Dagur - 17.05.1923, Page 2

76
DAOUR
21. tbl.
gat um í síðustu ársskýrslu. Slðan
þessi stýrktarnefnd tók til starfa>
aeint á árinu 1920 hefir hún safnáð
og afhent sjúkrahúsinu gjafir er nema
um 20 þúsund krónur.
í þessu styrktarfé er ekki talið það
fé, sem sjúkrahúsinu safnaðist 1919
— 1920, mest fyrir forgöngu Sam-
bands Norðlenzkra kvenna, f þvi
skyni að koma upp geisialækninga-
tækjum og samtals nam kr. 14850.36
(sjá ársskýrslu 1920).
Þegar tekið er tillit til þessa gjafa-
styrks undanfarinna ára og þess er
gætt, að þetta ár fékkst úr rlkissjóði
styrkur er samtals nam kr. 10457.00,
þá er ekki að furða þó að rénað hafi í
bili fjárhagsvandræðin, sem f mörg ár
hafa þjakað sjúkrahúsinu, og rekstri
þess.
Skuldir sjúkrahússins voru f árs-
byrjun kr. 75000.00. Af þeim hafa
verið alborgaðar með vöxtum á ár-
inu 16685.00,
Þó nokkur tckjuafgangur hafi orð-
ið á árinu, þá veitir ekki af að tals-
vert rekstursíé sé ætfð handbært fyr-
ir jafn viðhaldsfreka stofnun og
sjúkrahúsið nú er orðið, þegar þar
við bætist að enn er mikla skuld að
borga (þ. e. kr. 62000.00). Aðgæt-
andi er ennfremur, að alveg ér óvfst
hve mikill styrkur verði veittur úr
rtkissjóði á þessu ári, en hitt er víst
að bæði Akureyri og Eyjafjarðarsýsla
hafa nú minkað ársstyrk sinn til spít-
alans um 1000 00 krónur hvor eða
samtals 2000.00 kr. En hvað viðhald
stofnunarinnar snertir, trúir enginn,
nema sá sem vel er kunnugur, hve
mikið þarf til að haldá sjúkrahúsinn f
sæmilegu horfi hvað útbúnað snertir
Qg það er langt frá því að sjúkra-
húsið hafi enn fengið þær endutbæt-
ur sem nauðsynlegar eru. Á þessu
ári t. d. að grafa út og stækka kjalf-
arann til að fá hæfilegt geymslurúm
fyrir rúmfatnað og aðra mnni. Trjá-
garðinn sunnan við húsið þarf að
girða og túngirðinguna þarf mikið að
laga, stétt þarf að hlaða bakvið húsið
bvo þar sé gangandi fyrir forarleðju,
sólbyrgi þarf að byggja fyrir berkla-
sjúklinga, gólfdúka þarf að kaupa o.
m. fl.
Spltalastjórnin hefir þó farið að til-
raælum sýslunefndar um að lækka
daggjöld innanhéraðs sjúklinga um 50
aura á dag frá 1. Júlí þ. á. að telja.
Önnur daggjöld er ekki unt að lækka
að svo stöddu, en ef tii vill getur
það orðið við næstu áramót ef nægi-
legur styrhur kemur úr ríkissjóði.
Hjúkrunarkensla fór fram þetta ár
eins og að undanförnu. 8 stúlkur víðs-
vegar af landinu nutu tilsagnar í
bjúkrunarfræði, heilsufræði og dönsku.
Auk mfn, kendi frú Júlfana Friðriks-
dóttir fyrri hluta ársins, en frá þvf f
haust tók við ný yfirhjúkrunarkons
ungfrú Þorbjörg Ásmundss.
Eftir samningum við »Hjúkrunar-
konufélag íslands*, er nú námi ís-
lenzkra bjúkrunarnema hagað þannig;
að stúlkurnar læra 1 ár hér við
sjúkrahúsið og 1 ár við sjúkrahús
syðra (Heilsuhælið, Laugarnesspftala,
Klepp og við bjúkrunarstöðina »Líkn«).
Að þessu námi loknu geta þær
orðið hjúkrpqarkoour f sy«itum, en
vilji þær /á frekari mentun er gefur
þeim aðgang að hjúkrunarstöðum við
sjúkrahús, verða þær að sigla og læra
enn 1 ár við R'kisspítalann danska.
Þar njóta þær eftir tveggja ára nám-
ið hér á landi, sömu réttinda og
danskar stúlkur sem þjónað hafa á
Ríkisspítalanum ( tvö ár og verða
taldar fullnuma hjúkrunarkonur eftir
námið.
Hjúkrunarkonufélag íslands hefir
tekið að sér að útvega sjúkrahúsinu
hér árlega þá 4 hjúkrunarnema sem
hér geta notið tilsagnar í senn, og
verða þær stúlkur sem vilja leita
hingað framvegis til lærdóms, að snúa
sér til Hjúkrunarkonufélags íslsnds.
Sðílvarnathúsið 1 stofa var notuð
nokkrum sinnum fyrir berklasjúklinga
þegar ekkert pláss var á sjúkrahúsinu.
Farsóttasjúklingar hafa engir verið
þar á árinu.
Sðtihreinsanit í sótthreinsunarkatl-
'mum.
Frá Akurcyri sótthreinsað vegna
berkiaveiki 37 sinnum, vegna tauga-
veiki 2 sinnum, vegna barnaveiki 3
sinnum, vegna skarlatsótt 7 sinnum,
Frá Húsavík sótthreinsað vegna berkla-
veiki 2 sinnum. Frá Sauðárkróki sótt-
hreinsað vegna taugaveiki r sinni.
Akureyri 28. apríl 1923.
Steingrímur Matthiasson
Eftirmáli og andsvar.
Ritstjóri Dags hefir nýlega hér f
biaðinu fundið að ýmsu útaf stjórn
Sjúkrahússins og sérstakiega hve þar
sé dýrt að vera fyrir sjúktinga.
Það skal fúslega játað að kostnað-
ur við sjúkrahúsvistina er mikiii. En
gæta verður þess um ieið að þetta
er ekki einsdæmi um Akureyrarspftala
og nú er dýrtfð f iandi. Alstaðar hér
á landi er sjúkrakostnaður mikiil og
svo iangtum meiri á þeim sjúkrahús-
um sem eins og þetta er aðeins að
nokkru ieyti kostað af landsfé.
Akureyrarsjúkrahús eða sjúktaskýli
I héruðum þoia ekki neinn samanburð
hvað sjúkrahúskostnað snertir við
Klepp eða Vifiistaðahælið, þar sem
iandssjóður ieggur til alla hiuti og
sér um reksturinn. Til reksturs alira
sjúkrahúsa sem eiga að fnlinægja
kröfum tfmans útheimtist mikið fé.
Þegar það ié ekki fæst úr opinberum
sjóðum verða sjúkiingarnir sjálfir að
borga allt sem dvölin kostar og fyrir
þá er gjört.
Ef ritstjóri Dags gæti með grein-
um sfnum fengið þvf tii leiðar komið
að iandssjóður eða aðrir opinberir
sjóðir tæki að sér allan rekstur Ak-
ureyrarspftala, þá' skyldi það gleðja
m>g. Eg óttast íremur hitt, að hann
með skrilum sínum kunni fremur að
bafa spilt þvf, að spitalinn fái eins
mikinn styrk utan frá og æskilegt
væri, og verður þá afieiðingin sú, að
enn verður að hækka daggjöid til að
reksturinn beri sig.
Hvað það snertir að sjúklingar
verði svo mjög að reita sig til að
greiðs allan kostneðinn við sjúkrahús-
dvöl, skal eg geta þess, að þetta er
nokkrum orðum aukið. Aðgætandi er,
að mikiil meiri hluti sjúklinga eru
berklasjúklingar og þurfalingar, en
fyrir þá alla greiðist allur kostnaður
úr landssjóði, sýslusjóðurn og hrepps-
sjóðum. T. d. eru nú þegar þetta er
ritað, 48 sjúklingar á spítalanum, en
af þessum sjúklingum eru það aðeins
8 sem greiða kostnaðinn sjálfir hinir
40 losna við öll útgjöíd. Og hvað
því viðvfkur að eg sjálfur taki ótii-
hlfðilega mikið fyrir mín læknisverk,
þá vil eg taka það fram, að eg tek
ekki meira en 1 eg tel mér nauðsyn-
legt til að sjá mér og minni fjöi-
skyldu farborða og til að viðhaida
iæknisþekkingu minni og heilsu. Eg
hef farið nokkrar utanferðir f þvf
skyni að læra ýmislegt nytssmlegt.
Þær ferðir hafa kostað mig svo mikið
16 að eg hef ekki einu sinni getað
enn þá eignast hús það er eg bý f.
Þessar ferðir tel eg nauðsynlegar til
þess að fyigjast með f framförum
iæknisvísindanna. Þyrfti hver iæknir
að geta farið utan annað hvert ár að
minnsta kosti. Það kann að mega
segja að eg hafi bruðlað með /é, en
eg er mér þess ekki mcðvitandi, það
eitt veit eg að dýrt er «ð lifa (og
hjálpar lftið þó eg spari vig mig kaffi
og brennivín).
Satt er það, eg fylgi ekki gjaid-
skránni nema þegar mér sýnist og
sfzt tii stórræða. Það er alkunnugt
orðið (og ritstjóri Dags viðurkennir
það), að gjaldskráin cr löngu úreit
orðin og ef við læknarnir hefðum
streit8t við að fylgja henni bókstaf-
legs, værum við fiestir komnir á
hreppinn. Þess vegna hef eg fyrir
iöngu, eins og aðrir iæknar, tekið þá
stefnuna að fylgja ekki þeirri góðu
skrá og einkum síðan dýrtlðin magn-
aðist, hef eg eins og fleiri fjarlægst
hana tilfinnanlega.
Eg hef fyrir nokkrurn árum tilkynt
landlækni þetta með opnu bréfi er eg
ritaði honum (en það kom aldrei fyrir
aimenningssjónir eins og eg ætiaðist
til) og l nokkur ár hefir það orðið
bæði alþingi og iandsstjórninni ijóst,
að við iæknar fylgdum ekki gjald-
skránni nema stundum. Þó hefir ekk-
ert verið fárast út úr þessu og við
læknar höfum ekki verið banufærðir
hvorki af þingi né stjórn. £r ekki
þögn sama og samþykki ?
Eg verð nú að segja eins og er,
að frá því fyrsta hefir gjaidskráin
verið mér til mesta angurs, og þó
einkura fyrsta grein hennar. Þar er
sem sé gefið f skýn, að ails ekki
þurfi að fylgja takstans ákvæðum nema
ágreiningur rísi út af borgun. Þarna
er skráargatið sem okkur læknum er
gefið til að smjúga i gegnum, þegar
okkur þóknast, og er þar sviplfku
saman að jafna og ákvæðunum fornu,
að blóta mátti á laun, ef ekki yrði
váttfast.
Svona lagaákvæði cru áreiðanlega
ósamboðin siðuðum þjóðum og hefir
því fieiri læknnm en mér, þótt okkar
réttur og fóiksins gagnvart okkur vera
á fúnum fótum bygður. En við höfum
smSm saman vanist ólðgunum og úr
þvf fólkið hefir sætt sig við það líka,
þá hefir engin oppreUt orðið. En ef
nú uppreist kemur, þá verðum við
læknarnir að flýja iandið og fera að
lækna einhverjar auðugðri þjóðir (sbr.
Dag 18. tbl.).
Stgr. Matth.
I
A víðavangi.
Úf8vör og sKattar. Skattalögin
og reglugerðin þar að lútandi eiga
að tryggja það, að skattur verði rétt-
Iátiega lagður á borgara þjóðfélagsins.
Að visu er það kunnugt, að skatta-
lögin sjáif feia í sér rnikia rangsleitni,
þar sem tekjur manna eru gerðar að
aðaiskattstofninum, en stóreignum
hllft. Forðabúr stórefnamanna eru látin
að mestu óáreitt, en klipið út úr
hverjum munnbita bjargálnamannsins
eða fátæklingsins. — Út yfir tekur
þó niðurjöfnun aukaútsvara eins og
henni er fyrir komið hér f Akureyrar-
kaupstað og sjálfsagt víðast hvar, Þar
virðist því nær alt af ráða handahóf,
sem stjórnast að öðrum þræði af
skilningsleysi á starfinu en að hinum
af geræði. — Nú verður að gera ráð
fyrir að framtal manna til skatts sé
nærri lagi, að það sé sannasti mæli-
kvarði ó efni og ástæður tnanna, nema
gert sé ráð fyrir, að aliur þorrinn falsi
skýrsiurnar og akist undan réttmætum
gjöidum. Til framtals eiga að koma
hvert tangur og tetur ! eigum manna
og skuidum, tekjum og tspi. Þar eiga
því að sjást efni manna og ástæður. —
Nú er niðurjöfnun aukaútsvara köiluð
»niðurjöfnun eftir efnum og ástæðum. <
Ætli niðurjöfnumrnefndin hafi hagnýtt
sér uppiýsingar þær, sem skattskrárnar
veita f þessu efni og haft einhverja
hliðsjón af þeim við niðurjöfnunir.a.
Annaðhvort hefir hún ekki gert það,
ellegar að hún hefir vfsvitandi gengið
enn iengra í því að hlífa stórefna-
mönnunum, heldur enskattalögin gera,—
gengið enn lengra f ójöfnuðinum. —
Dagúr hefir gripið nokknr dæmi upp
úr skattskrá þeirri, sem nú iiggur
frammi og núgiidandi skrá yíir auka
útsvör. Hvortveggja á að vera bygð
á fjirhagslegri niðurstöðu hjá mönnum
síðastl. ár. Hann hefir tekið nokkra
menn og borið saman hlutfallið milli
útsvars og skatts sem hvorttveggja á
að vera lagt á eftir efnum og ástæð-
um. Hér skulu aðeins tiifærð þessi
dærni Nr. 618 á skattskránni er tal-
ion mjög vei efnaður maður og stundar
mjög gróðavænlega atvinnu. Nr. 297
er vinnumaður hjá nr. 618 og er ekki
talinn efnaður maður. Nr, 590 hefir
allmiklar tekjur en er ekki fjáður maður.
Nr. 618 hefir t skalt 805; ! útsv. 500
— 297 — »•—. 42;—»—100
— 500 —•»— 88;—»—225
Nr. 618 ætti miðað við akatt hans
og skatt og útsvar nr. 297 að hafa
1916 kr. f útsvar í stað 500 kr. Mið-
að við skatt hans og skatt útsvar nr.
590, ætti hann að hafa 2057 kr. í
útsvar í stað 500 kr. Séu bornir sam-
an nr. 497 og nr. 383 sézt, að sá
fyrnefndi hefir hærra útsvar en lægri