Dagur - 12.06.1924, Blaðsíða 1

DAGUR
Kemur úf á hverjum flmtudegi,
Kostar kr. 6.00 árg Ojalddag
fyrlr 1. júlí. Innhelmtuna annast
Árnl Jóhannsson í Kaupfél. Eyf.
AFOREIÐSLAN
er hjí Jónl t>. t»6rr
NorðDTgðtu 3. Talsími 112
Uppsögn, hundln við áramót
«é komln tll afgrelðslnmanns
fyrir 1. dei.
VII. ár.
Akureyri, 12. júní 1924.
23. blaö
S-ö-l-u-b-ú-ð-i-r
til leigu.
Útsala á vínum frá Áfengisverzlun rfkis-
ins verður bráðlega flutt í Strandgötu 35
(fyrverand Havsteensbúð), Búðin, þar sem
útsalan hefir verið, er því til leigu. Enn-
fremur er til leigu sölubúð sú er Gottfred
Hjaltalln hefir verzlað í undanfarið. Báðar
búðirnar em við fjölfarnasta svæði bæjarins
(rétt við Torfunefsbryggjuna) eru bjartar og
rúmgóðar og þægilegt að afgreiða I þeim.
Lysthafendur snúi sér til undirritaðs sem fyrst.
Jón Stefánsson
Strandgötu 35. Slmi 23.
Stefnumunur í
bjargráðamálunum.
Fyrir nokkru var þess getið hér
í blaöinu að síðar nyndi verða
gerð grein fyrir þeim stefnumun
sem verið hefir i afskiftum hinna
tveggja meginflokka i landinu af
bjargráðamálunum.
Eins og kunnugt er má greina
skuldir þjóðarinnar i tvo flokka,
skuldir rikissjóðs og skuldir einstak-
linga. Hvorartveggja þessara skulda
verka mjög lamandi á fjárhagsað-
stööu rikisins út á við, valda óáiiti,
lánstraustsspjöllum og gengishruni
krónunnar. Um það mun ötlum
bera saman. Stefnumunurinn feist í
þvi, að menn eru eigi á eitt sáttir
um hvorar þessara skulda séu hættu-
legri fyrir fjárhagsaðstöðu landsins
út á við yfir höfuð og hvar aðal-
áherzlan f viðréttingarstarfinu eigi
þvi að koma niður.
Þeir sem bezt rök færa fyrir máli
sínu íhaldsflokksmegin halda þvi
fram, að ríkisskuldirnar verði óbæri-
legastar. Á þær verði einkum bent
og þær séu því liklegar, til þess að
valda mestu álitstjóni og aðstöðu-
spjöllum út á viö. Ríkisfjárhagur
hverrar þjóðar sé sú grein fjármála
hennar, sem mestu skifti um að i
lagi sé, ef hún cigi að geta horft
með djörfung framan i viðskifta-
þjóðir sinar. Þess vegna beri að
Ieggja aðaláherzlu á það, aö rétta
við ríkisfjárhaginn. Þetta eru að
visu einu rökin þeim megin, sem
Iftandi er á. Þvi verður ekki neitað,
að mjög mikiu skiftir um þessa
grein fjárhagsins og ríkisskuldirnar
eru mikið böl.
Alt til siðustu tfma hefir alls ekk-
ert róttækt veriö gert til viðreisnar.
Olundroðinn i stjórnmálaliði Iands-
ins, máttleysi stjórnanna hefir verið
svo mikið, að ekkert hefir verið
gert annað en safna skuldum. Nú
á síöasta þingi hefir fyrnefnd stefna
ráðið. íhaldsflokkurinn hefir hert
mjög á tollunum með áður um-
getnum Verðtollslögum. Þau eiga
að miða til þess, að auka tekjur
ríkissjóðs.
Framsóknarflokkurinn lítur nokk-
uð öðrum augum á þessa hluti.
Að visu viðurkennir hann, að ástæð-
ur ríkissjóðsins er veigamikið at-
riði, en þó er ríkissjóðurinn aðeins
ein grein í fjárhagsmálum þjóðar-
innar, sem er að mjög miklu leyti
háö efnahagsástæðum þjóðarinnar
yfir höfuð. Hann getur ekki mælt
með þeirri stefnu að leggja atla
áherzluna á það, að sópa fé í ríkis-
sjóðinn með miskunnarlausri tolla-
löggjöf eins og síðasti. þing hefir
gert. Slíkt valdi aukinni fátækt ai-
mennings i landinu og brjóti niður
þann grundvöll, sem efnahagur og
framtiðarástæður hvíla vissulega á.
Rök Framsóknarflokksins i máli
þessu eru í fáum oröum þessi:
1. Ríkissjóðurinn er aðeins ein
grein i fjárhagskerfi þjóðarinnar.
Tekjur hans velta að lokum alger-
lega á gjaldþoli þegnanna.
2. Þessvegna er gjaldþol þegnanna
grunnurinn, sem fyrst veröur að
treysta. Sé atvinnuvegum landsins
og almennum ástæðum íþyngt með
tollum og sköttum, biiar grunnurinn.
Örbyrgur Iandslýður getur aldrei
myndað efnasterkt ríki, það væri
svipað og að byggja vonir sinar á
tæmdri námu.
3. Samkvæmt öðrum eðlilegum
lögum verður að byrja hér við
grunninn og ef einstaklingamir eru
ekki nógu sterkir til þess aö leggja
á sig þau höft, er gætu komið að
Iiöi, verður þjóðin að gera það
með lögum.
4. Varanleg viðreisn í þessum
efnum fæst ekki meö lögum heldur
aöeins með þroskun i þjóðarskap-
gerðinni. Þessvegna yrðu innflutn-
ingshöft aöeins bráðabirgðaráðstaf-
anir. Samt væru þær ráðstafanir
réttmætar og gætu bjargað þjóðinni,
því
5. skuldirnar hlaða utan á sig
vöxtum, sem halda þjóðinni í kreppu
og svelgja efni hennar. Þessvegna
verður hún að leggja áherzlu á að
borga aliar skuldir sfnar jafnhliöa.
Takist hénni það, eru likur til að
ástæður hennar geti orðið góðar.
6. Jafnvel þó það sé satt, að ríkis-
skuldirnar séu óbærilegastar eru þær
ekki hættulegastar. Ailar eigur þjóð-
arinnar standa þar á bak við til
tryggingar. Auk þess er lögð sér-
stök áherzla á að sjá ráð fyrir
greiðslu þeirra. Hinar skuldirnar,
sem læðast, duldar i einkaástæðum
einstaklinga og fyrirtækja, eru stór-
um hættulegri. Þar stendur þjóðin
varnarlaus og á alt undir geðþótta
og ráðdeild einstaklinga. Fyr en
varir getur sá níðhöggur verið
búinn að naga sundur rætur þjóð-
félagsins.
Pingsaga,
15. Breyfing á Iögum um friðun
fugla og eggja. (Rjúpur). Guðm.
Ólafsson bar fram frumvarp um að
lengja friðunartfma rjúpna, sem lög-
ákveðinn var, vegna fækkunar fuglsins.
Frumvarpið breyttist f meðferðinni
þannig, að f stað þess að alfriða rjúp-
una 7. hvert ár er hinn árlegi friðun-
artfmi lengdur og skulu þær vera
ófriðaðar ár hvert frá 15. okt. til 1.
janúar, en friðaðar aðra tfma árs. Má
því byrja að skjóta rjúpur 15. okt. n.
k og var þetta samþykt. Heimilt er
stjórninni að setja reglugerð um al-
friðun rjúpunnar, ef þurfa þykir vegna
fækkunar hennar.
16. Ríkisskuldabréf. Jón Sig. M.
Guðm. fluttu frv. um breytingu á lög-
um um rikisskuldabréf f þá átt að
beimilt vaeri að gefá út smærri bréf en
tiðkast hefir: — Með 25 og 50 kr.
nafnverði. Samþykt.
17. GengissKráning og gjald-
eyrisverzlun- Fjárhagsnefnd Nd. bar
fram frumvarp um ofangreint efni.
Ennfremur báru Bernharð, Jörundur
og Halldór Stefánsson fram frv. um
gengisskráningu og var það sameinað
frv. fjárhagsnefndar. Skal skipuð 3
manna nefnd, til þess að skrá gengi
og hafa eftirlit og stjórn á gjaldeyris-
verzlun, þó með undantekningum, sem
dregur úr mætti og gildi laganna,
Nefni fjarmálaráðherra 1 manninn en
bankarnir sinn hvor. Þessar ráðstafanir
eru illa séðar hjá bröskurum og hjá
fhaldsstjórninni og er því talin iftil
von um, að þær komi að liði, þó
samþykt væri.
Hér hafa verið talin helztu málin,
sem fram gengu og þau sem blaðið
heflr tök á að skýra frá. Næst skulu
taldar nokkrar þingsályktunartillögur,
sem gengu fram:
18. Bann gegn innflufningi úf-
lendinga í átvinnuskyni. Ásg. Ásg.
og Jón Kjartanss. fluttu þingsál. um
að skora á rfkisstjórnina að banna
með regiugerð samkv. lögum nr. 10,
18. maf 1920 innflutning á útlend-
ingum f atvinnuskyni meðan atvinnu-
vegir landsins fullnægja ekki atvinnu-
þörf landsmanna. Samþ.
19- Kæliskip. Fjáiveitinganefnd
Nd. bar fram þingsályktun um kæii-
skip. Skal atvinnumálsráðherra skipa
5 manna nefnd. Fjórir nefndarmanna
skulu skipaðir þannig: 1 eftir till.
stjórnar Búnaðarfélagsins, 1 eftir till.
stjórnar Samb. fsl. Samv.fél., 1 eftir till.
Verzlunarráðs íslands og 1 eftir till.
stjórnsr Fiskifél. ísl. Verkefni nefnd-
arinnar skal vera: 1. Að rannsaka
verkefni fyrir kæliskip hér við Iand
og skilyrðin fyrir þvf, að slfkt skip
geti borið sig fjárhagslega. 2. Að
beitast fyrir, að aflokinni áðurgreindri
rannsókn og að fenginni viðunandi
niðurstöðu, að fram fari almenn fjár-
söfnun til fyrirhugaðs kæliskips. 3.
Að láta undirbúa fyrir . næsta þing
áætlun um stærð skipsins, byggingar-
kostnað, reksturskostnað og annað,
er máli skiftir f þvf efni. Samþykt.
20 Framhaldsnám í Gagnfræða-
skólanum á AKureyri- Bernharð og
Ásg. Ásg. fluttu þingsályktun svo
hljóðandi: »Neðri deild Alþingis á-
lyktar að heimila að nota húsrúm og
kenslukrafta Gagnfræðaskólans á Akur-
eyri, sem af kynni að ganga ef bekkj-
um skólans verður ekki tvfskift, til
að greiða götu fátækra og efnilegra
nemenda úr skólanum við framhalds-
nám, með þvf skilyrði að sú breyting
auki ekki útgjöld rfkissjóðs til skól-
ans. Samþykt.
21. Skattur af ísl. heiðursmerkj-
Um- Fjárveitinganefnd Nd. flutti þings-
ályktun um að skora á rfkisstjórnina
að undirbúa og leggja fyrir næsta
þing löggjöf um skatt af fslenzkum
heiðursmerfejum. »Verði hæð skattsins
og tekjuvon af honum fyrir rfkissjóð
við það miðuð, að fullkomlega greið-
ist kostnaður sá, sem rfbið hefir og
hefir haft af Fálkaorðunni«. Samþykt.
(Frh.)
Myndir heitir bók eftir Huldu
skáldkonu, nýkomin út. Eru það sögur
og æfintýri. Bókin er prýdd teikning-
um og er frágangur allur prýðilegur.
Verður sfðar minst á bók þessa.