Dagur - 02.04.1925, Síða 3

14. tbl.
DACJUR
55

íégurðar ein af þeim mýndum, sem
menn gleyœa seint og einkum verður
hún íslendingum minnisstæð.
Fjallafarar. Nýlega lögðu fjórir
Reykvfkingar upp úr Eyjafirði suður
yfir fjöll fótgangandi og á skfðum.
Þeir breptu stórhrfð undir Hofejökli
og teptust þar f 40 klst. Annars gekk
ferðin vel og þeir komu heilu og
höldnu ofan f bygð sunnan lands i
föstudaginn var. Tveir af mönnunum
voru Norðmenn, er hétu Möller og
Bsrnhard Petersen. Hinir voru íslend
ingar úr íþróttafélagi Reykjavfkur.
En ekki veit blaðið um nöfn þeirra.
Bæjarsfjóri Jón Sveinsson kom
heim úr siglingunni með D'önu sfðast.
Hann hefir dvalið erlendis nokkra
mánuði og kynt sér sveitarstjórnar-
löggjöf.
Sýslufundur Eyjafjaröarsýslu
stendur yfir hér f bænum um þessar
mundir. Fyrir fundinum liggur fjár-
beiðni frá Heilsuhæiisfélaginu og er
vikið að henni annarstaðar f blaðinu.
Bændanámsskeið hafa verið haid-
in hér norðanlands, að tilhlutun Bún-
aðarfélags Islands og Ræktunarfél.
Norðurlands. Hafa þau verið á Hólum
f Hjaltadal, f Svarfaðardal, Grýtubakka,
Kaupangri og hið sfðasta verður hald-
ið f Húsavfk næstu daga. Fyrirlestra
hafa haldið ráðunautarnir Árni Ey-
land, Metúsalem Stefánsson og Sig-
urður Sigurðsson. Ennfremur Hall-
grfmur Þoibergsson fjárræktarfræðing-
ur og Ólafur jónsson framkvæmdastj.
R. Nl. Fleiri hafa og flutt erindi á
námsskeiðunum. í sambandi við fyrir-
lestrana hafa veiið haldnir umræðu-
fundir.
Frá Heilsuhælisfélaginu. Eins og
Alþingisfréttir greina frá, er talið vfst,
að Aiþiugi veiti hið umbeðna fé til
hælisbyggingarinnar, en skifti fjárveit-
ingunni niður á tvö ár og er það, eítir
atvikum viðunandi, þvf að vænta má
að hælisbyggingin standi yfir f tvö ár.
Fjárbeiðnir liggja og fyrir sýslunefnd-
um og bæjarstjórnum hér norðanlands.
Vonandi verða undirtektir þeirra góðar
og rausnarsamlega vikist undir þá
nauðsynlegu kvöð. Þessháttar fjár-
beiðnir verða ekki tfðar en stórkost-
lega biýnar. Meðan verið er að hlaða
þennan varnármúr gegn yfirgangi tær-
ingar og gegn sýkingarhættunni, sem
vofir yfir börnum þessara landshluta,
ættu engar fjárkvaðir að eiga greið-
ari gang að fjáihiiztunum. Á héruðun-
um hvflir þessi varnarskylda öltu frem-
ur en á þeim einstaklingum, sem þó
gefa þúsundir króna til hælisins. —
Gert er ráð fyrir að húsameistari sendi
brátt álit sitt um stað fyrir hælið og
verða þá teknar ákvarðanir og undir-
búningur framkvæmda hafin.
A víðavangi.
Iðnsýningirj á Akureyri- Efns og
áður hefir verið auglýst hafa Heimilis-
iðnaðarfél. Noiðurlands og Iðnaðar-
mannarél. Akureyrar bundist Bamtökum
um að gangast fyrir iðnsýningu á
Akureyri á næstkomandi sumri. Er
ætlast til að sýningin verði f tveim
aðaldeildum. í annari verður verksmiðju-
framleiðsla og munir unnir af iðnlærðum
mönnum en f hinni allskonar heimilis
iðnaður. — Tilgangur þessarar sýn-
ingar, eins og allra annara, á að verða
aðalega tvenskonar. í fyrsta lagi að
sýna, hvað þjóðin getur unnið af þeim
munum og áhöldum, er hún þarfn-
ast til eigin nota. Og f öðru lagi að
sýna listhegurð þjóðarinnar. Þvf má
vænta, að á sýningunni verða margir
munir, gagnlegir munir og iagtlr
munir. Þarf að legpja mikla áherzlu
á báðar hliðar, hina listrænu og
hina hagnýtu og þó eigi minni á hina
sfðarnefndu, með þvf að margt af
heimiiÍBÍðnaði þjóðarinnar stefnir öllu
meira f þá átt að mega teljast listföndur.
Þjóðinni er mjög áfátt f gagnlegum
verkbrögðum. Hún er stóikostlega háð
útlendingum um kaup á búsáhöldum,
klæðnaði, húsgögnum og hfbýlaskrauti.
Sú hlið á uppeldi þjóðarinnar, að kenna
fólkinu verkbiögð og sjálfsbjargar-
athafnir, er vanrækt af öilum skólum
landsins. Aftur á móti er óhemju-
mikilli orku eytt til ónýtis f bóklegt
nám. Einstakir menn og einstök fé-
lög verða að sjálfsdáðum og án bund-
ins skipulags að annast aðra hliðina
á uppeldi þjóðarinnar með námskeið-
um og iðnskólum. Og er þeim til-
raunum lftill sómi sýndur af þinginu
og Btjórn fræðslumálanna. Er þvf
meiri ástæða fyrir almenning að sinna
þessari ósérplægnu og þjóðhollu starf-
semi með mikilli þátttöku f áðurnefndri
sýningu.
Efnilegir ritarar. Ávextirnir af
fræðslu þeirri, sem Magnús Guðmunds-
son stofnaði til f Skagafirði, eru nú
að verða áþreifanlegir. 1 fcéraðinu eru
að vaxa upp ritarar, sem bera þeirri
fræðsiustarfsemi verðugt vitni. Á
Hólum f Hjaltadal vár fyrir nokkru
haldið bændanámsskeið. Meðal þeirra
er töluðu þar og fluttu erindi var fyrir-
lesari Sambandsins, Jón frá Yztafelli.
Á umræðufundum voru kvaddir til
ritarar, til þess að bóka útdrátt nokk-
urn úr umræðum. Ritararnir votu Jón
frá Djúpadal, nákominn ættingi Jóns
á Reynistað og Páll nokkur Erlends-
son frá Grafarósi. Talsverðar umræð-
ur urðu um erindi Jóns frá Yztafelli.
Sigurður frá Veðramóti, stjórnarnefnd-
armaður kaupfélagsins, bélt þar uppi
andófi gegn skoðunum og flutningi
Jóns. En ritararnir páruðu f gerða-
bókina. Á næsta fundi var svo gerða-
bókin lesin upp. Reyndist þá bókunin
svo hlutdræg og smánarleg fyrir
námsskeiðið, að eigi þótti viðlit að
láta hana standa f gerðabókinni. Var
þar vendilega þagað yfir ræðum og
rökum Jóns, eða þau úr lagi færð
en smásmuglega upp týnt og aukið
alt úr ræðum andstæðinga hans. Bók-
unin hefði verið tilvalin grein f fræðslu-
safn Magnúsar Guðmundssonar. En
námskeiðið gerði aðrar kröfur til þess-
ara ritara en gerðar éru til blaðarit-
aranna íhaldsmegin. Fundargerðin var
skorin úr bókinni og brend, og á-
stœðan fyrir þvi fœrð inn i fundar-
bóklna. Sfðan er frægð þessara ritara
að berast um landið. Þykja ekki aðrir
menn lfklegir, til þess að taka við af
þeim Valtý og Kristjáni Albertssyni,
fyrir sakir æskilegra hæfileika og
námfýsi á »Marðar< rithátt.
Sigurgeir Danielsson heitir maður.
Hann er búðarholukongur á Sauðár-
krók. Hann er talinn vera kominn af
góðum bændaættum úr Eyjafirði en
mjög úrættaður sjálfur fýrir misheppi-
legt val á lffsstarfi. Fréttirhafa borist
hingað um það, að ritstjóri Dags hafi,
meðal annara, verið umtalsefni þessa
manns á málfundi, er fyrir nokkru var
haldinn á Króknum. Hafði hann fært
það f tal, að ritstjóri Dags ætti völ
gnægta af prentsvertu og gerði sér
létt fyrir um notkun hennar, þvf hann
jysi henni úr lófum sér. Þessum háa
herra ætti þvf ekki að bregða kynlega
við, þó ritstjóri Dags veiti sér þá
ánægju, að merkja hann lftið eitt.
Hann mun vera f ætt Sigurgeirs mað-
urinn, sem taldi að eigi yrði unnið
annað betra verk fyrir okkar hrjáðu
fósturjörð, en að senda kúlu gegnum
höfuðið á Jónasi frá Hriflu. L<fsferill
Sigurgeirs og hani lfka er eftirtektar-
verður, þvf hann sýnir, hvernig einstakir
menn draga ættir landsins niður á við.
Forfeður hans áttu alt sitt »undir sól
og regni * Þeir unnu æfistarf sitt og
sk luðu átökum sfnum, þar sem landið
var að gróa. Sigurgeir eyðir menn-
ingararfinum við aurasnap bak við
búðarborðið. Skap hans er háð dag-
iegri ýfingu við að sjá sjálfstæða
bændur ganga fram bjá búðardyrum
hans án þess að virða hann viðlits.
Sál hans verður grá af búðarryki og
sjúk af öfund og illum hugsunum f
garð þeirra manna, er verja starfi sfnu
til fremdar þeirri menningu, sem hann
sjálfur sóar vegna skorts á manndómi.
Óþarft mun að geta sér þess til, að
hann auðgi þjóðina að nýtilegri verzl-
unarreynslu eða vinni sinni stétt neitt
til fremdar. Hann er einn þeirra
manna, er ætfjörðin gæti mist cér að
skaðlausu. Eins og gómar hans dofna
við að þukla um aurana, sem bann
»leggur á« óvalinn búðarvarning, eins
dofnar sálin og verður ósnortin af
ósérplægnum þegnskaparhugsunum.
Og árangurinn af lffinu verður enginn
nema fánýtilegur lffsframdráttur og
öfund til þeirra manna, sem hafa
eignast einhvetja hugsjón f Iffinu og
unnið þjóðnýtara æfistarf heldur en
hann sjálfur.
SkólamálaJillögur Bjarna frá
Vogi. Bjarni frá Vogi flytur nú árlega
frumvaip sitt um samfeldan lærðan
skóla f Reykjavfk. Eftir þvf á
að heimta latneskan stfl til inntöku f
i. bekk og gera latfnunni jafnhátt
undir höfði og fsleczku. Um leið á að
slfta sambandinu við Gsgnfræðaskólann
á Akureyri. Hér kemur margt til álita.
Gagngerður skoðanamunur er á þvf,
hversu rétthá latfnan eigi að vera 1
skólum okkar. Sömuleiðis er skoðana-
munur um það, hvort lærðir skólar
/§)
í§)
f§)
/§)
/§)
í§)
/§)
/§)
í§)
/§)
í§)
í§)
f§)
í§5
(®)
í§)
í§)
f§5
í§)
í§5
mt.
Stærsta úrval ||
— af metravörum er i — (§*
rgj
Brauns Verzlun: j@j
(®/
(§/
_ @/
_
_ (©/
_ (§/
_ (§/
_ m
(§/
Sængurfataefni afar falleg (gj
morgunkjólatau margar teg. (gj
og ótalmargt fleira. (QJ
BRAUNS j|
VER2LUN. @
(§/
(§/
Hv. Léreft frá
bl. do -
flónel —
tvisttau —
Hörléreft tvfbr
Stout 180 cm. br
Gard'nutau
Káputau tvlbr.
kr. 1,20
1.00
1 > 3 5
1,30
4 85
4 50
1 50
975
Páll Sigurgeirssoi).
skuli vera einn eða fleiri f landinu
eins og nú háttar til. Méiri hluti Norð-
lendinga mun telja það vera stórvægi-
legt réttindamál og nauðsyo, að fá
endurreistan mentaskóla norðan lands.
Hvernig sem skoðanir manna kunna
að skiftast um það mál, hljóta allir að
vera á einu máli um það, að frv.
Bjarna sé hið versta geræði og tilræði
við réttindi Norðlendinga. Jafnvel þó
talið væri rétt að sambandið milli
skólanna yrði rofið, þyrftu ýms mlkll-
vœg skllyrðl að vera fytir hendl,
áður til slfks kæmi. En þau skilyrði
skortir algerlega. Þvf er frv. Bjarna
vanhugsað geræði og ofbeldistilraun
við Norðlendinga. Þeir ættu þvf áð
geta orðið samtaka um að mótmæla
þvf. Talið er að stjórnin hafi keypt af
sér vantraust f Krossanesmálinu gegn
þvf að heita Bjarna stuðningi að svo
vondu máli. Sannast þar að »ein sýndin
býður annari heim.«
Skagfirzk samvinnumensKa. Ó-
víða f heiminum munu finnast sam-
vinnumenn þvflfkir, sem til eru f Skaga-
firði. Að vfsu er þar til margt góðra
samvinnumanna. En þar er Ifka til
merkilegt afbrigði. Það eru þeir, sem
eru aldir upp f »Marðar«-skóla þeirra
M. G og Sigurðar frá Kálfafelli en
prófaðir við búðarborðið hjá Kristjáni
Gfslasyni og á fleiri þvfifkum stöðum.
Óvfða mun (yrirlesari Sambandsins
hafa mætt harðari mótspyrnu en bjá
sumum úr stjórnarnefnd kaupfélagsins
f Skagafirði. Kunnugt er, að f stjórn-
inni hafa verið menn, sem hafa róið
að þvf, að koma félaginu úr Samband-
inu. Þá er og orðin fræg pöntunar-
starfssemi sumra sjórnarnefndarmann-
anna. Ráku þeir hana f kapp við sitt
eigið félag! Þessháttar samvinnumenska
finst ekki á hverju strái. Það er ljóst,
að þar sem slfkir félagsmálaúrkynjungar
eru kosnir f stjórn samvinnumála, á
hinn sanni andi samvinnunnar örðugt
uppdráttar og er ofurliði borinn. Sú
bót er f máli fyrir Skagfirðinga, að
þeir eiga á að skipa góðum og gætn-
um kaupfélagsBtjóra og föstum fyrir,
þar sem séra Sigfús er. Meðan hans
nýtur við mun nokkur hluti skagfirzkra
samvinnumanna verjast þvf að færast
f kaf f óheilinda- og blekkingaflóði
Sigurðar frá Kálfafelli og annara þesa-
háttár falskennenda.
Heilsuhælissióðurinn barf að vaxa.