Dagur - 04.07.1929, Side 2

110
DAGUR
28. tbl.
■l
> • • • • • -r#r#
Pað tilkynnist hérmeð vinum og vandamönnum, að tengda-
faðir minn, Jón Jónsson, frá Drangsnesi, andaðist þriðju-
daginn 2. þ. m. — Jarðarförin er ákveðin 12. þ. m. og hefst
með húskveðju frá heimili hins látna, Strandgötu 33, kl. 1 e. h.
Fyrir hönd allra aðstandenda nær og fjær.
Akureyri, 4. júlí 1929.
Jón Kristjánsson.
wt
mm T - I I ' * ' I \ *m

Höfum nokkra sekki ólofaða af þýzk-
um saltpéíri. — Peir, sem eiga enn ó-
tekinn pantaðan áburð, verða að hafa
vitjað hans fyrir 20. júlí, annars verð-
ur hann seldur öðrum.
Kaupfélag Eyfirðinga.
Myndastofan
Oránufélagsgötu 21 er opin alla daga
frá kh 10 — 6.
Guðr. Funcfi-Rasmussen.
ráði Landsbankans, ekki til þess
að fá aftur starf sitt, heldur til
þess eins að heimta kjötbitann
sinn, bankaráðslaunin. Þessu
beinanöldri hélt svo ólafur Thors
áfram hér í Eyjafirði, og orðaði
hann það þannig, að »jafnaðar-
menn væru með bein í kjaftin-
um«. Þá minti Haraldur hann á
það, að um sitt bein væri því svo
farið, að hann hefði ekki nema
annan endann, Jón Þorláksson
sæti við hinn endann og nagaði af
beztu lyst.
Magnús Guðmundsson leitaðist
við á fundunum að halda fram af-
rekum íhaldsflokksins, en gera
lítið úr umbótastörfum Fram-
sóknar. Hann talaði einkum um
fjárlögin og varð auðvitað að við-
urkenna þann mikla mun, að nú
væru þau afgreidd tekjuhallalaus,
en meðan íhaldsflokkurinn var
við völd, var oftast geisilegur
tekjuhalli. M. G. gerði lítið úr
því, þó að fjárlögin væru nú
afgreidd tekjuhallalaus reiknings-
lega, því að stjórninni væri heim-
ilaðar fjárhæðir utan þeirra, svo
að í raun og veru væri um tekju-
halla að ræða. Fann hann að því
að stjórninni hefðu verið heimil-
aðar 225 þús. kr. til skrifstofu-
bygginga fyrir ríkið, til þess að
komast hjá okurleigu þeirri, er
það hefir nú við að búa. Þessi
ráðstöfun er því gerð í sparnað-
arskyni, enda játaði M. G. það á
Hrafnagilsfundinum, að ekki
mundi vera fjárhagslegur skaði
að byggingu þessari, en »líklega
hagur«. Samt var hann á móti
því að lagt væri út í þetta vænt-
anlega hagsmunafyrirtæki. Það
mætti bíða! Þá var honum illa við
heimildina um kaup á prentsmiðj-
unni Gutenberg fynr 155 þús. kr.
og ennfremur lastaði hann kaup-
in á þremur jörðum í ölfusi fyrir
100 þús. kr. Þessum firrum svör-
uðu þingmenn Eyfirðinga skýrt
og skörulega. Sýndu þeir fram á,
að nú verður ríkið að greiða hátt
á 3. hundrað þús. kr. fyrir prent-
un á ári og að rannsókn málsins
hefir leitt það í ljós, að það er
sýnn gróði að því fyrir ríkið að
hafa sína eigin prentsmiðju. Um
jarðirnar í ölfusi er svo háttað,
að það eru næstu jarðir við Rvík,
sem fáanlegar eru til kaups, þar
sem um jarðhita er að ræða. Var
því mikil hætta á því, að af þeim
orsökum lentu þær í kaupbraski
fyr eða síðar.
Mjög leituðust þeir Magnús og
Ólafur við að stæra sig af því, að
íhaldsmenn hefðu létt af sköttum
á þinginu 1926. Fjármálaráðherr-
ann sýndi þá fram á, að afleiðing-
arnar af þessu íhaldsafreki hefðu'
ekki orðið glæsilegur, því það
hefði leitt af sér tekjuhalla og
lánstraustsspjöll í útlöndum; fyr-
ir því hefði hann órækar sannan-
ir í stjórnarráðinu.
Á þenna hátt hröktust íhalds-
menn fyrir andstæðingum sínum
í rökleiðslunni. Það duldist ekki á
þeim þremur fundum, sem hér
hafa verið gerðir að umtalsefni,
að ræðumenn úr flokki Fram-
sóknar báru af andstæðingum sín-
um til beggja hliða í rólegri yfir-
vegun málanna og öfgalausri rök-
festu, þó að enginn þeirra stæði
Haraldi Guðmundssyni á sporði í
kraftmikilli mælsku og því síður
Ólafi Thors í skvaldurmælsku.
Á sveitafundunum lagði ól.
Thors sig mjög fram í að hræða
bændur á því, að jarðirnar yrðu
af þeim teknar samkvæmt kröfu
jafnaðarmanna. í Hegranesi gerði
síra Arnór í Hvammi ólafi Thors
slæman grikk. Klerkur kvaddi sér
hljóðs, til þess að geta gefið þá
yfirlýsingu, að hann væri alger-
lega sammála Haraldi Guðmunds-
syni um þjóðnýtingu jarða. Við
þessa yfirlýsingu síns pólitíska
samherja gerði ó. Th. enga at-
hugasemd. Hvað mundi hafa
skrölt í máltólum hans, ef svona
löguð yfirlýsing hefði komið úr
munni Framsóknarmanns ? Af því
hún kom frá flokksbróður hans,
hafði hann ekkert við hana að at-
huga og þagði eins og múlbundið
dýr. Er það gott dæmi um alvöru
og heilindi mannsins.
Á Hrafnagilsfundinum bar ól-
afur Thors það á Framsóknar-
blöðin, að þau bæru sífeldlega
róg á milli kaupstaða og sveita.
Annar ritstjóri Dags, er var
staddur á fundinum, varð þar til
andsvara. Eftir að hann hafði
hrakið þessa lygi ól. Thors, benti
hann íhaldsmönnum á, að varlega
skyldu þeir grjótinu kasta, er
sjálfir byggju í glerhúsi. Látlaus
rógur íhaldsblaðanna um núver-
andi dómsmálaráðherra væri al-
ræmdur og þjóðkunnur. Sannaði
hann mál sitt með þeirri alkunnu
staðreynd, að íhaldsblöðin hafa
látið hátt um það, að Jónas Jóns-
son hafi í ákveðnum tilgangi
fundið upp sarrtábyrgðina í kaup-
félögum landsins, tilgangurinn
með samábyrgðinni hafi verið sá,
að fjötra bændur í skuldum,
leggja þeim pólitískan fjötur um
fót, gera þá að ósjálfbjarga þræl-
um kaupfélagsstjóranna, sem
væru verkfæri í hendi Jónasar. Á
þenna hátt væri hægt að ráða við
samvinnubændur við kosningar.
Nú væri það vitanlegt, að samá-
byrgð kaupfélaganna væri til orð-
in með stofnun Kaupfélags Þing-
eyinga árið 1882. Hún væri því
nú orðin 47 ára gömul. Aftur á
móti hefði Jónas Jónsson fæðst
árið 1885, eða þremur árum síðar
en samábyrgðin fæddist. Sam-
kvæmt kenningu íhaldsblaðanna,
hefði því J. J. verið svo bráð-
þroska, að hann hefði fundið upp
samábyrgðina bændum til bölvun-
ar þremur árum áður en hann
fæddist!
»Við steinlágum við síðustu
kosningar«, sagði ól. Thors í
einni ræðu sinni. Hann kvað þá
hafa legið á letinni og lyginni og
þótti það vel mælt. Lyginni vildi
hann reyndar klína á andstæðing-
ana, en það var fljótt leiðrétt fyr-
ir hann og henni vífeað til síns
rétta heimkynnis. Letina kvað
hann íhaldið hafa fóstrað í skauti
sínu. íhaldsmenn hefðu verið
handónýtir við að útbreiða kenn-
ingar sínar meðal lýðsins. Nú er
það auðvitað mál, að þessi út-
breiðslústarfsemi flokksins hefir
fyrst og fremst verið falin blöð-
um hans. Ekki getur ól. Thors
borið því við, að blöð flokksins
hafi verið fá eða lítil að fyrirferð.
Að fjölda og stærð báru þau langt
af blöðum andstæðinganna. Ólaf-
ur Thors hlýtur því með þessu
letiskrafi sínu að eiga við rit-
stjóra íhaldsblaðanna. Það er
MINNtNGARSPJILD
til ágóða~ fyrir Gamalmennahæiissjóð Akur-
eyrar fást hjá bóksölum bæjarins.
mála sannast, að íhaldsflokkur-
inn hefir verið sérlega óheppinn
með val ritstjóra að blöðum sín-
um, þar hefir verið hver klaufinn
öðrum verri; en þessi óhepni er
engin tilviljun; stefna flokksins
og málstaður allur hefir verið á
þá leið, að enginn pennafær hæfi-
leikamaður hefir viljað vera í
þjónustu hans; að því starfi hafa
valist leigðir, sannfæringarlitlir
brauðþjónar, liðhlaupar og lands-
hornafólk. En ól. Thors verður að
gá að því, að meinið liggur dýpra
en hann hyggur, það liggur fyrst
og fremst í ásigkomulagi flokks-
ins sjálfs; ritstjórar flokksins eru
ekkert annað en spegilmynd hans.
Hér hefir nú verið drepið á hitt
og annað, er fram kom á þeim
þremur fundum, er ritstjóri Dags
var staddur á, og hefir þó vitan-
lega orðið mörgu að sleppa, og
verður vikið að sumu af því síðar.
Litlar líkur eru fyrir því, að
fundir þessir hafi breytt nokkru
verulegu í afstöðu manna til
stjórnmálanna í landinu og síst á
þá lund, að Framsóknarflokkur-
inn hafi gengið saman. Ef til vill
hefir sumum fundamönnum orðið
það ljósara en áður, að sjálfstæð-
isnafnið á íhaldsflokknum á sér
engan tilverúrétt, ef nokkuð hefir
brostið á þá sannfæringu áður.
-----o---—
Halldór JBriem,
bókavörður,
andaðist í Rvík á laugardaginn var.
Hann var fæddur á Espihóli í
Eyjafirði 5. sept. 1852. Foreldrar
hans voru Eggert Briem sýslumað-
ur og kona hans Ingibjörg Eiríks-
dóttir.
Halidór Briem útskrifaðist úr lat-
ínuskólanum f Reykjavík 1871 og
úr prestaskólanum 1875. Fór hann
að því búnu til Ameríku, settist að
í Nýja íslandi, gerðist ritstjóri blaðs-
ins »Framfari«, er var fyrsta blað
íslendinga vestan hafs, og gegndi
því starfi þar til í ársbyrjun 1880.
Gerðist hann þá prestur þess safn-
aðar í Ný]a íslandi, sem fylgdi kenn-
ingum síra Jóns Bjarnasonar gegn
»norsku synodunni*. Árið 1882
sneri hann alfarinn heim til íslands
og gerðist kennari við hinn ný-
stofnaða Möðruvallaskóla. Pví starfi
hélt hann allan þann tíma, er skól-
inn var á Möðruvöllum, og einnig
eftir að hann fluttist til Akureyrar,
fram til ársins 1909. Þá var hon-
um veitt 2. bókavarðarstaðan við
Landsbókasafnið í Reykjavík.
Vestan hafs kvæntist Halldór •
Briem enskri konu, að nafni Susie,
f. Taylor, og lifir hún mann sinn.
Halldór Briem hefir látið eftir sig
kenslubækur í stærðfræði og mál-
fræði og þykja þær lipurlega samd-
ar. Ekki var honum að sama skapi
sýnt um kenslustörf, sem hann var
fróður og vel að sér í mörgum
greinum. Hann var hinn dagfars-
prúðasti maður og vandaður til
orða og verka.