Dagur - 05.06.1924, Blaðsíða 1

DAOUR
Kemur úf á hverjum fimtudegi.
Kostar kr. 6.00 árg Ojalddag
fyrlr 1. júli. Innheimtuna annast
Árni Jóhannsson í Kaupfél. Eyf.
VII. ár.
AFOREIÐSLAN
er hjá jónt !>. I>dr,
Norðorgötu 3. Talsiml 112
Uppsðgn, bundln vlð áramót
sé komln tll afgrelðslumanns
fyrlr 1. dei.

22. blaö
Okkar innilegasta hjartans þakklæti vottum við öllum þeitn sem
auðsýndu okkur samúð og hluttekningu við andlát og jarðarför okkar
ástríku móður og tengdamóður Maríu Jónsdóttur, eða heiðruðu minn-
ingu hennar á einn eða annan hátt.
Börn og tengdabörn.
Pakkalitir mjög góðir og ódýrir, ómissandi
við litun í heimahúsum.
Línsferkja (Stívelse) í öskjum, pökkum og
lausri vigt.
pvotfablámi. Sápa alskonar.
Brunndæla
með kassa yfir stóran brunn, hentug fyrir
stórt heimili, ertil sölu fyrir þriðjung verðs.
G-j-a-r-u-a-j-á-r-n
miklar birgðir, selt i smásölu fyrir nálega
innkaupsverð.
»Stag:a“-vír
i rúllum, handa skipum og vélbátum.
Jón Stefánsson
(fyrv. Havsteensbúð).
Erlend ásœlni.
Siglingar íslendinga.
Eigi þarf að fjölyrða hér um
stofnun Eimskipafélags íslands, til-
gang þess og starf að þessu. Þjóð-
inni er allkunnugt um það alt. Fé-
lagið var snemma ástfóstur flestra
íslendinga, enda ávöxtur þess við-
bragðs íslenzkrar mannrænu, sem
til er i þjóðinni. Varla er hægt að
hugsa sér, að ófarnað þess félags-
skapar gæti að höndum borið, án
þess að af yrði þjóðarharmur.
En þvf mun verða svo háttað um
allar tilraunir íslendinga, að brjóta
nýjar leiðir, að þær þurfa stöðuga
athygli, árvekni og trúmensku þeirra
fáu raanna, sem byggja þetta stóra
og harðbýla land. Fátækt okkar
verðum við aö bæta upp með rík-
dómi andlegra verðmæta. Gengi
Eímskipaféiags íslands er undir þvi
komið, að umhyggja okkar fyrir
því sé meiri en í orði kveðnu; aö
hún verði meira en stundarvið-
bragð.
Á fjárlögum undanfarinna þinga
hefir verið tekjumegin póstur einn
— tekjur af hlutaeign ríkissjóðs í
Eimskipafélagi íslands. Að vfsu hefir
sá póstur brugðist á síðustu árum,
af því að félagiö ákvað, að hætta
að borga arð. Nú er þessi tekju-
póstur nurninn burt af fjárlögum
siðasta þings, en aftur á móti eru
teknir upp gjaldameginn á fjárlög-
unum 45 þús kr. beinn styrkur og
heimild fyrir ríkisstjórnina að greiða
félaginu þar að auki 60 þús. kr.
styrk „ef nauðsyn krefur". Þaö er
því á fjárlögunum gert ráð fyrir, að
greiöa félaginu styrk af ríkisfé alt
að 105 þús. króna.
Augljóst verður af þessu, aö
Eimskipafélagiö muni eiga i vök að
verjast með afkomuna eins og stend-
ur og er þá brýn þörf að athuga
það rækilega. Félagið er eign Iands-
marina og orðið til fyrir samtök
þeirra. Engir verja félagiö áföllum
aðrir en íslendingar sjálfir.
Orsökin er vitanlega sú, að fé-
lagið á við að etja harðvítuga sam-
kepni erlendra félaga i siglingum
hingað til landsins og skulu hér
tekin helztu atriðin í þessum sigl-
ingamálum, sem gera samkepnina
örðuga fyrir Eimskipafélag íslands
meðan erlend siglingaféiög færa sig
upp á skaftið.
1. Stefna félagsins var upphaflega
sú að bæta samgöngur landsmanna
og líta meira á þeirra þörf en eigin
hag. Þeirri stefnu hefir félagið fylgt
þvl nær undantekningarlaust.
2. íslendingar munu vera nokkuð
kröfuharðir. Þessvegna verður út-
gerðin nokkuð dýr í rekstri, en ís-
lendingar eru líka duglegir sjómenn
og vinna fyrir kaupi sínu. Samt
sem áður veröur reksturinn dýr.
3. íslenzkur almenningur er kröfu-
harður. Skipin hafa orðið að sigla
sér í stórskaða inn á hverja smá-
höfn meðan erlendu skipin fara
hraðferðir milli stærstu hafna, þar
sem flutningar og fólksstraumur er
mestur. Erlendu skipin fleyta því
rjómann ofan af siglingum við ís-
land.
4. Þess er engin von að farþeg-
ar, sem þurfa að fara milli lands-
fjórðunga, velji fremur 8—10 daga
ferð og dýrari en 2-3 daga hrað-
ferð, t. d milli Keykjavíkur og Ak-
ureyrar.
5. fslendingar eru ekki nógu
smáhugulir um að hlýnna að fé-
lagi sínu. Mjög mikið af vörum er
flutt til og frá Iandinu með erlend-
um skipum, af því að marga kaup-
mennina skortir þjóðrækni og ást
til félagsins og einnig af því, að
erlendu skipin fá gótt tækifæri að
ná í stórflutninga af beztu höfnum
landsins, meðan skip fslendinga eru
að tína upp smáhafnirnar. Með þvf
nær engurn undantekningum munu
kaupfélög landsins láta Eimskipafé-
íag íslands sitja fyrir öllum flutn-
ingum sínum.
Erlend verzlunar- og atvinnufyrir-
tæki f Iandinu standa í meira eða
minna þjóðræknislegu sambandi við
hin erlendu skipafélög og láta þau
sitja fyrir flutningura þeirra vara, er
þau eiga yfir að ráða.
íslendingar hafa enn eigi náð f
sínar hendur nema sumu af um-
ráöum í verzlun og siglingum. Er-
lend ásælni i þessum atvinnugrein-
um er mjög eðlileg og alls eigi
vítaverð eftir almennum reglum.
Svarið við henni er einungis það,
að leggja sjálfir undir okkur landið
og leiöirnar um hafið að og frá
landinu. Mikið er á unnið og alt
vinst að lokum ef vel og djarf-
mannlega er á haldið en þó drengi-
lega.
Ef fslendingar hjálpa sér ekki
sjálfir, gera ekki aðrir það. Trú-
menska við málefni þjóðarinnar er
eina ráðið, til þess að reisa þau úr
rústum og frá grunni. Hálfvelgja og
tómlæli hefnir með stórum ósigrum
og niðurlægingu. íslendingar verða
sjálfir að bjarga siglingum sfnum.
Ásælni á þvi og öðrum atvinnu-
sviðum eiga þeir að mæta með
dugnaði Og drengskap. Ásælni á
stjórnmálasviðinu eiga þeir að mæta
með vægðarlausu niöurbroti.
Trygð við Eimskipa-
félagið.
Þegar eg fyrir nokkru var staddur
( höfuðstaðnum, þá bar það við ein-
hvern góðan veðurdag, að eg tók eftir
óvenjulega mikilli hreyfiugu á fólkinu,
og stefndu fiestir til hafnarinnra, þar
sem póstskipin eru afgreidd. Eg lét
berast með straumnum og fékk fljótt
að vita tilefni umferðarinnar. Farþega-
skip erlent var þar að hafna sig. Upp-
fyllingin döknaði af manngrúanum, og
bifreiðir stóðu þar f hópum og biðu
væntanlegra farþega, — sem ekki
brugðust, þvf innan skamms fóru þeir
að Btreyma f iand með farangur sinn.
Farmrými skipsins voru uú opnuð og
uppskipun byrjaði, og var ekki annað
að sjá, en skipið væri með fullfermi
af margskonar vörum.
Vmsar spurningar vöknuðu hjá mér.
Var ekki skamt frá liðið, að eitt af
skipum Eimskipafélags Islands kom
frí útlöndum. Einmitt sömu höfnum
og þetta skip. Gátu ekki flestii þeirra
íslendinga sem þarna komu, tekið sér
far með þvfí Og hötðu eigendur varn-
ingsins sem þarna var verið að skipa
Jarðarför konunnar minnar Ólaf-
íu Kristjánsdóttur, er andaðist 31. f.
m., er ákveðið að fari fram að Lög-
mannshiíðarkirkju laugardaginn 14.
þ. m. og hefst með húskveðju frá
heimili hinnar látnu kl. 12 á hádegi.
HrappstöSum 3. júní 1924.
Helgi Kolbeinsson.
Hjartans þakkir til allra, sem
t*eð nærveru sinni og minningar-
gjöfum heiðruðu útför okkar kæru
móður og tengdamóður Friðriku
Guðmundsdóttur frá Sigluvík.
Börn og: tengdabörn.
< land beðið Eimskipafélagið að flytja
hann, en verið neitað um það? Eða
var það hið oft umtalaða hverflyndi
og kæruleysi landsmanna, sem átti
sök þess að hér var gengið framhjá
hinu fslenzka félagi og snúið sér til
keppinautanna erlendu?
Eigi löngu slðar varð mér reikað
til Alþingishússins, þar sem löggjafar
þjóðarinnar sátu á ráðstefnu, og hlust-
aði enn á ræður þeirra. Til meðferð-
ar var erindi frá Eimskipafél. íslands
um undanþágu frá opinberum gjöld-
um á næstu árum meðan það væri að
rétta við fjárhag sinn. Fékk málið
sem von var góðar undirtektir hjá
þingmönnum. Þeim var öllum ljóst að
félaginu VtTður þjóðarinnar vegna að
farnast vel, og sjálfsögð skylda þinga-
ins að styðja það eftir megni. Var þvf
bætt við af sumum þingmönnum að
auk undanþága frá sköttum yrði að
veita félaginu atyrk eins rfflegan og
fjárhagur rfkisins leyfði. Þjóðin mætti
vart við því að Eimskipafél. hindrað-
iat f þvf að vinna hlutverk sitt sem
bezt vegna fjárhagserfiðleika.
Og sömu dsgana sem þetta hvort-
tveggja fór fram, var rætt f þingiau
um hinn afar erfiða fjárhag rfkissjóðs
og skuldir þjóðarinnar f heild sinni
við útlönd, Sumir töldu helzta ráðið
til viðreisnar vera algert bann á inn-
flutningi þeirra vörutegunda sem með