Dagur - 06.03.1924, Blaðsíða 3

9. tbl.
DAÖUR
35
Tengdámamma veíSur leikin að
forfallalauau laugardaginn 15. og
aunnudaginn 16, n. k. eins og aug-
Iýst er á öðrum stað f blaðinu.
Tíðarfarið. iihlaupabyl af norðri
með frosti og fannkomu gerði fyrra
fimtudag, og hefir sfðan verið versta
tfð.
KappskáKil)' Áður vár greint frá
aðalniðurstöðu hennar. Hér fara á eftir
nöfn keppenda og vinningar:
Fyrati flokkur.
Akureyringar: Reykvíkingar:
v. v.
Ari Guðmundss. o Egg. Guðmunds. 1
Jón Sigurðsson V2 Sigurður Jónss. lh
Stefán Óiafss. 1 Lúðvfk Guðm. o
Halldór Arnórs. 1 Þorl. Ófeigsson o
Þ. Þorsteinsson 1 Stefán Kristinss. o
Annar flokkur.
Sig. Hliðar o Ein. Arnórsson 1
Jóh. Havsteen 1 S. Féidsted o
G. Gunnlaugss. o Ágúst Pálmason 1
A. Bjarnason 1/2 Ein. Þorvaldss. V2
Þ. Gislason 1 Br. Jónsson o
St. Sveinsson 1 A. Árnason o
Vinningar 7 Vmningar 4
Skipafregnir. Esja var á Þórshöfn
f morgun, kemur líklega á morgun,
Ooðafoss var á Húsavík, kemur í
kvöld eða nótt. Villemoes var einnig
á Húsavfk, t'er þaðan til Siglufjarðar
og svo hingað,
Leiörétting. í auglýsingu Sveins
Bjarnasonar f síðasta blaði slæddist
inn eitirfarandi prentvilla: í þriðju
línu stendur »lánar réttarhöld og ann-
an kostnað við hvert mál« en á auð-
vitað vnra: »lánar réttarg/ötó o. s. frv.«
R i t f r e g n i r.
Fylkir Ritstj. Frímann
B.ArngrímssonÁttunda
ár. Akureyri 1924.
Fyrsta ritgerð þessa árgangs er
»Steina og jarðtegunda rannsóknir
gerðar árið 1922 og árangur af þeim«.
Er þar saman þjappað feiknar miklum
fróðleik um jarðíræðij steinafræði og
jarðrækt, og er bert að sú ritgerð
hefir kostað höfundinn mjög mikinn
lærdóm og fyrirhöfn. Greinin er jafn-
framt skýrsla um starfssemi hans í
i þessum greinum f þágu hins opinbera.
Næst er »Forsmáða erindið*. Er þar
enn frásögn höfundar um tilraunir
hans fyrir næstum 30 árum siðan að
fá Reykjavíkurbúa, til þess að raflýsa
bæinn. Frásöguin er nú nokkru fyllri
en áður og má þetta teljast brot úr
æfisögu höfundar. Ritgerðin er skemti-
lega skrifuð en ekki ráðlegt fyrir höf-
undinn, að rita oftar um sama efni í
bráð. Síðustu kaflar þessar ritgerðar
eru, hinn íyrri um athuganir höfundar
á orkuvötnum í Eyjafirði og Þingeyjar-
sýalu og hinn síðari eru ný og endur-
tekin rök um rafhitun fbúða o. fl.
Svo tekur við Hringsjá en það eru
innlendar og útiendar fréttir, fræði-
molar og skarpar athuganir um ýms
efni. Enn ritar Frfmann af sama eld-
fjöri og áhuga, sem jafnan áður.
Séra Pétur Guðmunds-
son: Annáll nítjándu
aldar. Útg. Hallgr.
Pétursson, Ákureyri
1914.'
í grein um Grímsey hér f blaðinu
var þess getið, að eyjan hefði á sfð-
usíu mannsöidum verið all merkilegt
fræðaselur. Til þess draga hlið-
Btæðar orsakir þeim, er sköpuðu fræði-
mensku klaustranna. Rósemi hvers-
dagslffsins og lftið samneyti við arg-
andi ös umheimsins gefur mannshug-
anum færi á, að neyta fylstu krafta
sinna f ákveðnar áttir. Sfðustu prest-
ar eyjarinnar hafa þvf orðið fræði-
menn, annar ssgnfræðingur, en hinn
ættfræðingur.
Sonur séra Péturs, er var prestur
f Grímsey, Hallgrfmur bókbindari á
Akureyri, hefir ráðist í að gefa út
rstverk föðnr síns: Annál nítjándu
aldar, og eru komin út fjögur hefti,
sem ná yfir 1. — 27. ár aldarinnar.
Hann hefir sent Degi heftin til um-
sagnar.
Frásögninni um hvert ár er skift
niður í eftirfarandi kafla: Árferði — ■
Embættismenn dóu — Prestar dóu —
Konur embættismanna dóu, — Enn-
fremur dóu, — Slysfarir og skaðar —
Útskrifaðir úr skóla, — Embættaveit-
ingar og lausn, — Prestaköl! veitt —
Prófastar urðu, — Aðstoðarpvestar
vígðir, — Nafnbætur og heiðurslaun,
— Ýms tíðindi. Má af þessu sjá, að
all nákvæmlega eru raktir helztu at-
burðir ársins, en þó er frásögnin laus
við allar málatengingar. í köflunum
um lát manna er skotið inn æfisögu-
dráttum og frásagnarköflum um þá
menn er merkir eru að einhverju og
koma meir en aðrir við sögu. Kaflarn-
ir: »Ýms tfðindi* cru skemtilegastir
og mest við alþýðuhæfi.
Annáll þessi er sérlega vel ritaður
og hver sem vill íá sér teig af
ósvikinni íslenzku í rituðu máli, ætti
að lesá þetta rit. Sem sýnishorn af
frásagnarstflnum skulu hér tekin upp
öríá orð á bls. 339: »Uin þessar
mundir var margt uppi af þjófum og
öðrum illvirkjum, eigi sfzt f Húna-
vatnssýslu; gerðist þar óöld mikil og
ránskapur. Voru surastaðaj rofin hús
og hirzlur brotnar, teknir peningar og
annað og eigi trútt um, að grímu-
kiæddir bóiar sætu fyrir vegfarend-
um« o. s. frv.
Alllengi hefir nú dregist að áfram-
hald þessa verks kæmi út og munu
valda örðugleikar um útgáfuna. Er á
margan hátt ver varið fé til bóka-
kaupa, heldur en að styðja að því, að
þetta verk komist alt út, með þvf að
gerast áskrifendur ritsins.
Staka.
Löngum sést að léttast er
lygi flesta að sanna;
er þá bezt að eiga sér
aðstoð verstu manna.
Símskeyti.
Rvík 29. febr.
Belgastjórn er fallin.
Verkbannið norska vex, 12,000
manns hafa bætst við.
Mussoiini vill auka flota (tala
vegna aukningar Bretaflota í Mið-
jarðarhafinu.
Henderson innanríkisráðherra hefir
ráðist á friðarsamningana, telur þá
tálma viðskiftalífi heimsins.
KjöttoIIsmáiið var rætt á Ieynifundi
í gær, ekki útrætt enn. Eftirlifsstarfi
banka og sparisjóða veitt J akobMöller.
Rvík 3. niarz.
Andstæðingar Sovjetstjórnarinnar
ráðast á Zinoviev, sakandi hann um
að hafa eytt þriðjungi guiíforða ríkis-
ins til undirróðurs í Suður Ameríku
og Suður-Afríku. Kamenoffog fíeiri
háttstandandi menn hersins settir af
fyrir fylgi við andstæðingana. Þjóð-
ernissinnar í Þýzkalandi æskja for-
setakosninga jafnframt þingkosning-
um, bjóða fram sonarson Bismarks.
Neðri málstofa Breta hefir sam-
þykt jafnan kosningarrétt kvenna
og karla yfir 21 árs,
Tyrkir hafa veitt stórfé tii aukn-
ingar flotanumi Stríö yfirvofandi
milli Jugoslava og Bulgara.
Vélbáturinn Qeysir sökk á Fáskrúðs-
firði i fyrradag, mannbjörg. Engar
þingfréttir.
Rvík 4. marz.
Formaður strandgæzlu Bandaríkj-
anna hefir óskað 10 miijón dollara
fjárveitingu til aukinnar gæzlu vegna
smyglaranna. Hann skýrir frá, að
smyglararnir hafi 34 hafgeng gufu-
skip og 132 seglskip auk fjölda af-
ar, hraðskreiðra vélbáta til smygl-
unar. Hafi þeir síðustu 26 mánuði
innsmyglað 1,246,000 spirituskössum
frá Norður-Evrópu. Skýrslan vekur
feikna athygli í Ameríku.
Pólverjastjórn hefir veðsett ríkis-
sbógana Fröbkum fyrir 400 miljón
franka láni til hervarnar.
Rvík 5. marz.
Tyrkjastjórn hefir sett kalífann af.
Búist við þingrofi f Bretlandi og
nýjum kosningum í maí.
Vélskipið Rán frá Seyðisfirði sökk
f Hornafjarðarmynni á föstudags-
morgun, mannbjörg. Vélbát, Óðinn
frá Seyðisfirði, vantar síðan á mið-
vikudag. Fylla handtók þýzkan tog-
ara frá Berlin, var hann dæmdur f
10,000 kr. sekt. J. J. og Guðmundur
Ólafsson bera fram þingsályktun um
skipun sparnaðarnefndar til að rann-
saka möguleika sparnaðar í starfs-
mannahaldi, einkum i Reykjavik.
Stjórnarfráför yfirvofandi.
Fréttastofan,
Á víðavangi.
íhaldsflokkur. Loks hafa andatæð-
ingar Framsóknarflokksins tekið sér
flokksnafnið »íhaIdsflokkur«. Þokast
nú í áttina til þess, sem Framsóknar-
flokkurinn hefir unnið að og haldið
hefir verið fram í blöðum hans, að
þjóðin skipi sér í tvær eða fleiri að-
greindar sveitir með ákveðnum nöfn-
um og stefnum. Verður að telja vel
farið að andstæðingarnir hafa sýnt þá
djörfung og þann skilning á þörfum
þjóðarinnar í þessa átt, sem ákvörð-
un þessi ber vott um. Nú eru aðeins
eftir í þinginu örfáir stefnulausir spekú-
lantar, sem vaka yfir hverju færi, að
selja fylgi sitt við menn og málefni
fyrir völd og fríðindi. Þeir menn verða
stjórnmálalega aldrei nógu harðlega
v/ttir og er vonandi að meginflokkar
þingsins verði samtaka um að þrysta
þeim til skipulegra vinnubragða, hvoru
megin hryggjar, sem þeir liggja að
lokum.
»Forseta«-skÍffIn. Það verður að
telja mjög vel farið, að Fiskifélag ís-
lands hefir ekki lengur talið sig geta
haft fyrir forseta slíkan pólitískan
vindbelg, sem Jón E. Bergsveinsson
er. Hann hefir eftir mætti lagt sig
fram um að tortryggja og skaða einka-
sölu ríkisins á steinolfu og hefir ekki
virzt hafa áhuga á öðrum málum við-
komandi sjávarútveginum svo orð sé
á gerandi. Nú hefir Fiskifélagið látið
uppi álit sitt á þessu brölti hans, með
því að kjósa annan mann í atað hana
og með því að samþykkja tillögur
þvert ofan f það, sém hann hefir haldið
fram.
Frá Grœnlandl. Sig. Sig. búnað-
armálastjóri er fyrir nokkru kominn
heim úr Giænlandsför, sem hann tókst
á hendur fyrir tilmæli dönBku stjórn-
arinnar, til þess að athuga jarðræktar-
og búnaðarskilyrði þar. Hann hefir nú
flutt fyrirlestra f Reykjavík og skýrt
frá árangri rannsókna sinna. Hann
ferðaðist aðeins um Eystribygð. Þar
hefir verið látið einna mest af land-
kostum og ákafiegum grasvexti, svo
f mjöðm tæki og mitti. Sigurði segist
öðruvísi frá. Hann telur grasvöxt ákaf-
iega sjaldgæfan þar og rýran. Af
stærsta túninu fengust 480 pund af
töðu sfðastiiðið sumar. Jarðveg segir
hann mjög grunnan og hvarvetna
grýttan og því mjög slæm skilyrði
fyrir jarðrækt og kvikfjárrækt. Aðal-
gróðurinn er krækiberjalyng og lág-
vaxið kjarr er á sumum stöðum. En
þar er kjarngóð beit, svo að þær fáu
kindur, sem þar eru, fitna mjög á
sumrum, en vetrarfóðurs er mjög örð-
ugt að áfla handa kúm og kindum.
Aftur er veiðiskspur þar mikill. Sela-
veiðar hafa verið aðalatvinnuvegur
Grænlendinga. En þeir veiða einnig
þorsk og heiiagfiski. Á vissum tfmum
árs fyllir loðna hvern fjörð, svo að
henni má ausa upp úr fiæðarmáli. Sig-
urður bar Grænlendingum vel söguna.
Starfsmenn stjórnarinnar höfðu fengið
fyrirmæli um að greiða götu hans.
Fagurt þótti honum að litast um í
náttúrunni, þegar slept var jarðar-
gróðri.