Dagur - 16.04.1925, Blaðsíða 1

Akureyrl, 16, april 1025.
afqreiðslan
er hjá Jónl Þ. Þór.
Norðcrgötu 3. Tal8Íml 112
Uppsðgn, bundln vlð áramðt
té komln tll afgrelðilumanm
lyrlr 1. dei.
16, blaö.
DAGUR
Kemur úl á hverjum flmtudegl.
Kostar kr. 6.00 árg. Ojalddagi
fyrir 1. júli. innhelmtuna annast,
Arni Jóhannsson í Kaupfél. Eyi‘
VIII. ár.
Þingskjal.
»Ed. 133. Frumvarp
til laga um byggingar og landnátns-
sjóð.
Flutningsmaður: Jónas Jónsson.
1. gr.
Stofna skal sjóð, er heitir bygg-
ingar- og landnámssjóður. Verksvið
hans er að gera sveitabændum og
grasbýiamönnum við kauptún fært
að endurbyggja niðurnýdd býli og
nema ný lönd. Stjórnir Búnaðarfél
agsins og Landsbankans ráða fyrir
sjóðnum. Eftir að fasteignabankinn
er stofnaður, kemur hann i þessu
efni i stað Landsbankans.
2. gr.
Tekjur fær byggingar- og land-
námssjóður árlega með skatti, sem
jafnað er niður eftir efnum og ástæð-
um á alla þá einstaklinga i landinu
og gróðafélög, sem hafa meira en 20
þús. kr. skattskyldar tekjur eða 30
þús. kr. í skattskyldum eignum,
samkvæmt eignar- og tekjuskattslög-
um þeim, er gilda á hverjum tima.
Á þessar eignir og tekjur alstaðar i
Iandinu skal jafna árlega 500 þús.
kr. Jafnskjótt og skattanefnd hvers
hrepps eða kauptúns hefir ár hvert
lokið skattskýrslu sinni, skulu skýrslur
um eignir þeirra manna og gróða-
félaga, sem undangengið ár hafa
haft tekjur skattskyldar 20 þús. eða
meira og eignir 30 þús. eða meira,
sendar skattanefnd Reykjavikur. Hún
jafnar niður hálfri miljón á um-
ræddar eignir og tekjur allra þessara
skattborgara, eftir sömu reglu og
útsvörum. Skjóta má úrskurði skatta-
nefndar Reykjavikur til yfirskatta-
nefndar Reykjavfkur, og fellir hún
fullnaðarúrskurð i öllum málum um
gjaldskyldu til byggingar- og land-
námssjóðsins. Uminnheimtu á tekj-
um sjóðsins fer eftir sömu reglum
og innheimtu á tekju- og eignaskatti
í landssjóð.
3. gr.
Stjórn Búnaðarféiags fslands ræður
fyrir lánveitingum úr byggingar- og
landnámssjóði, en reikningsfærsla, út-
borgun og innborgun sjóðsins skal
framkvæmd í Landsbankanum, þar
til fasteignabankinn tekur til starfa.
4. gr.
Lán úr byggingar- og landnáms-
sjóði skal veita til að endurbyggja
gamla sveitabæi á varanlegan hátt, til
landnáms f sveitum, bæði nauðsyn-
Iegrar húsagerðar, túnræktar, engja-
ræktar og garðræktar. Ennfremur
má eftir sömu skilyrðum veita lán
til húsagerðar og nýræktar við kaup-
tún og kaupstaði, ef sannað þykir,
að landneminn geti að hálfu leyti
eða meira framfleytt sifjaliði sínu
með arði hins ræktaða Iands.
5. gr.
Lán úr byggingar- og landnáms-
sjóði skal veita til 55 ára. Fyrstu
5 árin eru lánin bæði atborgunar-
og vaxtalaus. Slðan er höfuðstóllinn
endurborgaður með jöfnum afborg-
unum á 50 árum, en engir vextir
greiddir. Auk þess skal greitt af
byggingum, sem reistar eru með
stuðningi sjóðsins, Wh af verði
eignarinnar eftir fasteignamati i fyrn-
ingarsjóð. Hann skal vera sérstök
deild við byggingar- og landnáms-
sjóð. Hverri fasteign fylgir sem sér-
eign framlög hennar í fyrningarsjóð,
með vöxtum og vaxtavöxtum. Stjórn
byggingar- og landnámssjóðs veitir
úr fyrningarsjóói styrk til viðhalds
byggingutn, sem reistar eru fyrir fé
sjóðsins, eftir þvf sem nánar er fyrir
mælt i reglugerð.
6. gr.
Um lánveitingar úr byggingar- og
landnámssjóði skal bygt á þessum
fjórum meginreglum:
1, Að byggingin sé varanleg og að
stærð og dýrleika samsvarandi
gildi lands þess, er henni fylgir
til ræktunar.
2 Að sérfróðir aðstoðarmenn Bún-
aðarfélags íslands hafi fallist á
teikningar af húsum þeim, er
byggja skal, og fallist á ráða-
gerð lánbeiðanda viðvfkjandi
ræktun þeirri, er framkvæma skal.
3. Að Ián til byggingar fari ekki
fram úr sannvirði hins óhjá-
kvæmilega aðflutta byggingar-
efnis, eins og meðalverð þess er
f kaupstöðum landsins það ár,
og helmings af útlögðu kaupi
steinsmiða og trésmiða, er að
dómi stjórnar Búnaðarfélags ís-
lands þurfa við hverja ákveðna
byggingu eftir stærð hennar.
Dagkaup smiða skal metið eftir
meðalkaupgjaldi slfkra manna
það ár f þvi héraði, sem bygt er.
4. Að lán til ræktunar fari ekki
fram úr helmingi af óbjákvæmi-
legum kostnaði, þar ftalið land-
brot, girðing, framræsla, fræ og
áburður fyrstu tvö árin. Um lán
til áveitu skal fylgt hliðstæðum
reglum.
Um nánari fyrirmæli viðvikjandi
lánveitingum úr sjóðnum skal farið
eftir reglugerð, sem stjórn Búnaðar-
félags fslands semur, en atvinnu-
málaráðherra staðfestir.
7. gr.
Að veði fyrir endurgreiðslu á
lánum byggingar- og landnámssjóðs
og iðgjöldum i fyrningarsjóð, hefir
stjórn sjóðsins ábúðar- og afnota-
rétt þeirra bygginga og lands, sem
lán hefir verið veitt til og ekki er
endurgreitt að fullu og öllu. Útbygg-
ing er þvi aðeins lögleg, að lántak-
andi hafi vanrækt að greiða afborgun
eða fyrningargjöld í tvö ár. Þar,
sem slík útbygging fer fram, skal
viðtakandi skyldur að kaupa, eftir
fasteignamati, séreign fráfaranda f
býli hans. Náist ekki samkomulag
um, hvað telja skuli séreign fráfar-
anda, eða um greiðsluskilmála, skulu
fráfarandi og viðtakandi nefna sinn
manninn hvor í gerðardóm, en
Búnaðarfélag hlands oddamanninn.
Úrskurður þess gerðardóms er full-
naðardómur.
8. gr.
Nú verða ábúendaskifti eða eig-
endaskifti með sölu eða eriðum að
fasteign, sem stendur í skuld við
byggingar- og landnámssjóð, og er
þá enginn ábúðar- eða kaupsamn-
ingur um eignina gildur, nema
hann hafi verið samþyktur af stjórn
Búnaðarfélags Islands, sem tryggi
það, að söluverð jarðarinnar eða
Ieiga af eigninni, ef um leiguábúð
er að ræða, verði aldrei hærri en
sem svarar innlánsvöxtum Lands-
bankans, af andvirði séreignar lands-
eða húseiganda, miðað við siðasta
fasteignamat. Frá séceign land- eða
húseiganda skal, er um jarðarafgjald
og söluverð er að ræða, jafnan
dreginn sá hluti af verði fasteignar,
sem skuld er á við byggingar- og
Iandnámssjóð. Þar, sem þræta kemur
upp milli eiganda fasteignar, sem
lán hefir þegið við byggingar- og
landnámssjóð, og stjórnar sjóðsins
um verðmæti séreignar hans i sam-
bandi við leigu, sölu eða erfðir,
skal þriggja manna gerðardómur
fella fullnaðarúrskurð. Tilnefna máls-
aðiljar hvor sinn mann i dóminn,
en atvinnumálaráðherra hinn þriðja.
Kostnað við gerðardóma samkvæmt
lögum þessum bera málsaðiljar til
helminga.
9. gr.
Lög þessi öðlast gildi 1. júli 1925.
Jafnframt eru þá úr gildi numin öll
eldri lög og fyrirmæli, sem koma i
bága við þessi lög.
(Framh.)
Þegnskaparvinna.
Þingeyingar reistu skólann sinn að
nokkru með þegnskaparvinnu. Fram-
kvæmdanefnd Heilsuhælisfélagsins gerir
sér vonir um, að (yrirhugað heilsuhæli
verði að einhverju leyti reist á sama
hátt. Hún hefir sent bréf þessa er-
indis til nokkurra félaga hér nyrðra
og skulu tekin hér upp helztu atriði
bréfs þessa:
»Framkvæmdanefnd félagsins hefir
ákveðið að leita til nokkurra félaga
og einstakra manna ( nágrenni við
fyrirhugað hæli um frjáls og ókeypis
vinnuframlög. Mörgum manni verður
léttara fyrir um að leggja fram vinnu
sfna en peninga. Aftur á móti yrðu
hælinu slfk vinnuframlög peningafgildi
og mættu þau, lágt metin, reiknast
sem tekjsr f Heilsuhælissjóðinn. Auk
þess myndi slfk frjáls sjálboðavinna
gefa hælinu fágætan svip og bera
vott um mikla fórnfýsi og mikinn
þegnskap manna. Par sem þegnarntr
sjálfir teggja hlklaust hðnd á verk, án
þess að spyrja um borgun, standast
engar tálmanir.
Það má gera ráð fyrir, að þörf
verði vinnuframlaga nú þegar á þessu
vori, t. d. við undirbúning á lóð fyrir
hælisbygginguna eða aðflutning á bygg-
ingarefni. Þess vegna látum við ekki
dragast að leita undirtekta manna.
Sfðar verður þörf margháttaðrar vinnu
við bygginguna sjálfa og væntum við
að áhugamenn þessa máls leiti slíkra
vinnuframlaga og leggi sjálfir fram
vinnu f þarfir þess eftir ástæðum og
getu sinni. Fyrstu framkvæmdir f þessa
átt yrðu að beinast að þvf, að safna
loforðum um þegnskaparvinnu, er til
mætti grfpa f nánustu framtfð, ef þörf
krelði. — Fyrir því leyfum við okkur
að snúa okkur til yðar heiðraða fé-
lags með þá málaleitun, að það gang*
ist fyrir söfnun hverikonar vinnulof-
orða f þágu Heilsuhælismálsins innan
og utan sinna vébanda. Vonum við að
fá brátt að heyra um góðar undir-
tektir. Einkum er þöif skjótra aðgerða
að því er snertir væntanleg vinnufram-
lög nú á þessu vori.«