Dagur - 17.02.1927, Side 1

D A§G U R
kemur út á hverjum fimtu-
degi. Kostar kr. 6.00 árg.
Gjalddagi fyrir 1. júlí.
Innheimtuna annast Jónas
Sveinsson bóksali, Eyrar-
landsveg 3 (Sigurhæðir).
X. ár. i

A f g r e i ð s lan
er hjá Jóni Þ. Þór,
Norðurgötu 3. Talsimi 112.
Uppsögn, bundin við ára-
mót, sé komin til af-
greiðslumanns fyrir 1. des.
Akureyri, 17. febrúar 1927.
j 7. blað.
Jarðarför Friðbjargar Kristjánsdóttur, sem andaðist fimtu-
daginn 10. þ. m. á Sjúkrahúsinu á Akureyri, er ákveðin að fari
fram að Möðruvöllum í Hörgárdal, föstudaginn 25. þ. m.
kl. 12 á hádegi.
15. febrúar 1927.
Systkini hinnar látnu.
A n d s v ö r
Kunningjar mínir tveir sendu mér
samtímis, aö kalla mátti, 2 tbl. af
»íslendingi«, frá 18. og 30. júní s. 1.
i tölubl. þessum eru tvær greinar, er
taka allmjög tii mín persónulega.
Er önnur þeirra eftir hr. Sigurgeir
hreppstj. Daníeisson á Sauðárkróki;
hin eftir einhvern, er kallar sig
»Skagfirskan bónda«. Hafði eg ætl-
að mér að svara þeim báðum nokkr-
um orðum, er hlé yrði á heyönnum
og hausts. Hefir það dregist fyrir
mér lengur en skyldi. t>ó ætti sá
dráttur ekki að saka, því að mál-
efnið, sem okkur Sigurgeir greinir á
uin, er þannig vaxið, að eigi mun
það undan hlaupa. — Er það raunar
heldur óskemtilegt verk að svara
þeim ritsmíðum, þar sem annars
vegar er við einsýni að fást, en ó-
sannindi hinsvegar. Þó er jafnan
skapléttir að því, að hafa svo góðan
málstað, að treysta má fullum sigri.
I. Sigurgeir og sjórinn.
»Eintómar kvarnir ...«
J. H.
Á þingmálafundi þeim, er haldinn
var á Sauðárkróki s. 1. vetur, og oft
hefir verið nefndur, hélt hreppstjór-
inn þeirra Sauðkrækinga, herra Sig-
urgeir Daníelsson kaupmaður, fyrr-
um bóndi í Eyjafirði, margar ræður
og sumar langar. Ein þeirra, og ekki
sú styzta, hneig aðallega að því,
hversu miklu meir væri um sjávarút-
veg vert, heldur en landbúnað.
Taldi hann hina fyrnefndu atvinnu-
grein hiklaust 1. og helzta atvinnu-
veg þessarar þjóðar«. Tilefnið var
það eitt, að einhver ræðumaður
(mig minnir séra Arnór) taldi sjáv-
arútgerð »annan höfuðatvinnuveg«
landsmanna.* Nú leikur það ekki á
tveim tungum, að til þess að einhver
atvinnugrein geti talist »fyrsti og
helzti atvinnuvegur þjóðarinnar«,
verður þjóðin að ábatast meira á
* Hr. Sigurgeir segir: »Ást*eðan til
orða minna á fundinum var sú, að einn
eða fleiri af fundarmönnum voru búnir
að fara lítilsvirðandi orðum um sjávar-
útveginn og telja hann hættulegan fyrir
landbúnaðinn, sem í þeirra augum er
fyrsti og nytsamasti atvinnuvegur þjóð-
arinnar*. Þetta er með öllu rangt. Eða
við hverja fundarmenn eiga þessi um-
mæli, herra Sigurgejr?
þeim atvinnuvegi, bæði efnalega og
andlega, heldur en öðrum. Fyrir því
var það, að í vor er leið, bað eg Dag
fyrir nokkur orð, þar sem eg skor-
aði á hr. S. D. að færa rök fyrir
þeirri staðhæfingu sinni, að ísl.
þjóðin græddi meira á sjávarútgerð
heldur en landbúnaði, — ekki ein-
ungis fjárhagslega, heldur einnig
menningarlega.
Svo kom svarið frá hr. S. D. í 27.
tbl. »ísl.«, undir fyrirsögninni:
»Gísli Magnússon og íhaldið«.
Meginhluti þeirrar greinar kemur
málinu ekkert við, eins og það ligg-
ur fyrir. Þó er þar gerð máttvana
tilraun til að sanna, að þjóðin hafi,
á einu tilteknu ári, grætt meira fé á
sjávarútv. heldur en landbúnaði. Á
menningarlegu hliðina forðast hr.
Sigurgeir að minnast nokkru orði,
og verður því að álíta, að þar hafi
hann gefist upp þegar í stað.
Hr. S. D. vitnar í hagskýrslurnar
frá 1924, og segir, að samkvæmt
þeiin hafi, á því ári, verið fluttar út
sjávarafurðir fyrir 68 miljónir króna
en landbúnaðarafurðir »aðeins fyrir
rúmar 12 miljón krónur«. Þetta kall-
ar hann »rök«. Þau »rök« segist
hann hafa flutt á fundinum góða —
sem og er rétt —, en eg hafi slept
þeim í »frásögn« minni, sem einnig
er rétt. En þetta kalla eg ekki rök,
heldur örgustu rökvillu, svo að ekki
sé fastar að orði kveðið. Og það var
af hlífð við hreppstjórann, að eg
mintist ekki á þessa »sönnun« hans
fyrir yfirburðum sjávarútvegarins i
smágrein minni. Því að eg tel það
engum manni sæmandi, og allra sízt
rosknum alvörumanni, að telja það
fullnaðarsönnun fyrir því, að sjáv-
arútv. sé þjóðinni hagsmunadrýgri
heldur en landbúnaðurinn, þó að úf-
flutningsskýrslur sýni hærri krónu-
tölu fyrir afurðir sjávar en sveita.
Ef hr. Sigurgeir vill gera alvar-
legan og ærlegan samanburð á at-
vinnuvegunum — og á eg þar að-
eins við fjárhagslegu hliðina, því að
á hina er víst ekki til neins að minn-
ast við hann— verður hann fleira að
gera en að þylja útflutningsskýrslur.
Hann verður:
1. Að reikna út fyrir hversu mik-
ið fé, að krónutali, keypt er frá út-
löndum árs árlega í þarfir hvers at-
vinnuvegarins fyrir sig.
2. Að reikna út hversu mikils virði
það er, sem notað er í landinu sjálfu
af sjávarafurðum annars vegar og
hins vegar af landbúnaðarafurðum
alls konar (ket og slátur af öllum
búfjárteg., mjólk, skinn, ull o. s. frv.
garðamatur o. s. frv.).
3. Að fá skýrslu um það, hversu
miklu fé peningastofnanir landsins
tapa af völdum hvers atvinnuvegar-
ins um sig — og síðast en ekki sízt,
4. að meta til fjár þau mannslif,
er glatast fyrir örlög fram við
strendur landsins, — alt að meðal-
tali á ári 10—20 árin síðustu.
Reikni nú hr. Sigurgeir þetta alt
samvizkusamlega út eftir ábyggileg-
um heimildum, og geti hánn þá enn
sýnt með hinni endanlegu niður-
stöðu, að Ægir reynist okkur is-
lendingum drjúgari til fanga en
móðir Jörð — það myndi eg kalla
rök. Og þau rök skyldi eg verða
manna fyrstur og fúsastur til að við-
utkenna. En að einblína á útflutn-
ingsskýrslur í þessu sambandi —
það er öfyrirgefanleg einfeldni og
einsýni af sæmilega náttúrugreind-
um manni. —
Sigurgeir er með dylgjur uin það,
að sannleikurinn muni ef til vill hafa
»helzt til takmarkað rúm« í hinu
»pólitíska flokkskrami« mínu. Þessi
óákveðnu ummæli bera laukrétt
mark þess kjaptakindareðlis, sem eg
einmitt hélt, að væri S. D. sérstak-
lega fjarlægt. Hví þá ekki að koma
með ákveðið dæmi um einhverjar
pólitískar lygar hjá mér? Eða hvað
er maðurinn að fara? Vænti eg þess,
að herra Sigurgeir skýri frá því, við
hvað hann á með þessum kafloðnu
uinmælum. —
Undir lok greinar sinnar biður S.
D. lesendurna að gæta þess vel, »að
landbúnaður vor hefir verið rekinn
af ísl. þjóðinni í fremur vanmáttugu
formi allar þær aldir, sein liðnar eru
frá byggingu þessa lands ...«
Rétt er nú það. Sigurgeir er sjálf-
sagt maður sögufróður, og kann
vafalaust betri skil á fortíð þjóðar-
innar heldur en eg. En þó ætla eg
fyrst unr sinn að leyfa mér að efast
það TILKYNNIST hér með
vinum og vandamönnum að jarð-
arför Elísabetar litiu okkar fer
fram föstudaginn 18.þ.m.kl.1 e.h.
Solveig Guómundsd.
Gunnar Jónsson.
— Kolaskip kaupfélaganna kom hing-
að fyrir síðustu helgi. Koliu seld á 50
kr. á bryggju.
um það, að þessi staðhæfing hans sé
staðreynd. Eða hvaða atvinnugrein
er það, með leyfi að spyrja, sem
haldið hefir lífi í þjóðinni »allar þær
aldir, sem liðnar eru frá byggingu
þessa lands?« Mundi það ekki vera
landbúnaðurinn? Og mundi sú at-
vinnugr. geta talist að vera rekin í
»fremur vanmáttugu formi«, sem
borgið hefir þjóðinni heilli á húfi,
bæði efnalega og andlega, út úr öll-
um þeim hörmungum, er yfir hana
hafa dunið, bæði af manna völdum
og mislyndrar náttúru. Nei, hr. Sig-
urgeir. Landbúnaðurinn hefir ekki
verið rekinn í »fremur vanmáttugu
formi«. Hann hefir, þvert á móti,
verið rekinn í samræmi við kröfur
og þarfir þjóðarinnar á liðnum öld-
um. Hitt er sönnu nær, að nú er
hann rekinn í »vanmáttugu formi«.
Þarf þar, ef giftusamlega á að ráð-
ast, skjótari ráða og betri skilnings
en eg get vænst eftir hjá flokks-
bræðrum höf.
Hr. Sigurgeir segir, að það sé
fjarri sér, að »hafa tilhneigingu til
að kasta skugga á landbúnaðinn og
nytsemi hans«. Ef til vill er þetta
rétt, og vildi eg feginn inega trúa
því. En þó má fullyrða, að fram-
koma hans á opinberum fundum
bendi stundum á annað. Er þess
ekki langt að minnast, að á Sauðár-
króksfundinum 29. júní s. 1., fékk
hann ráðningu nokkura hjá einum
flokksbræðra sinna, síra Arnóri í
Hvammi, fyrir illkvitnisleg, órök;-