Dagur - 19.01.1928, Blaðsíða 1

DAGUR
kemur út á hvei'jum föstu-
degi. Kostar kr. 6.00 árg.
Gjalddagi fyrir 1. júlí.
Gjaldkeri: Árni Jóhanns-
son í Kaupfélagi Eyfirð-
inga.
XI. ár.
A f g r e i ð slan
er hjá Jóni Þ. Þ6r,
Norðurgötu 3. Talsími 112.
Uppsögn, bundin við ára-
mót, sé komin til af-
greiðslumanns fyrir 1. des.
Akureyri, 19. Janúar 1928.
3. tbl.
Ihaldsrök.
Undanhald hefði hún átt að heita,
en ekki »Árétting«, rökleysa ritstj.
»lsl.« í síðasta blaði hans f. árs.
Þar reynir hann ekki að verja ákúr-
uv sínar og öfugmæli um athafnir
núverandi stjórnar; enda var honum
sá kostur beztur. Eina taugin, sem
hann lafir enn á, eru ályktanir Jóns
Þorlákssonar um fjárhaginn, og alt
sem snertir einstök mál í greininni,
eru að mestu endurtekningar á því,
sem áður stóð í blaðinu, en þó auk-
ið við það nýjum vitleysum. Stafa
sumar þeirra líklega fremur af
þekkingarleysi ritstj. en skrökhneigð
hans. Að öðru leyti virðist hann
skrifa grein þessa til að breiða yíir
og afsaka hinn óheiðarlega rithátt
sinn og fautalegt orðbragð, sem
hann reynir ekki að forsvara, og
afsökun »ísl.« á þá að vera sú, að
»orðaval« ritstj. »Dags« skipi hon-
um í »lægsta flokk blaðamenskunn-
ar«, á einhvern »bekk», sem ritstj.
»fsl.« virðist sérstaklega kunnugt
urii.
Dómar Gunnláugs Tryggva um
rithátt »Dags« verða áreiðaniega að
engu hafðir. Það eru ósannindi G.
Tr., að orðið »leiguþý« hafi sést í
dálkum »Dags« í vetur; slík slcrök-
saga afsakar ekki orðfæri hans
sjálfs. Orðin »andlegar afætur« geta
ekki talist klúryrði, enda hefir þeim
ekki verið stefnt að neinum persónu-
lega. En þó að »Dagur« kalli ói.ök-
studd gífuryrði ritstj. »fsl.« »ó-
magaorð« og tilbúið fleipur hans
um rekstur þingmála, »óvitahjal« —
þá er það síst of fast að orði kveðið,
þegar jafnframt er bent á missagn-
ir hans; enda skal það enn verða
gert. — Hvort blað það, sem hann
heiðrar með rithætti sínum, getur
talist »garmur«, er álitamál, sem
eigendum þess er skyldast að at-
huga. Þeim mun vera kunnast um
gengi blaðsins. Mun »Dagur« fylli-
lega forsvara »orðavak sitt og eigi
bregðast áformum sínum uni rithátt,
þó að við óvalda andstæðinga sé að
etja.
»fslendingur« lætur mikið yfir
því, að ályktanir Jóns Þorl. um fjár-
hag þjóðarinnar í árslok 1926 séu
bygðar á skýrslum í Hagtíðindun-
um. En J. Þ. hefir misnotað þær
heimildir. Það er að vísu sagt í
Hagtíðindunum að skuldaaukning
landsmanna 1926 sé að minsta kosti
á 11 mílj. króna, en á sama stað er
það einnig tekið fram, að skulda-
aukningin muni vera nokkru meiri á
því ári. Þetta forðast »ísl.« að geta
um. Enda ér það augljóst heilskygn-
um mönnum, að Hagstofan gat ekki
haft, snemma á síðastl. sumri, tæm-
andi skýrslur um skuldasöfnun
landsmanna 1926. Jón Þorl. á því
eftir að bíta i það súra epli, að þeg-
ar öll kurl koma til grafar, reynist
fjárhagsútkoman í stjórnartíð hans
miklu verri heldur en tölur hans nú
benda til. Þjóðinni er nú að verða
þetta ljóst. Bændur, og aðrir at-
vinnurekendur, finna bezt sjálfir
hvað rekstursreikningum þeirra líð-
ur síðastl. tvö ár. Þeir vita að skuld-
ir þeirra hafa aukist og innstæðui
minkað. Hagur bankanna fer vitan-
Iega eftir því og viðskiftajöfnuðurinn
við útlönd. — Og svo er Jón Þorl.
að kaldhamra »ágizkanir« unr að
efnahagur þjóðarinnar hafi batnað
um 30 milj. kr. á þessum árum, en
forðast að nefna nokkur rök eða
skýrslur því til sönnunar. »Dagur«
hefir bent á, að í þessu efni sé auð-
velt að blekkja menn með því, að
eignir eru færðar til í landinu; þó
að verklegar framkvæmdir hafi auk-
ist á sumum sviðum, þá hafi inn-
eignir landsmanna þorrið heimafyrir
og erlendis og varasjóðir bankanna
og annara stofnana verið tæmdir að
mestu leyti. — Annars er ekki mikil
ástæða til að eigna fhaldsstjórninni
það, þó að einhver árangur sjáist
heima fyrir af vinnu allra lands-
manna í þrjú ár.
Lang sterkasta sönnun þess að
fjármálaathafnir J. Þorl. hafa stór-
spilt viðskiftaaðstöðu landsmanna,
er einmitt fjárhagsútkoma ársins
1926. Fyrstu tvö stjórnarár íhalds-
ins 1924 og ’25, er ágætt árferði og
afláföng; 1926 er tæpt meðalaflaár,
en náttúrufar þó sæmilegt. »Dagur«
Iieldur því fast við þá ályktun, að
öll árin séu til jafnaðar góðæri að
veðurfari og aflaföngum. Þó reyn-
ist útkoman sú, að síðasta árið tap-
ast að mestu leyti, það sem ávanst
tvö fyrri árin. Ber það vott um góða
fjármálastjórn J. Þ.? Nei, það ber
gleggstan vott um hina illræmdu
ge ngispólitík hans, sem bæði lagði
hömlur á atvinnurekstur lands-
manna og spilti afurðasölu þeirra á
erlendum markaði. — Fjármála-
stjórn J. Þ. breytti góðu náttúru-ár-
ferði í eitt hið versta atvinnurekst-
urs- og viðskiftaárferði, sem þekst
hefir hér á landi á síðari áratugum.
— Þessvegna urðu bankarnir, í
stjórnartíð hans, að afskrifa vara-
sjóði sína og gefa upp eldri og yngri
skuldir atvinnurekenda við sjóinn.
Ef að betur hefði verið búið að at-
vinnurekendum, og krónan ekki
hækkað, þá hefði sennilega mátt
Konan mín, Helga Pór Kristinsdóttir, andaðist á sjúkrahúsinu
Miðvikudaginn 18. þessa mánaðar.
Jarðarförin er ákveðin Laugardaginn 28. þessa mánaðar og
hefst frá heimili okkar kl. 1 e. h.
Akureyri 19. Janúar 1928.
Jónas Þór.
bjarga miklu af hinum tæpu skuld-
um. — »fsl.« endar fjármálaskraf
sitt með því, að »hagur bankanna
hafi batnað til muna á stjórnarárum
f haldsins!!« Er þetta heiðarleg
blaðarnenska?!
»ísl.« er enn með ranghermi um
Ræktunarsjóðslögin. Jón Þorl. átti
engin upptök að þeim. í nefndaráliti
R’æktunarsj.n. er sagt, að »Búnfél.
ísl. hafi skipað nefndina 1. Des.
1924 og falið henni að athuga, og
koma með tillögur um, hver ráð
myndu tiltækilegust til að bæta úr
hinni brýnu lánsþörf landbúnaðar-
ins.« Fyrir nefndina var lagt, meðal
annars, uppkast að frumvarpi til
laga um jarðræktarbrjefaflokk við
veðdeild Landsb. frá Jóni Þorl.«
segir í .nefndarálitinu; en ekki tillög-
ur um sérstaka lánsstofnun handa
landbúnaðinum, eins og »ísl.« rang-
hermir. — Tryggvi Þórhallsson átti
frumkvæði að nefndarskipuninni, en
Sig. Sig. búnaðarmálastj. var einn
í nefndinni.
»Dagur« heldur fast við sín fyrri
ummæli um Iausn kettollsmálsins.
En það er eftirtektarvert, að »ísl.«
forðast algerlega að ræða um afrek
íhaldsfl. gagnvart síldarútveginum!
Vizka ritstjórans í Kæliskipsmál-
inu er ekki á marga fiska. Hann seg-
ii, að meiri hluti kæliskipsnefndar-
irinar hafi lagt það til, að »leigt væri
kæliskip!« Og að'»þingið félst á til-
lögur meiri hlutans!« Hvaða þing
var það? Og fyrir hvaða þing voru
tillögur meirihlutans lagðar? Þetta
á sér engan stað og er sagt alveg út
í bláinn. Þá endurtekur ritstj. orð
sín um samning Magn. Guðm. við
Eimskipafélagið; og endar á þessum
orðum: »Þannig er saga þessa máls
rétt sögð!« — Getur nú nokkur
hneykslast á því, þó að »Dagur«
telji að þessi maður fari með »óvita-
hjal« um landsmál? Dæmin eru ó-
teljandi því til sönnunar. »Dagur«
hefir áður skýrt frá hvernig kæli-
skipsmálið var leyst samkvæmt und-
irbúningi rninni hluta nefnd. — Tr.
Þórh. og Jóns Árnasonar.
Þó að áðurnefndum þremur mál-
um væri ráðið til lykta í stjórnartíð
ihaldsins, þá voru þau undirbúin
af Framsóknarflokksmönnum; en
Ræktunarsjóðslögin voru skemd í
þinginu að tilhlutun Jóns Þorláks-
sonar. — Til svars við spurningu
»fs 1.« skal þess getiö, að »Dagur«
hefir ekkert talað um afrek lands-
stjórnarinnar 1922 og 1923 í land-
búnaðarmáium. Hún var ekki hrein
flokksstjórn, því að forsætisráð-
herrann, Sig. Eggerz, tilheyrði alls
ekki Framsóknarfl. En fhaldsfl. var
við síðustu kosningar að hampa
störfum sínum fyrir landbúnaðinn,
og þessvegna hefir verið um þau
deilt í blöðunum. —
»ísl.« virðist hafa dofnað í trúnni
á hið göfuga markmið (!) fhaldsfl.
og forsjá hans fyrir öllum stéttum
þjóðfélagsins.
Hann spyr í barnslegri einfeldni,
»hvenær flokkurinn liafi breytt öðru-
vísi«. Af spurningunni mætti helzt
ráða, að ritstj. væri nývaknaður af
margra ára svefni, svo fávíslega
spyr hann til vegar á þjóðmálasvið-
inu. — »Dagur« hefir margoft bent
á breytni flokksins; enda verða þau
mál og atvik seint talin til hlýtar,
þar sem fhaldið hefir stutt sérhags-
muni og kröfur sinna stétta, en veitt
andstöðu málum bænda og verka-
manna. Það má aðeins nefna ýms
stærstu málin: Mentamálin, þar hefir
íhaldið staðið á móti, eða tafið eftir
fönguin stofnun alþýðuskóla í sveit-
um o. s. frv.; bankamálin, stórút-
gerðarmenn og kaupmenn hafa að
mestu farið með veltufé bankanna;
verzlunarmálin og skattamálin, þar
eru merkin skýrust. — Á þinginu
1925 lækkaði íhaldsfl. skattana á
síldarútveginuin og togarahlutafé-
lögunuin — kola- og salttollinn o. fl.
— fyrir stóratvinnurekendur lands-
ins og liðsmenn sína; en á síðasta
þingi feldi íhaldsstj. og flokksmenn
hennar í Efrideild, tillögur um að
létta útflutningsgjaldi af landbún-
aðarafurðuin að nokkru leyti, þrátt
fyrir hið mikla verðfall þeirra á því
ári; þannig var þá kærleikur þess
til bænda. Og fhaldið mátti ekki
heyra nefnt afnám gengisviðauka-
tollsins á nauðsynjavörum verka-
lýðsins, hvað þá meira.
»ísl.« ætti nú að láta sér skiljast
af eigin reynslu, að rök íhaldsins
verða honum ávalt léttvæg og fölsk
í landsmálum.