Dagur - 13.11.1924, Side 1

DAGUR
Kemur ú( á hverjum flmtudegi.
Kostar kr. 6,00 árg. Ojalddagi
fyrlr 1. júlí. funhelmtuna annasl’
Arnl Jóhannsson i Kaupfél. Eyf.
VII. ár.
Akureyrl, 13. nóvember 1024.
aforeiðslan
er hjá J6nl !>."|>ar.
Norðurgðtu 3. Talsiml 112
Uppsðgn, bundln vlð áramói
sé komln tll afgrelðilumanns
fyrlr 1. dei.
46. blaö.
Nokkrir byggiogameistarar hafa sagt
álit sitt um Svendborg-eldavélar og
ofna og verða þau vottorð birt smátt
og smátt. —
»Svendborg«~eldfæri,
ofna og eldavélar, hefi eg reynt um 20 ára
tlmabil og get gefiö þeim beztu meðmæli.
Þau eru sterk, einföld og mjög eldiviðar-
drjúg, i samanburði við þann hita er þau
gefa og taka yfirleitt fram öllum þeim eld-
færum er eg þekki.
Akureyri 11. nóvb. 1924.
Bogi Danielsson.
Svendborg-eldfæri hefi eg ávalt
fyrirliggjandi. Ennfremur: Þvottapotta,
ýmsar stærðir, eldavélahringa, ristar f
ofna og eldavélar, ofnskerma ýmsar
teg., hreinsunarhurðir, rörhné og rör
af ýmsum lengdum (frá 6 — 36 þuml)
Jón Stefánsson.
Sfrandg. 35. — Akureyri.
Skólabyggingin
í Þingeyjarsýslu.
Að þvi Ieyti sem húsið verður
reist að þessu sinni, er það fullgert
aö utan. Gert er ráð fyrir, að meö
tið og tfma vetði bætt álmu austan
á húsið. Veröur það þá heilsteypt
og samræmt i stíl. Að svo komnu
verður það, sem þegar er fyrir tekið,
full þrekraun fyrir þá, er nú hrinda
málinu fram, þrátt fyrir mikla erfið-
leika.
Nú er sem óðast verið að ganga
frá húsinu að innan. Er gert ráð
fyrir aö því verði að mestu lokið
fyrir jól. Allur frágangur er rojög
vandaður. Húsið gert úr steini i hólf
og gólf, nema efsta loft. Tvöfaldir,
járnstyrktir veggir með tróði f hoS-
rúmi.
Aðalkostur hússins og sá, sem
trauðlega verður metinn til fjár, er
upphitun beint úr skauti jarðar. Um
þessar mundir er verið að ganga
frá henni og er enginn vafi á, að
hún tekst ágætlega. Nægilegt vatn
til hitunar, bööunar, matreiöslu og
þvotta kemur inn f húsið yfir 50°
heitt, þegar fullgengið er frá leiðsl-
unni. Það er hægt að fara nærri um,
hvað nægiieg upphitun og vatns-
hitun i slíku húsi myndi kosta- Af
reynslu í öörum skólum að dæma
myndi hún ekki kosta minna en
2—3 þús. króna árlega, án þess þó
að geta orðið nándar nærri eins
notasæí. Beini hagurinn, þó mikili
sé, er smáræöi eitt hjá hinum óbeina
hag. Búast má við því að þessi
skóli, eins og allir okkar skólar og
raunar allar okkar stofnanir, eigi i
fyrstu við freraur þröngan kost að
búa. Fátæktar vegna yrði helzt að
spara par sem frekast yrði af klipið.
Rcynslan mun pvi verða sú í öllum
sveitaskóium, að upphitun verður
þar örðug og eigi meiri en við má
una í minsta iagi. En eigi er vand-
farnara með heiisu manna á öðrum
aldri en skólaaldrinum. Á pvi skeiði
mun margur hafa tekið dauðamein
sitt og oft fyrir slæma aðbúð í skól-
unum. Teija má vfst, að f þessu
skóiahúsi verði betri vist en áður
hefir verið í skólum landsins. Hús-
ið sjálft og herbergjaskipun pess
liggur vel við sólargangi; stofurnar
rúmgóðar og bjartar og jafnhlýjar.
Verði umgengni nemenda þrifaleg,
eru iíkur til aö nemendur sæki pang-
að fremur heilsubót en heilsutjón.
Þeir sem undu því illa, að skói-
inn fiyttist að Litlulaugum, munu
una því betur en eila, er sýnt pykir,
að jaiöhitinn verður leiddur inn í
húsið. Aö visu er aðstaöa til raf
hitunar á Orenjaðarstöðum svo góð
sem verða má- Og sú aöstaöa getur
eigi horfiö með pvíiikum hætti sem
laugar. Náttúrufegurð er par og
stórum meiri. Þó ýmislegt mæli með
og móti báðum stöðum mun það
ráð vænst, að sætta sig við orðinn
hlut.
Hugsjón peirra manna, er trúa á
pað, að islenzk pjóðmenning eignist
sterkustu vigi sin f sveitum lands-
ins, er nú parna lögð i steininn,
sem stendur um aidir. Skammsýni
veldur pvl, að mjög oft er viðhorf
manna til slíkra fyrirtækja miðað við
ástæður iíöandi stundar. Oft gæta
menn pess eigi nægilega, hversu pað
er Unsamlegt, að eiga ráð á pvf,
aö leggja mikið i sölurnar, til pess
að geta skilað óbornum kynslóðum
næstum óbilandi menningartæki.
Með því er það pó aö einhverju
leyti tiygt, aö peir, sem byggja petta
land eftir okkar dag, eyði minnu af
orku sinni, en við höfum gert, til
pess að róta upp i rústum höinna
alda.
Frá jafnaðarmönnum. A þingi
Alþýðusambands íslands f Rvfk var ný-
lega samþykt að syllja »Félagi ungra
kommúniBta« um upptöku í Alþýðu-
sambandið.
Akureyrar-pistlar.
Höfnin.
Akureyrar-höfn er einhver sú allra
bezta á landinu. Innsigling örugg og
greið, óbrigðult skjól fyrir brimi og
allgóð bafnarmannvirki, svo áð 3—4
skip geta legið við brýggjur f senn.
Nú hefir til margra ára sem engu
verið kostað til hafnariunar, en hún
baft drjúgar tekjar. Því mun mega
telja, að fjárhagsástæður hennar séu í
góðu lagi.
Eo þrátt íyrir ýms gæði og fegurð
hafnarinnar, þrátt fyrir góðar efnahags-
ástæður er þannig gengið um aðal-
bryggju bæjarins, Torfunefsbtyggjuna,
að þ&ð er alveg stórfurðulegt, að hafn-
arnefndin skuli eigi fyrir löngu vera
búin að sjá, að slikt er til svo mikiis
tjÓDB og vanvirðu, að alls eigi er við
það unandi.
Svo hagar til, að btyggjan liggur
nokkru lægra en gatan og liggur breið,
hallandi braut niður á bryggjuna. Of-
an á þetta svæði ait hefir svo, eins
og annarsstaðar á götum bæjarins,
verið baugað fsaldarleirnum. í rign-
ingum, þegar leirinn tekur að blotna
og renna til, flæðir elfan fram & bryggj-
una. Mest kveður að þessum leirvaðlí,
þegar bryggjan er mikið notuð í vot-
viðrum, eins og verið hefir i sumar.
Á þessari aðaibryggju fer og fram
mestöll kolauppskipun í bæinn. Mikið
af smágerðri kolamylsnu hefir bland-
ast samsn við leðjuna, svo hún er
biksvört á að lfta. Yfirborð sjáifrar
bryggjunnar hefir eitt sinn verið stein-
steypt, en á aliri vestari hálflengju
bennar mishepnaðist verkið og ónýtt-
ist. Þar er því skówarpa og dýpri íor
jaínan i rigningum og berst leðjan
vitaniega upp á þann hluta bryggj-
uunar, sem á að hwta af steini ger.
Á þessari bryggju taka bæjarbúar á
móti matvælum, húsgögnum og hvers-
konar nauðsynjavöru, er til bæjarins
flyzt. Þarna er vöiunum velt í formni.
Og þessum óþrifnaði, skemdum og lit-
ilsvirðingu á smekk þeirra og menn-
ingn, taka þeir með svo miklu jafn-
aðargeði, eins og þeir væru iæddir
sóðar og dæmdir til að vera sóðar til
æfiloka. Enda getur ekki bjá þvf farið,
að þeir menn, sem lita og hrærast f
sllkum óþrifnaði, sem bæjatbúum er
tilreiddur á götum, baklóðum og fjör-
um bæjarins, dragi dám af umhve.finu
og verði sljóir fyrir því, sem að er f
þessu efni.
Nú munu umráðamenn hafnarbtyggj-
nnnar eigi geta með góðri samvizku
afsakað sig með fátsekt hafnarinnar.
Jaröarför 0nnu dóttur okk-
ar er ákveOin á Qrund, föstu-
daginn 21. þ. m. kl 1 e. h.
Hranastöðum 12- nðv< 1924.
t>órey Helgadóttir.
Pétur Ólafsson.
Þó forin á bryggjunni fái að vera óá-
reitt, eru nú fjármunir hafnarinnar
notaðir, til þesB að moka á land leðju
af sjávarbotni. Hafnarnefnd hefir látið
ráðast f byggingu hafnarbakka. Spá
margir illa fyrir þvl verki, þegar höfn-
ina taki að leggja. Engu skal hér spáð
um verk þetta, heldur beðið reynsl-
unnar. En hitt skal hér sagt, að sæmra
hefði verið og meiri nauðsyn að gera
það land, er höfnin á nú, fært yfir-
ferðar og útiloka hinn skaðsamlega
óþrifnað, heldur en byggja nýjar forar-
viipur. Hofnarbryggian þarf að stein-
leggfast og malbikast.
Fullhuginn
frá Svefnéyjum.
(Erindi flutt á sumarhátfð Ungmenna
félags Húsavfkur 1924.)
(Niðurl.)
Seint þótti honum, hetjunni og
hugsjónamanninum sækjast leiðin til
þekkingar og þroska, seint kom feg-
urðarþr&in og fegurðin, en — þær
áttu þó að koma, um sfðir. Eins og
sætur morgunsöngur hins verðandi
tfma berast visur smalans að eyrum
hans. Æskan hefír orðið snortin af
eldmóði Eggerts og syngur um hann
og það sem hann sjálfur hafði sungið
um — yfir fénn ( haganum, meðan
aðrir sofa.
»í fjaiidölum búa og trúa þvf menn
að enn komi aumar eftir eymdanna stund
og eitthvað flytji sólin í gulllegri mund.«
kveður Gröndai löngu sfðar. Ait af
eru einhverjir sem >elska, býggja og
treysta á landið.« En af fáum, máske
engum ættjarðarvina okkar íslendinga
stafar meiri Ijómi en af Eggert Ólafs-
Byni. Hann hverfum sjónum okkar, á
unga aldri, eins og sól í hafið. En
þaðan lýsir hann enn.
Hann kendi ekki einungis f orði
heldur i verki, hvernig íslendingar
eiga að lifa á fslandi. Hinn þriðja dag