biaðið hvetja bæjarbúa,
tii að sinna þessu máli og sækja
fundinn.
Halldór Sfefánseonbóndi á Torfa-
stöðum í Yopnafirði, fyrrum bóndi f
Hamborg, er staddur hér f bænum.
Hann kom hingað til þess að vera
við jarðarför móður sinnar frú Ragnh.
B. Methússalemsdóttur. Jarðarför hennar
fór fram 18. þ. m.
Ritstj.