Dagur - 29.11.1928, Blaðsíða 3

I
51. tbl.
DAGUR
i
201

H É R M E Ð tilkynnist vin-
um og vandamönnum, að móðir
okkar
Jóhanna Jónasdóttir
lézt að heimili sínu þ. 27. þ. m.
Jarðarförin síðar ákveðin.
Kristján Þo'rvaldsson.
Dtwíð Þovvaldsson.
Nýkomið:
Vatnssalerni. Vaskar. Vatnspípur. Skolpípur.
Tómas Björnsson.
ur látinn óátalinn, en það er
flokkur sá, er endar bókina og
nefnist »Afmælissöngvar Lauga-
skóla«. Slíkum »tækifæriskveð-
skap« er óþarfi að halda á lofti,
hann er þess eðlis, að vísurnar
eru gerðar til að gleymast, þegar
þær eru sungnar — og væri þá í
raun og veru vel — að minsta
kosti hefði þá átt að halda vísun-
um aðeins innan fjögra veggja
skólans — út til almennings eiga
þær ekkert erindi.
Að lokum vil eg óska þess af
heilum hug, að þessi bók mætti
verða til þess að vekja og glæða
alþýðusönginn meðal þjóðaririnar
bæði í skólum og heimahúsum,
hefði hún þá náð tilgangi sínum.
F. Á. B.
Hér í blaðinu mun bráðlega birtast
grein um Leo Tolstoj — það eru 100 ár
síðan þetta andans mikilmenni fæddist.
Tolsloj var fremur nokkrum öðrum stríðs-
tákn sinna tíma, en viðburðir heimsins
hafa gert það að verkum, að það hefir
verið hljótt um hann og kenningar hans
síðan hann dó.
Til bökunar fæst
Citronolía.
Vanilludropar.
Möndludropar.
Kúmendropar.
Kardimommur.
Kóhósmjöl.
Vanillusykur.
Sætar möndlur.
Sucat.
Saccharín
Eggjapúlver.
Oérpúlver.
Hjartarsalt.
Kremotartar.
Natron.
í Lyfjabúð Akureyrar,
og Nýja Söluturninum.
Auglýsendur, sem ætla sér að auglýsa í
»Nýjum Kvöldvökumc Jólaheftinu, eru vin-
samlegast beðnír að koma auglýsingum
sínum í Prentsmiðju Björns Jónssonar eða
til undirritaðs, helzt ékki seinna enn 1.
Desember næstkomandi.
Friðrik Ásmundsson Brekkan.
Jólin nálgast,
og því er sjálfsagt að athuga, hvar bezt er að kaupa JÓLAOJAF-
IRNAR, og þar sem úrvalið hjá RYEL er stærra nú en nokkurn
tíma hefir sést hér áður, ættu menn að athuga verð og vörugæði
hjá Ryel, áður en þeir festa kaup annarstaðar. Lítið einnig inn í
Ryels »B deild« og þið munuð leikandi finna hentugar, fallegar og
ódýrar jólagjafir, jafnt fyrir börn sem fullorðna. Orammofónar fást
frá kr. 675 og afarstórt úrval af ágætum plötum, bæði ísl. og út-
lendum söngplötum, nýjustu dans- og mússikplötur og ótal margt fl.
BAIÆ>VIN RYEL.
Hakkað kjöt
fæstá Midviku-og Laugardögum. Einnig
á öðrum tímum séu tekin 5 kgr. eða meira. Pá
munum vér á næstunni hafa á boðstólum kjöt-
og fiskifars.
Kjötbúðin.
Alþýðudeild Iðnskólans hefir verið vel
sótt, þar eru nú 20 nemendur — piltar
og stúlkur — í tveim deildum. — Sýnir
þetta þörfina fyrir alþýðufræðslu hér sem
annarsstaðar.
Auglýsið i
DEGI.
gleði M. Steph.). Svo koma hvert
af öðru: Norðanfari (1862—1885),
Pjóðólfur (1848 — 1912 með eftir-
hreytunum 1917), Lanztíðindi, Ak-
ureyrarpósturinn, Norðri, Lögrétta,
Morgunblaðið, Alþýðublaðið, Tím-
inn, Kvennablaðið, Eimreiðin, Óðinn,
F*róttur, Merki krossins, Ægir, Bún-
aðarritið, Samvinnan, Skákrit, Birki-
beinar (með byrjunarþýðingu á
Faust Goethes), Rauði fáninn, Hag-
skýrslurnar o. fl.
Sýnt var og fyrsta kortið, sem
gert var af íslandi (eftir Ouðbrand
biskup Porláksson), og rit um prent
og prentara á íslandi.
Pessi handrita-, bóka-, blaða- og
myndasýning gaf ágæta hugmynd
um landið og þjóðina.
Lesendur blaðsins spyrja senni-
lega um það, hver hafi verið hér
að verki. Einhverjum kann að detta
í hug, að stórfé hafi verið varið úr
ríkissjóði til sýningarinnar o. s. frv.
Eg efast um, að íslenzka ríkinu
hafi verið boðið að taka þátt í
sýningunni. Mér er óhætt að segja,
að hvorki ríkið né nokkur íslend-
ingur lagði eyrisvirði til íslenzku
deildarinnar á sýningunni i Köln.
Og þó var henni mjög smekklega
og vel fyrir komið. Hver er maður
inn, sem hér vann að? Pað er dr.
Heinrich Erkes, háskólabókavörður í
Köln. Hann er mörgum hér kunnur.
f heilan mannsaldur hefir hann
safnað bókum um ísland, á íslenzku
og öðrum málum. Er þetta safn
orðið hið prýðilegasta, og hefir
hann nú gefið það háskólabóka-
safninu í Köln. Dr. Erkes á mikið
safn mynda héðan, og alt þetta
lagði hann fram, fékk rúm undir
sýninguna (sérstaka deild) hjá borg-
arstjórninni í Köln, sá um smiði á
sýningarkössunum og var einn um
alt þetta. Pessi gáfaði lærdómsmað-
ur ann náttúru íslands, bókmentum
og þjóð.
íslendingar mega fagna því, að
eiga dr. Erkes að. Myndin, sem
hann sýndi af íslandi á alþjóðasýn-
ingunni í Köln, er vel tekin. Hún
er sönn og okkur til sóma.
Pegar eg kom aftur til Kölnar,
úr leiðangri mínum til Belgíu, dvaldi
eg fjóra daga í borginni. Var eg
þá að minsta kosti hálftima á
hverjum degi í íslenzku deildinni,
og gafst mér tækifæri að sjá, hve
margir gestir veittu okkur athygli.
Létu þeir margir í Ijós aðdáun
sína á landi voru og þjóð. Taldi
eg ekki eftir mér að leiðbeina þeim
og fræða þá um okkar hagi.
Eg varð þess víða var, bæði nú
og áður, að Þjóðverjar telja ísland
hof forngermanskra fræða, nokkurs-
konar Hellas Oermana, og er það
mála sannast. Pað verður aldrei af
okkur skafið, að við höfum ritað,
ort og samið alt hið bezta, sem til
er í þjóðlegum bókmentum frá
fornöld Norðurlanda. Norðmenn
hafa gerst til þess að reyna að
svifta okkur þessum heiðri. Pað er
leiðinlegur og óþriflegur þjóðar-
metningur, sem kemur fram í því.
Mér er ekki Ijúft að deila á Norð-
menn, því að eg á góða vini í Noregi,
og því ber sízt að neita, að þessir
frændur vorir hafa getið sér góðan
orðstír lengstum í sögu Norður-
landa, en »sannleikurinn er sagna
beztur«. Eg varð bæði hryggur og
reiður, þegar eg sá Snorra Sturlu-
son talinn meðal norskra rithöfunda
í norsku sýningardeildinni í Köln
og Heimskringlu á norsku (!) þar í
skáp meðal norskra ritverka, rétt
eins og Snorri hefði ritað á því
máli, sem nú kallast norska. Eg
hreytti úr mér ónotum við Norð-
manninn, sem hafði umsjón með
deildinni. Spurði eg hann, hvort
hann vissi ekki, að Snorri hefði
verið íslendingur. Fékk eg svo skrá
yfir norsku deildina og sá af henni,
að forseti nefndar þeirrar, sem ann-
ast hafði um deildina, var Jakob
Vidnes; veitir hann forstöðu frétta-
stofu utanrikisráðuneytisins norska
í Osló. Hann ætti að Iæra betur.
Við fslendingar getum ekki þolað
þessa ásælni Norðmanna á bók-
mentasviðinu lengur. Norðmenn
verða að skilja það, að það sem
íslenzkir ríkisþegnar hafa samið og
skrifað á sínu máli, bæði fyrr og
síðar, eru íslenzk ritverk, og sömu-
leiðis ber þeim að viðurkenna, að
ísland var sjálfstætt ríki frá 930 og
að jafnvel landnámsmennirnir voru
aldrei undir stjórn ríkisvaldsins
norska, eftir það að þeir höfðu
reist sér bygðir og bú á ís-
iandi. Pér sjáið auðvitað Snorra
Sturluson talinn íslending í alfræði-
orðabókum allra stórþjóða, ítala,
Englendinga, Pjóðverja, Frakka,
Bandaríkjamanna o. s. frv., enda
leikur ekki minsti vafi á því.
Norræn samvinna verður að
byggjast á gagnkvæmum skilningi
og virðingu þjóðanna á Norður-
löndum. Ef Norðmenn ýfast við,
þegar þeir eru mintir á þetta, verður
að taka því. Munum sannmælið:
»Vinn það ei fyrir vinskap manns —
að vikja af götu sannleikans*.
(Frh.),