Dagur - 17.07.1924, Blaðsíða 2

Dagur - 17.07.1924, Blaðsíða 2
108 DAOUR 28. tbl. 0 0 0 0 Tvistdúkar g á kr. 1.40 til 3.25 pr. mt. jg j@) — Stórt úrval — 0 0 í 0 0 0 0 Brauns Verzlun. 0 0__________________0 hagmælsku og vegna þess að þau eru kveðin út úr hjarta íslenzkrar alþýðu. Af þeim vil eg fyrst og fremst nefna >Smalakvæði« (to). Fágætir munu vera jafn ljósir og hreinir drættir f neinni mynd úr fslenzku þjóðlffi. Dag- ur telur mikinn vafa á, að nokkurt málverk okkar ungu listamanna nái tilgangi sfnum á þann hátt, sem þetta litla kvæði gerir. Hér eru upphafs- og niðurlagsvfsurnar: »Sólin roðar hæstu hnjúka, hvítir þokubólstrar rjúka burt úr hlíð og daladrögurn; ( döggin svalar grænum högum. Upp frá morguneldi reykur yfir bæjarhúsum leikur. Smalinn kjassar Krumma-tetur kvíar féð, í dyrnar setur. Stúlkur hætta strax að raka, stytta sig og fötur taka, ærnar mjalta, hlæja, hjala, hrósa bæði Krumma og smala. Af svipuðum kvæðum mætti nefna »Vakna barn« (6), »Alftin og unginn« (33)i »Vinnuljóð« (124), »Vinur að deyja* (86), »Draugar og rukkarar« (93) 0. fl. Þvf verður tæplega néitað að ný stefna er að hefjast f fslenzkri ljóða- gerð nokkuð ólfk þeirri, sem hófst með Eggert Ólafssyni og hefir sfðan þróast fram á þennan dag. Þá var þjóðin að rfsa á legg. Rómantfkin hefir verið grunntónn ljóðagerðarinnar fslenzku allan þann tfma. Þjóðin leit- aði að mættinum til viðreisnar f fari sjálfrar sfn og sinnar eigin sögu. Nú er skift um. Hinn rómantfski þáttur viðreisnarinnar er á enda og raun- verulegu verkefnin eru, ef til vill, nokk- uð á annan veg, en við var búist. Okkar ungu skáld finna eigi lengur fullnægju á svipaðan hátt og okkar eldri skáld. Þets vegná er hin yngri ljóðagerð fremur leit út á við og svo margt af kvæðunum aðeins augna- blikshrifningar yfir einhverjum frá- munalega' háfleygum skáldsýnum en vitanlega ákaflega fjarlægum og tor- skildum, ellegar þau eru bölsýni- stunur og fálm óánægðra manna. Páll J. Árdal er einn af hinum sfð- ustu f þeim eldri skóla. Hann lætur lftið yfir sér, en er ósvikinn íslend- ingur. Mörg af ljóðum hans eru vel gerð og lfk höfundinum. Ef þjóðin þreytist einhvern tfma á útsækninni og fálminu og leitar að lffsorkunni f upphafi sjálfrar sfn og sögu sinni, mun hún leggja hlustirnar við ljóð- óminum frá áðurnefndu tfmabili. Páll á þar einn streng, sem er að vfsu ekki hátt stiltur eða til þess fallinn, að gera mikinn gný en er ófalskur og traustur. t Ólafía Jóhannsdóttir. Hún andaðist í Kristjaníu 20. júní þ. á. Ólafía var ein af merkustu kon- um íslendinga fyr og síðar og er hún því þess verð, að staldrað verði við á kveðjustund hennar og litið snöggvast yfir líf hennar og starf. Æfisaga hennar getur ekki orðið sögð hér, heldur aðeins bent á stærstu drættina, sem veittu henni yfirburði og gáfu henni stórt nafn, víða þekt og blessað. Hún átti tvö höfuðáhuga- mál: trúmál og bindindismálið og fyrir þau lifði hún og starfaði með næstum dæmalausum dugnaði, trúfesti og djörf- ung. Bókin hennar »De ulykkeligste* segir nokkuð frá störfum hennar þeim, sem hafa vakið athygli í mörgum lönd- um. Starf hennar var að bjarga svo- nefndum föllnum konum. Hún var endurlausnari á takmörkuðu, en mjög raunalegu sviði Iífsins. Hún gekk og leitaði á þeim leiðum, sem telja má »í myrkrinu fyrir utan«, til þess að bjarga örpíndum, magnþrota kvensál- um og koma þeim til lækninga í sól- bað mannkærleika og starfs. Og end- urlausnarstarf hennar var ekki bundið neinu skilyrði öðru en því, að hinar örmagna sálir vildu þiggja hvíid þreyttu höfði við brjóst hennar. Bók Ólafíu var ágætlega rituð svo að þar komu í ljós verulegir rithöf- undarhæfileikar. En styrkur bókarinnar var runninn frá trúleik persónunnar, sem á bak við stóð, hjartahita hennar og djúþu lífsalvöru. Sagt er, að jafnvel hin mestu svola- menni hafi verið henni auðsveip þegar hún, á hvaða tíma sólarhrings sem var, gekk um hættulegustu úthverfi Krist- janiuborgar, til þess að vinna mann- úðarstarf sitt. Slíkt vald öðlast þeir, sem eru sterkir og veilulausir. Yfir- burðir Ólafíu lágu ekki í hennar mikla mannkærleika, ekki heldur í þreki hennar. Þeir voru einkum í því fólgn- ir, að ekkert misræmi var milli sálar- lífs og breytni. Persóna hennar var ein samrærad heild. Pað sem hún hugsaði, það var hún. Símskeyti. Rvík 11. júlf. Demókratar i Bandarikjunum geta ekki sameinað sig um forsetaefni. Hefir útnefningarfundur staðið á aðra viku og 89 prófkosningar farið fram, en enginn fengið nægilegan meiri hiuta til útnefningar. Flest atkvæði hefir fengið Ál. E. Smith ríkisstjóri í New York og næstur honum Wm. Mac Adoo, tengdasonur Wtisons forseta. Hiram Johnson senator frá California, sem er frjálsiyndur Re- púbiikkani, er þriðji i röðinni. Upp- runaiega voru forsetaefnin 23, en 20 eru nú gengnir úr skaftinu. — Bænda- og verkamanna-flokkurinn hefir útnefnt UFollette fr£ Wiscon- s;n sem forsetaefni, hann er frjáis- iyndur Repubiikki. Aftur hefir‘Re- publikkaflokkurinn sjálfur útnefnt Coolidge forsetaefni og Dawes hers- höfðingja sem varaforsetaefni við kosningarnar i haust. Ludendorff hershöfðingi hefir tek- ið við forustu Facista flokksins á Pýzkaiandi eftir að Hitler var fang- elsaður. Fundur þeirra MacDonalds og Herriots í París hefir orðið hinn vinsamlegasti. Hafa þeir gefið út yfirlýsingu viðvíkjandi fundinum, sem haldinn verður 16. júlí, þess efnis, að tillögur sérfræðinganefnd- arinnar fái fylgi þéirra í aðalatrið- unum og að skaðabótanefndin skuii ákveða og leggja fyrir fundinn, hve- nær yfirráðunum f Ruhr skuli hætt. Rvlk 15. júlí. Herriot hefir fengið traustsyfir- lýsing frönsku öldungadeildarinnar eftir að hafa skýrt frá árangrinum af iviðræðum við MacDonald, með 246 atdvæðum gegn 18. Wiliiam Davies tilnefndur forseta- efni Demokrata i Bandarikjunun. Enskir fjármálamenn neita ián- veitingum tii Pýzkalands, nema til- lögur skaðabótanefndarinnar verði samþyktar f ölium atriðum. Rvlk 16. júll. Herriot er farinn á Lundúnafund- inn með fjöruttu manna, þar á með- al Foch marskálk, Nollet hershöfð- ingja. Ameríkumenn undirbúa kapp- samlega þátttöku á fundinum og taka iíklega samvinnu viö Evrópu- menn á næstunni, ef sérfræð- ingatillögurnar verða samþyktar. Óvist hvort Pýzkaland tekur þátt i Lundúnafundinum vegna mótstöðu Frakka. Uppreisn sögð í San Paoio f Brasilíu. Fiugmennirnir eru væntanlegir til London í dag. Norsku söngmennirnir 40 að tölu hafa haldið hér 4 hljómleika eru gestir bæjarins til Þingvalla i dag fara f kvöld með Merkur. Fréttastofan. Fyliri frásögn.. »Siglfirðíngur« 25. tbl. segir: »Það hefir tekist að ná mynd af öllum Framsóknarflokknum, 15 mönnum I einum hóp og er hún birt f »Tímanum«. Þykir þetta benda á meiri »samvinnu« en menn hafa átt að venjast icnan flokksins«. Vill ekki Siglfirðingur vera svo vænn, að bæta við írásögn þessa þvf, sem hér íer á eftir: Aftur á móti tókst ekki þrátt fyrir talsverðar tilraunir, að ná mynd af íhaldsflokknum öllum f einu lagi. Þykir það benda nákvæmlega á þá samvinnu, er menn hafa átt að venjast í því liði. A víðavangi. VanþakKIœtí? Þingmaður Björn Lfndal skýrði nokkuð ftarlega frá ket- tollsmálinu á leiðarþinginu. Þó þagði hann um sum atriði eins og til dæmis að taka það, að stjórnin gekk á móti sinum flokki og um leið meirihlu'an- um I þinginu, þegar hann vildi stefna samningunum f strand. Þá sendi hún orðsendingu til Norðmanna, sem héit opinni leið til samninga, samkv. tillögu Framsóknaiflokksins. Enn hann skýrði frá annari tillögu, sem kom fram f málinu og sem hann sagði að ekki myndi verða skýrt frá i Tíman- um eða Degi, af þvf að þakklæti þeirra blaða til sjávarútvegsins hefði aldrei verið sérlega mikið. En tillaga sú var á þá leið, að sérstakt útflutn- ingsgjald yrði lagt á sjávarafurðir einskonar aukaskattur á sjávarútveg- inn og það fé notað, til þess að bæta bændum upp hallan, sem þeir yrðu fyrir við kettollinn. Þessi tillaga var slfk lausn á málinu, í augum þing- mannsins, að eigi voru lfkur til, að Fiamsóknarmenn og bændur myndu þakka hana eins og vert væri. — Mörgum er vafalaust minnisstætt nuddið í flestum sjávarútvegsmönnum, sem á undanförnum árum hafa haft afskifti af opinberum málum, út af misrétti þvf, er sjávarútvegurinn væri beittur f samanburði við landbúnað.Eink- um hefir þá verið tekið til saman- burðar útflutningsgjald á keti og sfld. Jón E. Bergsveinsson, talaði með ógurlegum hávaða á framboðsfundum á siðastliðnu hsusti um þetta misrétti. Hann lagði og út af jarðræktarlögun- um og vildi sýna fram á, að sjávar- útvegurinn bæri raunar alla skatta og þvf nær alla tolla en svo væri fénu ausið úr ríkissjóðnum f bændurna til þess að byggja hlandforir. Þannig væri brauðið tekið frá sjávárútvegs- börnunum og kastað fyrir hundana f sveitunum. Þessar ræður Jóns virtust falla vel f geð þeim mönnum, sem eru þó, að þvf er þeir segja, ákaflega hræddir við stéttarfg. Þannig hafa ýmsir þessara manna hrinið undanfarin ár og þar á meðal Björn Lfndal. En nú kemur fram tillaga um það, að gera landbúnaðinn beinlfnis að gustuka- skepnu sjávarútvegsins. Sú tillaga var bæði óviturleg og íll fyrir báða aðila. í fyrsta lagi er öldungis óvfst, hvað sjávarútvegurinn verður fær um að borga f framtfðinni. í öðru lagi myndi uppljósta margauknu ramaópi sjávar- útvegsmanna yfir ranglæti þvf. í þriðja lagi væri það niðurlægjandi fyrir land- búnaðinn. í fjórða lagi myndi það auka úlfúð milii atvinnustéttanna. Til- lagan er þvf fremur vftaverð en þakkar- verð. Leiöbeiningar í búnaðarumbót- um. Það má telja nýmæli, er Freyr skýrir frá, að upp hefir verið tekin, með nýjum hætti, leiðbeiningarstarf- semi ( búnaðarumbótum f Svfnavatns- hreppi f Húnavatnssýslu. Leiðbeining- ar þessar hafa verið gerðar eitir hug- mynd og fýrir tilmæli hins duglega og áhugasama bónda, Jóns Jónssonar ( Stóradal. Starfsemin hefir farið framá

x

Dagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagur
https://timarit.is/publication/256

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.