Dagur - 17.07.1924, Blaðsíða 3

28. tbl.
DAQUR
100

eftirgreindan b&tt. B&naðarféUg ís-
lands og Rf. Nd, hafa útnefnt sinn
manninn hvort, þá Jakob bónda Lfn-
dal á Lækjamóti og Jósef Björnsson
kennara á Hólum, til þess að skoða
vðndlega og gera áætlun um hvar og
hvernig megi gera búnaðarumbætur á
jörðum < Svínavatnshreppi, svo sem
áveitur, stærri og minni, framræslu
túna og engja, nýræktun o. s. frv.
Hafa þessir skoðunarmenn unnið starf
sitt vel og vandlega, gert kort yfir
framræsluáætlanir á sumum jörðunum
til leiðbeiningar eftirkomendum, sem
kynnu að verða þess megnugir, að
framkvæma áætlaðar jarðabætur Sum-
ar jarðabæturnar svo cem minni áveit-
urnar o. fl. hafa þegar komist f fram-
kvæmd. Þykir nýmæli þetta merkilegt
og lfklegt til bóta og framkvæmdin
hafa tekist vel. Þykja meiri lfkur til
að nákvæm skoðun komi að meira
iiði en ferðaráp og fljótlegt yfírlit
ráðunautanna,-
Kynbæfur sauöfjár. Kominn er
upp dálftill ágreiningur miili ráðunabts
Búnaðarfélags íslands f búfjárræktun-
armálum herra Teódórs Arnbjarnar-
sonar og Jóns H. Þorbergssonar bónda
á Bessastöðum um kynbætur sauðfjár.
Jón var lengi ráðunautur Búnaðarfé-
lagsins f sauðfjárræktunarmálinn, ferð-
aðist um alt land og hefír sfðan reist
bú á Bessastöðum gert talsvert um-
fangsmiklar tilraunir með kynbætur
sauðfjár, •' einkum með kynblöndun,
þannig að flytja til suðurlands hrúta
af þingeysku (é og fé af Jökuldalsætt.
Núverandi ráðunautur Búnaðarfélagsins
lftur svo á, samkvæmt umiögn Freys,
að slfkt sé óráðlegra til kynbóta, heldur
en að hreinrækta féð. Samkvæmt til-
lögum hans styrkir Búnaðarfélagið
Helga Haraldsson á Hrafnkeisstöðum
f Hrunamannahreppi »til þess að teyna
að halda þar við hreinræktuðu þing-
eysku fé«. Reynsla i þvf efni er enn
ekki fengin svo á henni verði bygt.
Álit Jóns H. Þorbergssonar er það,
að vel megi takast að bæta (járkynið
sunnan lands með kynblöndun og
hefir fyrir þvf allmikla reynslu sfna
og annara. Hann hefir nú f sfðustu
heftum Freys birt álit og umsagnir
frá eigi færri en io bændum sunnan
og austan lands, sem hafa frá meiri
og minni góðri rsynslu að skýra f
kynblöndunartilraunum. Sjálfur á Jón
nú betra fé en bændur f hans ná-
grenni og Sigurjón Pétursson telur
að frá Bessastöðum hafí Álafoss fengið
bezta ull á Suðurlandi. Er einsætt &ð
gera hverskonar tilraunir f þessu efni
hvf reynslan sker að lokum úr á réttan
hátt.
»KjÖtíollurint)«. »íslendingur« þakk-
ar íhaldsstjórninni úrslitin í kjöttolls-
málinu af þvf að hún var komin til
valda þegar þinginu og sendimönnum
þess tókst að leiða málið til lykta.
íhaldsstjórnin gerði ekki annað en að
senda skeyti þau, sem þingið #am-
þykti, og lesa upp skeyti þau er
komu. Eitt gerði þó íhaldsstjórnin sem
vert er að minnast og þakka, að hún
tók ráðin af meirihlutanum, sfnum
eigin flokki, þegar hann vildi láta alla
samuinga fara f strand og sendi skeyti
til Norðmanna f samhljóðan við það
skeyti, er Framsóknarflokkurinn vildi
láta senda, en sem fett var f þinginu.
Störf þingsins f þessu máli fóru leyni-
lega fram, en nú er þetta þjóðkunn-
ugt og getur eigi sakað þó þjóðin
fái að vita um þau vinnubrögð, er að
lokum fengu svo góðan enda og eink-
um er rfk ástæða til, að láta þau
sannindi koma fram opinberlega, þeg-
ar íhaldsblöðin fara að lyppa ósann-
indalopann og blekkinganna f þessu
máli sem mörgum öðrum. Sóknin f
málinu undanfarin ár, einkum sókn
Tfmans, átti rfkastan þátt f að draga
til þessara úrslita. Að þakka Jóni
Magnússyni þau er jafnmikil fjarstæða
og að þakka honum úrslitin f Sam-
bandsmálinu eftir nærri aldarbaráttu.
í þeim átti hann þó fremur verulegan
og þakkarverðan þátt. En f kjöttolls-
máiinu var hann bæði tómlátur og úr-
ræðalaus.
Frá Búnaöarfél. íslands. Féiagið
hefír sent blaðinu plögg þau er nú
skal greina:
»i. Reglugerð um stjórn ræktunar-
mála og styrk úr rfkissjóði til
jarðyrkju (ásamt eyðublaði).
2. Handbók fyrir trúnaðarmenn Bún-
aðarfélagsins.
3. Skýrsluform fyrir aliar jarðabæt-
ur, er ræðir um f II. kafla jarð-
ræktarlaganna (eyðublað II, a, b,
c, d).
4. Skýrsluform fyrir jarðabætur er
unnar verða á þjóðjörðum upp f
landskuldagreiðslu (eyðublað III).
Mælingar jarðabóta, samkvæmt hinni
nýju reglugerð, koma fyrst til fram-
kvæmda vorið I925. í ár verður mælt
eftir hinum eldri reglum og er ætlast
til að hinir sömu mælingamenn geri
það og að undanförnu. — Reglur
þessar og skýrslur standa allar f sam-
bandi við framkvæmd jarðræktarlag-
anna frá 1923. Með þeim hefst nýtt
skipulag á búnaðarmálum vorum, sem
varðar alla jarðyrkjumenn.« — Þetta
hefír blaðið verið beðið að birta, al-
menningi til leiðbeiningar.
B. L. og Sig. Nordal. Á leiðar-
þinginu skýrði Björn Lfndal frá and-
róðri sfnum gegn því að háskólanum
og þjóðinni yrðu trygðir kraftar og
starf Sigurðar Nordals prófessors, og
var hreykinn af. Sum þau rök er hann
færði fram voru frambærileg, eins og
t. d. þau, að ilt hefði verið að þurfa
að gera upp á milii Nordals og sumra
annara prófessora. Úr þeim rökum dró
þó það, að orsökin var hér sérstak-
lega fram komin. Onnur rök Lfndals
voru ærið hæpin etns og til dæmis
að taka þau, að eigi væri ástæða til
launaviðbótar eða ritstyrks handa
þesBum manni, af þvf að hsnn væri
einn af fáum vfsindamönnum okkar,
sem allir vildu lésa eftir og hlusta á.
Þess vegna yrði hagnaður á bókagerð
hans og fyrirlestrar hans væru mjög
sóttir. Samkvæmt þessu á einn af
okkar beztu vfsindamönnum að lifa á
fyrirlestrasnatti og bóksölu. Slfkur er
mentamálaskilningur sfldargrósserans á
Svalbarði. Sá, sem þetta ritar, getur
borið um það af eigin sjón og raun,
að Nordal býr næsta órfkmannlega að
húsakynnum. Orsökin er sennilega sú,
að hann slær um of slöku við fyrir-
Iestragerð og bóksölu. Öðru máli er
að gegna um B. L. Hann hefir býgt
ákáflegs stórt hús á jörð sinni, langt-
um stærra en samsvarar jörðinni. En
hann rekur verzlun með sfld og bygg-
ingin er að lfkindum við það miðuð.
Samanburður á mönnunum verður
þessi: Annar er vfsindamaður sem
allir vilja hlusta á og lesa eftir og er
nú sem stendur háskóla okkar og þjóð-
legu vfsindum nauðsynlegur maður.
Hinn er stórspekúlant, sem kemst ef
til vill f efni og ef til vill ekki, Þjóð-
in getur engu treyst um það, hvert
lið henni kann að verða að atvinnu-
rekstri hans. Á hinn bóginn vilja fáir
hlusta á hann, éða lesa það sem hann
skrifar, sér til fróðleiks. Samt er þvf
svo háttað að andleg örlög þjóðar-
innar geta ráðist f höll sfidargróss-
erans.
Gefjun. Áðalfundur >Verksmiðju-
félagsins á Akureyri* var háður 14.
júnf s. 1. Arsarður á stsrfrækslu verk-
smiðjunnar hefir á sfðastliðnu starfsári
orðið kr. 6z 122.61 og frá fyrra ári
varfærtáreikningsfðasta árs 37.888.17.
Aðalfundurinn hafði þvf samtals yfír
kr. 100010.78 at rekstursarði að
ráða til ráðstöfunar. Fénu var ráðstaf-
að þannig: Afskrifað af vélum og
öðrum eignum verksm. kr. 9 236 43
Lagt í varasjóð — 2.452.00
— f slysatryggingasjóð — 4 000.00
— f byggingasjóð — 6 000.00
— f endurnýjunarsjóð —12 000 00
Ágóðaþókn. starfsfóksins — 9 300.00
Arður til hluthafa 10% — 12.260.00
Yfirfært til næsta árs —44762.35
Samtals 100 010 78
Sjóðir verksmiðjunnar eru orðnir
þessir:
Varasjóður kr. 64.883,00
Slysatryggingasjóður — 20.000 00
Bygflingasjóður um — 40.000 00
Endurnýjunarsjóður um — 13.00000
Samtals um 137 883 00
Tilg&ngur slysatryggingasjóðsinB er
að bæta fyrir eigna- og atvinnutjón
það, er starfsfólqið kann að verða
fyrir af slýsum. Tilgangur bygginga-
sjóðains sá, að fénu verði sfðarmeir
varið til bygginga á íbúðarhúsum
h&nda starfsfólkinu. — Stjórn og
varastjórn voru endurkosnar. Stjórnina
skipa Ragnar Ólafsson kaupm., Pétur
Pétursson kaupm. og Sigtryggur Jóns-
son, timburmeistari. Varastjórn: Magn-
ús Sigurðason kaupm. á Grund, Stefán
Jónsson, bóndi, Munkaþverá, og O. C.
Thorarensen lyfsali. Endurskoðendur
Kari Nikulásson kaupm. og Haraldur
Björnsson verzlunarmaður. — Af þessu
yfirliti sést að reksturinn hefír gengið
mjög vel undanfarið ár og að efna-
hagsástæður fyrirtækisins eru að verða
góðar. Er það vel farið að fyrirtæki
þetta komist á fastan fót og ættu
landsmenn að sýna þvf trygð og stuðning.
Aftur á móti er þess að vænta, að
þegar fyrirtækið hefir trygt sig raun-
verulega, hafi það jafnan hugfast við
rekstursaðferðir sfnar, að höfuðávinn-
ingurinn við slfk fyrirtæki f landinu
Exporf kaffi
Eldgamla Isafold frá Ludvig
David, kostar 2.75.
>i
Verzlun P. Pjeturssonar.
er sá, að það framleiði ódýrar og
vandaðar vörur fyrir landsménn, en
láti ekki gróðahyggjuna spilla þeim
ávinningi, þó það sé hlutafélag. Pað,
sem við þörfnumst, etu ódýr föl og
gðð, en ekki nokkurra króna hagnaður
á hverl hlutabréf. Hafi félagið þetta
jafnan hugfast mun þvf vel farnast.
F réttir.
Magnús J. Kristjánsson forstjóri
Landsveizlunarinnar kom hingað á
»Goðafossi« og dvelur hér nokkra
daga. Hann er í eftirlitsferð umhverfis
land.
Grænland. Sigurður Sigurðsson,
búnaðarmálastjóri flutti fyrirlestur um
Grænland á laugardagskvöldið var í
Samkomuhúsi bæjarins og, fekk all-
góða aðsókn 40 — 50 skuggarayndir
voru sýndar f sambandi við fyrirlest-
urinn. Sigurður hefir síðastl. vetur
flutt fyrirlestur þennan í Reykjavík og
hafa blöð þar skýrt frá efni hans, en
Dagur endurtekið frásögn þeirra. Er
því eigi ástæða til að endurtaka þá
frásögn.
Sigurður S. Skagfeldt söngvari
hefir sungið nokkrum sinnum hér á
Akureyri og víðar á landinu og hefir
hlotið mikla aðsókn hér og mikla að-
dáun vegna mikillar og fagurrar radd-
ar sinnar. Takmark hans var að verða
operusöngvari, Nú nýlega bárust séra
Geir Sæmundssyni bæði skeyti og bréf
frá Skagfeldt sem flytja þá frétt, að
hann hefir fengið aðgang að óperu-
skólanam við kgl. leikhúsið í Khöfn.
Fjórtán tenor-söngvarar keptu og voru
tveir teknir. Sig. Skagfeldt var annar
þeirra, Gleður þetta alla velunnara
Skagfeldts og er sómi fyrir íslendingái
Druknún. Róbert Bjarnason (skipa-
smiðs Einarssonar) druknaði á þriðju-
daginn, féll fram af bryggjunni á Þórs-
nesi. Líkið náðist samdægurs, Róbert
var dugnaðarforkur, en hafði verið
bilaður að heilsu síðustu ár.
Síldveiðin er að byrja. »Austri«
hefir fengið 600 mál og vélskipið
»Stella« um 130 mál. Síldin »stendur
djúpt* sem sjómenn kalla og veiðist
enn aðallega vestur við Skaga, en talið
er að hún muni vera á leið austur
með landinu.
Fiðluleikari, Eymundur Einarsson,
kom með Goðafossi sfðast, hingað til
bæjarins. Hann hefir stundað nám I
fiðluleik, nokkur undanfarin ár, f út-
löndum, en kom f vor heim til ís-
lands. Eymundur hefír spilað fyrir
sunnan við góðan orðstfr, og spilar
hér f kvöld.