Dagur - 06.09.1928, Page 2

152
DAGUR
39. tbl.

• • • ••••!
B
1»
S í 1 d a r m é 1.
Fyrst um sinn seljum vér síldarmél á kr. 30.00
tunnuna afhent í Krossanesi. Peir, sem óska eftir
að fá síldarmélið þar ytra, vitji afhendingarmiða á
skrifstofu vora sem fyrst. Eftir að mélið verður flutt
hingað, hækkar verðið sem svarar fiutningskostnaði.
Kaupfél. Eyfirðinga.
Biiiiiiiiiftiiiliiiiiiiiis
Myndastofan
Oránufélagsgötu 21 er opin alla daga
frá kL 10-6.
Guðr. Funch-Rasmussen.
um veiðimanni, sem var að stela
frá hans eigin kjósendum. Á síð-
asta þingi gerði dómsmálaráð-
herra ráðstafanir til þess með lög-
um um notkun loftskeyta, að
skeytin yrði ekki notuð til aðstoð-
ar veiðiþjófnaði í landhelgi eins og
áður hefir tíðkast (sbr. skeytin:
Ömmu líður vel; ömmu líður enn-
þá vel; amma er að byrja að verða
lasin). En hvaþ skeður þá? Sumir
íhaldsmenn, með ólaf Thors í
broddi fylkingar, ætla af göflun-
um að ganga, og Morkunblaðið eys
skömmunum yfir dómsmálaráð-
herra og Svein ólafsson, sem
gerðist flutningsmaður þessa
máls. Hvernig hægt er að sam-
rýma þetta við sterkan áhuga
fyrir öruggri landhelgisgæslu, er
sú ráðgáta, sem flestum mun reyn-
ast erfitt úr að leysa.
-----o-----
Island og Pýzkaland.
Norræna kennara- og rithöfunda-
þingið í Liibeclc 27. til 29. Júní ’28.
Svo var þá þinginu slitið. Alls
höfðu setið það 115 menn, frúr og’
meyjar. Þar af vöru 75 Þjóðverj-
ar, 5 íslendingar, 1 Finnlendingur,
16 Danir, 7 Norðmenn og 11 Sví-
ar. íslendingarnir voru: bókavörð-
ur dr. Sigfús Blöndal, dr. Jón
Helgason og mag. art. Björn Þór-
ólfsson, allir búsettir í Kaup-
mannahöfn, Þorkell Jóhannesson
mag. art. skólastjóri í Reykjavík
og eg.
Eftir um kvöldið var þýskt
bjórkvöld (der Beirabend) fyrir
fundarmenn og fjölda af borgur-
um í Lúbeck. Var mjög fróðlegt
fyrir okkur félaga að sjá hvernig
það fór fram, sem alt á að fylgja
föstum reglum og er þjóðsiður.
Þar var mikið sungið, og undir
lokin sungum við íslendingarnir
»ólafur reið með björgum fram«.
Þar hélt dr. Blöndal líka uppi
sóma íslands, því að hann söng
gólóna mjög prýðilega, en við hin-
ir höfðum litla söngrödd og góluð-
um þó undir. Þegar flestallir voru
farnir, hópuðumst við ísl. og dr.
Vogt með nemendur sína frá Kiel,
út í horn og fórum að kveða á ís-
lenska vísu. Söfnuðust þá til okk-
ar eitthvað 20 manns og röbbuðum
við saman langt fram á nótt. En á
milli voru þulin kvæði, fyrst ís-
lensk, þá bar próf. Genzmer fram
eitt kvæði úr sinni víðfrægu Eddu-
þýðingu, en próf. Bröndum-Niel-
sen fór með dönsk kvæði, próf. de
Bóor sænsk o. s. frv. í dögun
næsta dags kvaddist þessi hugreifi
hópur, og það voru hlý þinglok.
—-------Eg verð að játa, að eg
er of ókunnugur og ungur í þess-
um sökum til að fella dóm um
þetta þing, en eftir því sem ýmsir
merkustu menn sögðu í ræðum
sínum, og í einkatali við mig, þá
er þessi fundur í rauninni afar
merkilegur. Hann er roði af nýj-
um degi í samúð, samvinnuþrá og
bróðernisanda þessara frænd-
þjóða. Hann er vottur þess, að
einnig hinar bókmentaauðugu
stórþjóðir finna, að enginn, nema
hinn ófrjói fáfræðingur, er í raun-
inni sjálfum sér nógur. Þessir há-
mentuðu vísindamenn stórþjóð-
anna’lifa við svo góð andleg skil-
yrði, að okkur, sem heima sitjum,
og með alt okkar hugmyndaflug,
getur ekki dreymt um. Þessa
menn, sem sitja við hina andlegu
brunna getur dauðþyrst að bergja
af okkar lítilfjörlegu andlegu lind-
um síðari tíma, hvað þá fornbók-
mentanna. Og af samtali við ýmsa
þeirra fullvissaðist eg um náinn
og' djúpan skilning og ítarlega
þekkingu þeirra á lunderni og
andlegum hæfileikum okkar ís-
lendinga að fornu og nýju, þó að
fieiri þektu það mest gegn um
fornsögurnar. En þegar eg sá á-
huga þeirra og fann þeirra djúpu
þrá til að bergja á andlegum lind-
um, hvar sem þær væru hreinastar
að fá, þá hugsaði eg til okkar ís-
lensku alþýðukennaranna, sem
þumbumst áfram í starfi án nokk-
urrar samhjálpar eða samvinnu.
Hver er sjálfum sér nógur. Ef við
náum embættisprófi og krækjum
svo í viðunandi stoðu, þá álítum
við það nóg, og allur fjöldinn læt-
ur þar við sitja. Við hugsum ekki
nóg um að halda okkur andlega
vakandi og vera frjósamir í starf-
••••••••»»««•«»«»»••••«•»•••••••••••*•
inu og í lifandi sambandi við hina
andlegu strauma með okkar eigin
þjóð, hvað þá alheimsmenningar-
iiinar. Við virðumst altof oft
gleyma því, að börnin eru sálu
gædd, og að það er sál barnsins,
sem okkur ber að leiða til þrosk-
ans. Þessvegna verða skólar okkar
kyxstöðuskólar, ef ekki afturhalds.
Við tökum fæstir nýjum andlegum
straumum, nýjum kensluaðferðum
eða nýrri og fyllri skilningi á
barnssálinni eða unglingsþroskan-
um með neinum sérstökum fögn-
uði. Flestir skoða það fyrst með
gleraugum tortrygninnar, þangað
til það er orðinn forngripur fyrir
þeim og fellur í fljót gleymskunn-
ar. — En þetta verður að færast
í lag. íslenskir kennarar verða að
vera andlegir þorstamenn. Við ís-
lensku alþýðukennararnir höfum
ekki efni á að kasta frá okkur
þeim bestu meðölum, sem gætu
auðgað okkur og göfgað í starfinu.
Við höfum sannarlega ekki efni á
því að láta kennaranámsskeið okk-
ar farast fyrir ár eftir ár, vegna
þess að engir kennarar eru svo
andlega þyrstir, að þeir vilji
leggja það á sig að sækja þau. f
rauninni ætti hver kennari að vera
skyldúr tií að sækja kennaranám-
skeið 3ja til 5ta hvert ár. En kyr-
staðan hefir smækkað kröfurnar.
Eldri kennarar þykjast sjálfum
sér nógir, og yngri kennarar, sem
margir hafa minni laun, þykjast
ekki hafa efni til þess. En hvers-
vegna höfum við ekki efni ? Af því
að viljann vantar. Enda, ef við
sýndum í verkinu að kennarar
þorfnuðust námskeiða, þá yrðu
þau ríflega styrkt. Við höfum ekki
efni á því að drepa fleiri menta-
málablöð fyrir áhugaleysi og
trassaskap kennarastéttarinnar.
Við eigum að skrifa í málgagn
okkar og sýna því rækt, svo að
allir sjái að þess sé þörf. Tómlæt-
ið drepur alt. Og því aðeins vinnur
kennarastéttin sér álit, að kennar-
arnir vinni af áhuga fyrir göf-
ugu málefni, en ekki eingöngu
vegna launanna.
— ------Á þinginu hófu göngu
sína tvö þýzk tímarit, sem ein-
göngu eiga að fjalla um þýzk-nor-
ræn efni. Anað er gefið út íBraun-
schweig og heitir »Nordische
Rundschau«, en hitt heitir
»Deutsch-Nordische Zeitschrift«
og kemur út í Breslau. í báðum
þessum ritum eru greinar um ís-
land og eru þau hin álitlegustu.
En nú e)- komið á annan tug ára
síðan rit eitt hóf göngu sína, sem
heitir »Mittleiung der Islands-
freunde« (Málgagn fslandsvina).
Bak við rit þetta stendur félag,
sem kallar sig »fslandsvinafélag-
ið«, og hefir ritið komið út við-
stöðulaust frá byrjun og gert
mjög mikið að því p,ð kynna ís-
land að nýju og fornu fyrir Þjóð-
verjum. Sumir hafa lagt á sig
erfið ferðalög til íslands, til þess
að safna fornminjum eða eftir-
myndum og lýsingum á þeim. Þar
hefir engin orðið stórvirkari en
dr. Kuhn, sem flestir íslendingar
hafa heyrt um eða kynst, því að
hann hefir nú farið um nálega alt
island, fjöll og bygðir. Þá er félagi
lians kand phil. Reinhard Prinz,
þessi þýzki ástmögur íslendinga,
ekki smávirkur. Hver ritgerð hans
um ísland rekur aðra. Hann tekur
á sig löng ferðalög, um Þýzkaland
þvert og endilangt, og sýnir
skuggamyndir frá íslandi eða
heldur fyrirlestra um fslendinga,
og notar hvert tækifæri til að
vinna okkur gagn og heiður. Enda
leita allir íslendingar til Prinz,
sem einhverju ætla að koma í
framkvæmd í Þýzkalandi. Prinz
er vökumaður fyrir ísland heima
í sínu föðurlandi. Þrátt fyrir sitt
stranga nám hefir hann altaf tíma
fyrir ísland eða íslendinga. Hann
vakir á næturnar við að þýða gim-
steinana úr nútíðarbókmentum
okkar. En eitt þjáir hann, og það
er, að hann hefir ekki efni á að
afla sér íslenzkra bóka. Mér finst
að allir íslenzkir höfundar eða
bókaútgefendur ættu að gera sér
að skyldu að senda slíkum manni
eitt eintak af hverri bók, sem út
kemur og einhvers er verð. Það er
þeirra mestur hagur sjálfra, að fá
það samstundis kynt með stói’þjóð
og það bezta þýtt á tungu hennar
af slíkri snild, sem hér er unnið.
Af þýðingum hans á smásögum,
get eg nefnt »Heimþrá« eftir Þor-
gils Gjallanda, »Gamla heyið« eft-
ir Guðmund Friðjónsson og nú er
hann að þýða sérkennilegustu sög-
urnar úr »Gráskinnu« þeirra Nor-
dals og Þorbergs. Ekki hefir hann
ennþá þýtt ljóð svo að eg viti, en
maðurinn er skáld gott og til alls
góðs líklegur.
Okkur heima dreymir ekki um
þann andlega fjársjóð, sem við
eigum í slíkum fslandsvinum, en
við megum ekki við að fyrta þá
með tómlæti.
Holzburg í Hessen, 25. Júlí 1928.
Jón Sigurðsson.
-----o------ •
Á viðavangi.
Fyrir hönd þjóðar sinnar.
Ritstjórum íhaldsblaðanna hér
í bænum hefir orðið heldur hverft
við, er þeir sáu dóm gáfaðs dansks
íhaldsmanns um Jónas Jónsson
dómsmálaráðherra, meðal annars
það, að J. J. væri maður, sem
kynni að koma fram fyrir hönd
þjóðar sinnar á réttan og viðeig-
andi hátt. Þeim Gunnl. Tryggva
og Jóni Björnssyni — þessum
brauð-keppinautum — kemur
saman um það, að dómur þessa
út-lénda flokksbróður þeirra sé að
engu hafandi, þar sem hann
stingi algerlega í stúf við lýsingar
þeirra sjálfra á J. J. Benda má á
aðstöðumun þessara manna, til
þess að fella réttlátan dóm. »Glögf
er gestsaugað«, segir gamalt spak-
mæli. útlendi íhaldsmaðurinn
kemur sem gestur og getur ekki
hafa haft nokkra tilhneigingu til
að hlaða oflofi á dómsmálaráð-
herra, þvert á móti hefði verið á-
stæða til að ætla, að hann hefði
orðið fyrir áhrifum frá flokks-
bræðrum sínum í Rvík, sem ekki