Dagur - 17.07.1924, Blaðsíða 4

110
DAOUR
i
28. tbl.
Til skammar bæ og bygð.
Það er eitt hús hérna í bsenum,
scm ætfð veldur mér hrygðar og gremju
að koma inn f. £g (er að vfsu ekki
að skæla, þegar eg kém inn íyrir
þröskuldinn, en gremjan er svo mikil,
að ef eg hefði fyrir mér t einni per-
sónu sökudólginn þann, sem hneyksl-
unum veldur, gæti eg ekki á mér setið
að gefa honum rækilega utan undir,
og skamma hann f tilbót duglega.
Þetta fruntalega bráðlyndi er senni-
lega að kenna áhrifum frá öðrum
heimi. (Eg segi nú bara si sonal) Vfst
er um það að sökudólgurinn er aldiei
viðstaddur. Hér er ekki einn f sök
heldur fjölda margir. Þvf hér ræður
fjöldinn. (Óþarfi að sækja Bolsévismus
til Rússlands.)
Húsið sem eg á við er hesthúsið í
•Caroline Rest« og þó reyndar öll
Stofnunin. En þar af stafar mfn sorg
og gremja, að þessi góða stofnun er
að komast f svfvirðilegustu niðurnfðslu.
Góðir lesarar 1 Hlustið nú á og
gángið f lið með mér, ýtið við öllum
sem hér eiga hlut að máli (ekki með
neinum kjaftshöggum heldur góðu),
og við skulum ekki linna látum fyr
en stofnunin »Caroline Rest« er aftur
orðin eins glæsileg bæjarpiýði eins
og hún var, þegar ágætismaðurinn G.
H. F. Schrader afhenti hana Akureyr-
arbæ til eignar og öllum aðkomu-
gestum og öllum aðkomu hestum til
afnota og ómetanlegra þæginda.
Eg er ekki að skamma hann Olgeir.
(Eg hefi áð vfsu gert það stundum
>prfvat«.) Sökin er aðeins að litlu
leyti hans. Hann ræður svo afar litlu
þó hann éigi að heita ráðsmaður stofn-
unarinnar. Yfir honum stendur 3ja
manna nefnd, en sú nefnd ræður held-
ur ekki nema litlu, þvf yfir henni
stendur bæjarstjórn (12 menn). Og
bæjarstjórninni hefir í rauninni ætfð
fundist, að þessi stofnun sé sér svo
lftið eða ekkert viðkomandi, það sé
öllu heldur sýslunefndin, eyfirzkir
bændur eða jafnvel Kaupfélag Eyfirð-
inga, sem eigi að hugsa um hana og
hlynna að henni, þvf hagnaðinn af
henni hafi aðeins þessir aðilar en
bærinn alls ekki. Sannleikurinn er, að
þessa stofnun eiga allir, sem not hafa
af henni, en þó fyrst og fremst Ak-
ureyrarbær, hvað sem hver segir,
Eftirlitið með stofnuninni er altof
lftið, ráðsmanninum er altof illa laun-
að til þess að hann geti ætfð verið
á varðbergi til að lfta eftir öllum
hlutum og þvf sfður kostað til þess
sérstakan mann bæði dag og nótt.
Fyrir þetta eftirlitsleysi ganga sumir
karlarnir hirðulauslegar um en annars
væri og það er ekki verið að fást um
og engin ábyrgð látin lenda á þeim
fyrir það, þó þeir gangi illa um hús-
in, rúður séu brotnar, kaðlar slitnir
o. s. frv. Og svo er viðhaldið smán-
arlega lftið. Safnast þegar saman kem-
ur, ef ekki er haldið við hlutunum,
og tfmans tönn er iðin f ofanálag við
trassaskap mannanna.
»Svo má illu venjast að gott þyki«.
Eg geri ráð fyrir að sumir kallar og
sveitadrengir sem koma með hesta
sfna á stall eða gista næturlangt {
hörðu rúmunum, með bældu dýnunum
og slitnu ábreiðunum ofan á sér, þeir
séu vondu vanir frá sfnum fátæku
heimilum og svo aivanir hnédjúpri
hrossataðsleðju f sfnum eigin dimínu,
moldugu hestakofum, að þeim finnist
»Caroline Rest« hesthúsið hreint kon-
unglegur stallur þrátt fyrir skftinn og
óhirðuna þar og ekki tiltökumál þó
reiptögl séu slitin, trosnuð eða sam-
anhnýtt. (Venjulega þegar eg lft inn
um dyrnar er gólfið svo sóðalegt, að
eg treysti mér ekki inn, nema f vatns-
stfgvélum. Hestarnir eru á svipaðri
ringulreið og kýrnar f fjósinu, eins og
getur um f þjóðsögunum, þegar púk
inn hafði bundið þær saman á höl-
unum og öllu var umturnað.) En Ak
ureyrarbœr, sem völdin hefir til að
kippa þessu í lag, á að hafa þá metn-
aðargirnd, að láta þetta þarfa ferða
mannahœli bera það rnikið af hverjum
kotbœ i sveit og hesthúsið vera það
framar öllum tryppakofum, að kaup-
staðnum sé sómi að og að ötl alþýða
megi lœra þar góða siði.
Mér er kunnugt um, að Schrader
heitinn vildi af heilum hug, að þessi
stofnun kæmi að varanlegum notum,
yrði öðrum kaupstöðum til eftirbreytni
(sem lfka er orðið) og bann ætlaðist
til, að hér væri haldið góðri reglu og
þrifnaði. Það er eins og mér finnist
hann hvað .eftir annað hvfsla að mér
(þó hann að vfsu hafi ekki vitrast
mér) að honum mislfki stdrum hversu
smáð hefir verið og smánuð tilraun
hans til að lfkna íslenzkum hestum og
eigendum þeirra. Og hér læt eg al-
menning heyra hans hrópandi rödd.
Þvf er borið við að fé vanti til að
halda stofnuninni við eins og skyldi.
Eg þekki þessa viðbáru (þvf eg var
sjálfur f nefndinni fyrst framan af,
en skoraðist undan endurkosningu fyrir
það að eg fékk ekki að ráða eins
miklu og eg vildi). Sumir hafa leyft
sér að gera lítið úr Schrader heitnum
fyrir það að hann lét ekki sjóðinn,
sem hann gaf stofnuninni, vera miklu
stærri en hann er. * Þessi svívirðilegi
gikksháttur minnir mig á það sem
Schrader sagði eitt sinn við mig:
»Það er sjaldan vel þakkað að gefa
gjafir, sém ekki eru þvf meira verð-
skuldaðar. Míkið vill meira. Gefir þú
mánni gullhring, þá segir hann: »Þvf
f skollanum léstu ekki vera demant í
hringnum* ?«
Ef fé vantar, þá er að útvega það
og þeir eiga að leggja það fram, sem
nota stofnunina, en bæjarsjóður á að
byrja. Það þarf hið bráðasta að athuga
vandlega hvað allar þær gagngerðu
endurbætur mundu kosta, sem stofnunin
þarfnast. Lfklega væri bezt að loka
henni alveg um stund. Þá mundu flest-
ir sjá og skilja hve vel hún er þess
verð að hver og einn, sem á henni
gott að gjalda, ofíri nokkrum aurum
úr sfnum vasa.
Lungbezt að loka þar tll féð er
fenglð.
Stgr. Matth.
* Aðgætandi er að sjóðurinn var nægi-
legur þegar hann var gefinn, en síðan
hefir dýrtíð þrefaldast og þyrfti hann
því nú að vera a. m. k. þrefalt stærri.
Ritstjóri Jónas Þorbergsson.
Prentsmiðja Odds Björnssonar,
Þvottaefnið ,NÍx‘
er bezí og ódýrasi
Hefir alstaðar, þar sem það hefir
verið notað, hlotið einróma lof.
Sambandið annast um panfanir.
Smásöluverð
má ekki vera hærra á eftirtöldum tóbakstegund-
um, en hér segir:
Rjóltóbak (frá B. B. og Obel) Kr. 11.28 pr. »/2 kg,
do. (Strengberg) — 10.73 — — —
Munntóbak (Mellem.) (frá B. B., Obel, Aug , Krug ) — 24,20 — 1 —
do. (Smal) (frá sömu fírmum) — 27,50 — 1 —
Mix, reyktóbak frá Strengberg — 15.55 — 1 —
Louisiana do. — Obel — 1725 — 1 —
Moss Rose do. — Obel — 16.68 — 1 —
Qolden Shag do. — Obel — 1725 — 1 —
Utan Reykjavikur má verðið vera því hærra, sem nemur flutningskostn-
aði frá Reykjavik til sölustaðar, en þó ekki yfir 2%
Landsverzlun Islands.
Alfa-Laval
skilvindur
reynast bezt.
Pantanir annast kaupfélög út um land, og
Sambandísl samv.féí.
K j a r a k a u p.
Sláttuvélar frá útlöndum kosta nú kr. 700.
\
Notið því tækifærið og kaupið hinar viður-
kendu Milwaukee sláttuvélar*' sem kosta að eins
kr. 550 hjá
Sambandi ísl. samv.fél.