Dagur - 27.05.1927, Blaðsíða 2

84
DAOUR
22. tbl,
Leirvörur
N Ý KO MN AR:
Diskar, djúpir og grunnir, sósuskálar,
skálasett sex stykki á kr. 4.20, steikarföt
og smáföt, litlir diskar, þvottastell frá
kr. 7.50, kartöfíuföt, tarínur, smáfötog fl.
Kaupfél. Eyfirðinga.
mmmmmmmsMi
Myndastofan
í Oránufélagsgötu 21 er opin alla
daga frá kh 10 — 6.
Guðr. Funch-Rasmussen.
vegsmegin 108 + 180 þús. — 288 þús.
kr.
II. Aðrir skattwr:
1. Fasteignask.
2. Erfðafjársk.
3. Leyfisbréfagjöld
4. Stimpilgjöld
228 þús. kr.
41 þús. kr.
13 þús. kr.
383 þús. kr.
þús kr. Skattur þessi hvílir á öllum
þegnum ríkisins í réttu hlutfalli við
tekjur þeirra og eignir. Samkvæmt
manntalsskýrslum fyrir árið 1920 telj-
ast íbúar landsins vera 94 þús. manna.
Af þeim lifa 40.614 af landbúnaði, en
17.947 af sjávarútvegi. Gera má ráð
fyrir að sjávarútvegsmönnum hafi lítið
eitt fjölgað. Og til þess að færa tölu-
hlutföllin honum í vil, skulu þeir, sem
af landbúnaði nærast taldir 40 þús. en
hinir 18 þúsundir.
Því miður eru ekki fyrir hendi skýrsl-
ur, sem sýni, hversu þessi skattur hvílir
á hinum einstöku atvinnustéttum í
landinu. Þyngst og jafnast hvílir hann
á verzlunum öllum og mönnum, sem
lifa af launum. Viðskiftamenn verzlan-
anna greiða í raun réttri skatt þann, er
á verzlanir legst, með því að öll útgjöld
þeirra, verða óhjákvæmilega að leggjast
á vöruverðið. Þeim skatti má því með
réttu jafna niður á landsmenn yfirleitt.
Sama máli gegnir um laun embættis-
manna. Þau eru greidd af hinum al-
menna sjóði þjóðarinnar. Nú geri eg
ráð fyri^ að á verzlunum og launa-
mannastétt hvíli % skattsins og nemur
það rúmlega 560 þús. kr. Hlutdeild
landbúnaðarins í þeirri upphæð verður
40(560:94) þús. = 2j0 þús. kr„ en
hlutdeild sjávarútvegs verður 18 (560 :
94) þús. — 108 þús. kr. Er nú eftir að
gera grein fyrir % skattsins, sem nem-
ur 280 þús. kr. rúmum. Ber að skifta
því niður á handverksmenn, útgerðar-
menn, sjómenn, bændur, verkamenn og
vinnuhjú. Geri eg nú ráð fyrir að um
100 þús. hvíli á handverksmönnum,
verkamönnum og vinnuhjúum. Er þá
eftir óráðstafað 180 þús. kr. Af því að
telja má að verzlun með sjávarafurðir
sé mun meiri en með landbúnaðarafurð-
ir og að sjávarútvegurinn beri því
meira af tekjuskatti verzlananna en í
réttu hlutfalli við fólksfjölda, þykir
mér rétt að vilna honum rækilega í við
þessi skifti og tilslæ honum því þau
180 þús. kr. sem afgangs eru.
Úr þessum skiftum skrifast þá land-
búnaðarmegin 240 þús. kr., en sjávarút-
Samt. 665 þús. kr.
Ölium þessum sköttum tel eg rétt að
skifta niður á landsmenn yfirleitt.
Verður þá hlutdeild landbúnaðar 40
(665 : 94) þús. = 280 þús. kr„ en hlut-
deild sjávarútvegs verður 18(665 : 94)
þús. = 126 þús. kr.
III. Tekjur af stofnunum ríkissjóðs.
Eru þar fyrst tekjur af pósti og síma,
sem nema til samans 1.784 þús. kr.
Þessar tekjur verða ekki taldir skattar,
heldur gjald greitt fyrir afnot sam-
göngutækja og koma því ekki til greina
í þessari sundurliðun. Hinar tekjurnar
eru:
Af víneinkasölu 455 þús.
Af tóbakseinkasölu 350 —
Af steinolíueinkasölu 83 —
Skólagjöld 15 —
Tekjur af fasteignum '
ríkissjóðs 39 —
Tekjur af bönkum, Ræktunar-
sjóði, vei-ðbrjefum o. fl. 438 —
Samt. 1380 þús.
Tekjur af víneinkasölu og tóbaks-
einkasölu falla jafnt á alla landsmenn.
Tekjur af steinolíu mun sjávarútvegur-
inn greiða að mestu og tilslæ eg honum
þá upphæð að fullu. Hinir liðirnir falla
að réttu lagi jafnt á alla landsmenn
upp og ofan. Hlutdeild landbúnaðar úr
þessum skiftum verður þá 40 (1297 : 94)
þús. = 552 þús. kr„ en hlutdeild sjávar-
útvegsins verður 18 (1297 : 94) þús. =
248 + 83 þús. = 331 þús. kr.
IV. Aulcatekjur og óvissar tekjur,
nema samtals 873 þús. Verður að skifta
þeim hlutfallslega jafnt á alla lands-
menn. Verður þá hlutdeild landbúnaðar
40(873 : 94) þús. = 371 þús. kr„ en
hlutdeild sjávarútvegsins verður 18
(873 : 94) þús. = 167 þús. kr.
V. Tollar eru þessir:
1. Útflutningsgjald 970 þús.
2. Áfengistollur 605 —
3. Tóbakstollur 526 —
4. Kaffi- og sykurtollur 1086 —
6. Vörutollur 1673 —
Framsóknarfélag
Akureyrar.
Fundur á sunnudagskvöldið kemur kl. 8 í
fundarsal bæjarstjórnar. Fundarefni:
Alþingiskosningar.
Áríðandi að Framsóknatflokksmenn mœti.
Stjórnin.
6. Annað aðflutningsgjald 86 —
7. Verðtollur 898 —
Vegna mismunar á magni útfluttra
sjávarútvegs- og landbúnaðarafurða, vil
eg skifta útflutningsgjaldinu þannig,
að gera ráð fyrir að 6/7 hvíli á sjávar-
útvegi en 6h á landbúnaði. Verður það
sem næst 840 þús. kr. á móti 130 þús.
kr. Hina tollana munu landsmenn greiða
nokkurnveginn hlutfallslega jafnt upp
og' ofan. Verður þá hlutdeild landbún-
aðar 40(4774:94) þús. = 2.032 + 130
þús. = 2.Í62 þús. kr„ en hlutdeild
sjávarútvegsins verður 18(4774:94)
þús. = 914 + 840 þús. = 1.75U þús. kr.
Loks kemur flokkur tekna, sem nem-
ur samtals 86 þús. kr. Eru það gjöld
af brjóstsykurgerð, lestagjöld, bifreiða-
skattur og fleira. Verður honum slept
hér, enda myndi ekki breyta höfuðnið-
urstöðu. Skulu nú dregnar saman niður-
stöður framangreindra athugana og
sundurliðunar. Kemur þá í hlut land-
búnaðar: '
Af eignar- og tekjuskatti 240 þús.
Af öðrum sköttum 280 —
Af tekjum af stofnunum ríkis-
sjóðs 552 —-
Af auka- og óvissum tekjum 371 —
Af tollúm 2.162 —
Samtals 3.605 þús.
en hlutdeild sjávarútvegs:
Af eignar- og tekjuskatti 288 þús.
Af öðrum sköttum 126 —
Af tekjum af stofnunum ríkis-
sjóðs 331 —
Af auka- og óvissum tekjum 167 —
Af tollum 1754 —
Samtals 2.666 þús.
Alls hvíla á landbúnaði 3.605 þús
en á sjávarútvegi 2.666 þús.
Mismunur 939 þús.
Af þessu yfirliti sést, að á landbúnaði
hvíla 939 þús. eða nálega milljón króna
meira en á sjávarútvegi. Þetta verður
vel skiljanlegt þegar það tvent er at-
hugað, að tekjur ríkissjóðs eru mest-
megnis óbeinir skattar, sem 'hvíla hlut-
fallslega jafnt á öllum landsmönnum og
að töluhlutfallið milli þeií’ra, sem lifa
af landbúnaði og hinna sem af sjávar-
útvegi lifa er 40 : 18
’ Vera má að þessar töluniðurstöður
kynnu að haggast lítið eitt við frekari
rannsókn en hér er hægt að beita. En
til þess að hnekkja þeim munu ritarar
íhaldsins þurfa að beita skarpari rök-
um, en að byggja á verðhlutföllum út-
fiuttra vara eingöngu, eins og gert er
í íslendingi. Sést af slíkum rökum
hverjar kröfur þeir gera til skilnings
og þroska kjósendanna. Næst verður at-
huguð við hver rök muni styðjast sú
staðhæfing, að sjávarútvegurinn standi
undir bh hlutum alls þjóðarbúskapar-
ins.
-------0------
Sjór og land.
í 9. og 10. tbl. íslendings, hefir hr.
Jón E. Bergsveinsson svarað grein
minni s>Sjór og land«.
Eg ætlaði mér í fyrstu ekki að svara
honum, en við nánari athugun sé eg að
tvö eða þrjú af þeim atriðum, sem okk-
ur greinir á um, geta skýrst við frek-
ari umræður og þar sem það eru atriði,
sem eg tel mikilsvert að allur almenn-
ingur skilji, vil eg leggja minn skerf til
þess, með því að stinga aftur niður
penna.
Okkur greinir á um eignarréttinn á
sjónum. Þar á eg ekki við flæðarmáls-
beltið (60 faðma), því á því er eins og
á landinu, löghelgaður eignarréttur.
Það gengur kaupum og sölu milli
manna, eins og jarðirnar, og þeil’ sem
það belti eiga, verða að borga rentur af
þeim höfuðstól, sem þeir kaupa það
fyrir.
En J. E. B. segir að landhelgin þar
fyrir utan, sje sameign þeirra sem veiði
stunda, en eg segi, að hún sé sameign
allra þegna ‘ríkisins. Um þennan grein-
armun vildi ég fara nokkrum orðum,
því hann er undirstaða á rétttnn skiln-
ingi á sjávarútvegi og landbúnaði, og
skattaálögur á atvinnuvegina.
Eg held því óhikað fram, að ríkið,
öll þjóðarheildin, eigi sjóinn innan
landhelgislínunnar, og allir einstakling-
ar þjóðarinnar hafi sama rétt til að
nota hann. Að öll þjóðin hafi rétt til að
setja lög og' reglur um veiðina, skyldu
til að sjá um strandgæzluna o. s. frv.
J. E. B. vill aftur á móti einskorða
eignarréttinn við þá sem nytja sjóinn.
Eg held því fram að í sjónum sé mikill
höfuðstóll, og þar sem allir noti hann
ekki, sé ekki nema sanngjamt, að þeir
sem það geri, borgi leigu eftir notin,
til heildarinnar, alveg á sama hátt og
þeir þurfa að gera, sem búa á ríkiseign.
Eg geri ráð fyrir því, að ef til þess
kæmi, að einhver vildi fara að selja
sjóinn innan landhelgislínu, þá yrði það
öli þjóðin en ekki sjómenn eingöng'u,
sem fengi að ráða því, hvort yrði selt
og fyrir hvaða verð.
Auðvitað geri eg ekki ráð fyrir því,
að nokkriun íslendingi dytti slíkt í hug
í alvöru, en það getur skýrt eignarrétt-
inn, að hugsa það. Og hugsi J. E. B.
það, sér hann strax að það er öll þjóð-