Dagur - 27.02.1930, Side 1

D-A O U R
kemur út á hverjum fimtu-
degi. Kostar kr. 6.00 árgs
Gjalddagi fyrir 1. júlí.
Gjaldkeri: Ami Jóhanns-
son í Kaúpfélagi EyfirO-
• inga.
Afgreiðslarv
er hjá Jóni Þ. Þér,
Nórðurgötu 3. Talsimi 112.
Uppsögn, bundin við árm-
mót, sé komin til af-
greiðslumanns fyrir 1. des.
• -« •-•-•-
XIII. ár;
»•■• •-• • ••• •••••••• •_ • • • • -
Akureyri, 27. febrúar 1930.

10. tbl.
•»^»•••^♦••••^•••••••<
Hérmeð tilkynnist vinum og vandamönnum að
Jóhannes Sigurðsson,
bóndi að Ytra-Hóli í Fnjóskadal, andaðist á heimili sínu 19. þ. m.
Jarðarförin er ákveðin mánudaginn 3. marz, og hefst með
húskveðju á heimili hins látna kl. 1 e. h.
Ytra-Hóli í Fnjóskadal 26. febrúar 1930.
Ekkja, börn og tengdabörn.
JARÐARFÖR Valborgar litlu dóttur okkar, sem andaðist 21.
þ. m., er ákveðin frá kirkjunni föstudaginn<28. þ. m. kl. 1 e. h.
Akureyri 26. febr. 1930.
Sigrún Ingimarsdóttir. Steinpór Jóhannsson.
Hér með tilkynnist að Rósa Guðjónsdóttir andaðist 21. þ. m.
Jarðarförin fer fram 6. marz kl. 12 á h. að Möðruvöllum í Hörg-
árdal.
Djúpárbakka 24. febr. 1930.
Pétur Jóhannsson.
Ný starjsgrein
á samvinnustofni.
Sm/örlíkisverksmiðja K. E. A.
tekur til siarfa í dag.
Framleiðsla og notkun fárra
neytsluvara mun hafa aykist jafn
mikið og á þei'rri vðru, sem menn
nefna smjöriíki, því fullvíst er, að
smjörlíkisnotkun hefir margfaldast í
landinu á fáum árum. Ekki þarf
langt aftur í tímann til að minnast
þess, að smjörlíkisnotkun var mjög
lítil. Var þá fyrst einungis notað
erlent smjörlíki, en eftir því, sem
árin hafa liðið, og neytsla smjörlík-
is vaxið, hefir framleiðsla þessi
smámsaman fluzt í hendur inniend-
ra manna og féiaga, en þó er enn-
þá verzlað mikið með erlent smjör-
tfki. Sem dæmi um hinn hraðfara
vöxt í notkun smjörlíkis — sem
telja má nú eina af lifsnauðsynjum
almennings — þá hefir Kaupfélag
Eyfirðinga eitt saman selt
á árinu 1925 9000 kg. sml.
1929 25,000 ->-
Pessi mikla söluaukning kemur
þó ekki öll af vaxandi notkun ein-
staklinga á þessari vöru, heldur
einnig af vaxandi tölu neytenda í
Akureyrarbæ og Eyjafjarðarsýslu,
sem kaupa nauðsynjar sínar hjá K.
E. A,- virðist og margt benda á,
að sú tala muni vaxa mikið á þessu
nýbyrjaða ári.
Af þessum sérstöku ástæðum,
sem hér eru fyrir hendi, ákvað K.
E. A. síðastliðið ár að byggja smjör-
líkisverksmiðju, og skyldi markmið
hennar vera fyrst og fremst að fram-
leiða alt það smjörlíki, sem við-
skiftamenn félagsins þörfnuðust, í
öðru lagi, að það smjöriíki, sem
verksmiðjan framleiddi yrði að öliu
leyti fyrsta ftokks oara og gæti full-
komlega staðist samkepni við gæði
og geymsluþol þess erlenda smjör-
líkis, sem nú er á markaðinum, og,
ef mögulegt reyndist, að lækka verð-
ið á þessari vöru dálítið frá þvi
sem nú er.
Nú er bygging þessarar verk-
smiðju næstum því fullger og er
nú að taka til starfa eins og áður
er sagt.
Verksmiðjan er byggð úr steini
og stendur að nokkru leyti á eign-
arlóð féiagsins sunnan Kaupvangs-
strætis. Er stærð hússins 10.5 X
16.5 mtr. að utanmáli, og er bygg-
ing þessi tvær hæðir á rúmgóðum
kjallara. Er gert ráð fyrir að síðar
komi þriðja hæðin ofan á og er því
þak hússins nú nálega flatt að ofan,
í kjallara hússins eru frystivélar
verksmiðjunnar ásamt hráefnageym-
slu.
K fyrstu hæð er stór vinsluskáli 6
X 16 mtr. að stærð með 5 metra
iofthæð; tekur hann þannig yfir
báðar hæðir hússins; á honum eru
sex stórir gluggar á suðurhlið.
Góif og veggir skálans eru lagðir
með leirflísum.
Til hliðar við vinsiuskálann á neðri
hæð hússins er að vestanverðu
rúmgóð forstofa, er þar aðalinngang-
urinn í húsið. Næst við forstofuna
eru tvö lítil herbergi; er starfsfólki
verksmiðjunnar ætlað að skifta þar
um föt, áður en það byrjar vinnu
sína að morgninum og eins þegar
það hættir vinnu. Við hlið þessara
herbergja er vatnssaierni, snirting
og bað. Parnæst kemur rúmgóð
kaffi- og borðstofa fyrir starfsfólkið.
Austast víð þessa hlið hússins er
geymsluklefi fyrir fullunnið smjör-
liki.
Á efri hæð hússins, við hlið skál-
ans, cru stórar svalir; fer þar fram
gufubræðslan og öli blöndun þeirra
hráefna, sem höfð eru í smjörlikið.
í skálanum eru allar vinnuvélar
verksmiðjunnar, og ganga þær allar
fyrir rafmagnsstraum. — Öll gufa
og heitt vatn, sem verksmiðjan þarf.
til notkunar, er leitt með jarðleiðsl-
um frá Mjólkursamlagi félagsins,
sem stendur dáiítið neðar og hinu-
megin við sömu götu. Er þetta
gert bæði til sparnaðar og hrein-
lætis.
Flestar af vinsluvélum verksmiðj-
unnar eru smíöaðar af vélaverk-
smiðju Paasch & Larsen, Petersen
í Horsens í Danmörku, og eru þær
allar af fulikomnustu og bestu gerð,
sem völ er á.
Hér.að framan hefir verið gefin
örlítil lýsing af þessari nýju verk-
smiðju, mætti um þetta segja margt
fleira, en aðeins skal því við bætt,
að hér virðist ekkert hafa verið til
sparað, til þess að þetta nýja fyrir-
tæki K. E. A. gæti náð tilgangi
sínum.
Ennfremur má geta þess, að fé-
lagið hefir ráðið tii sín útlendan
sérfræðing i þessum greinum O.
E. Nilsen að nafni; á hann að veita
verksmiðjunni forstöðu fyrst um
sinn; hefir hann starfað 15 ár við
tilbúning smjörlíkis; er hann fastur
starfsmaður hjá smjörlíkisverksmiðju
samvinnufélaganna í Svíþjóð, sem
er stærsta og bezta smjörlíkisverk-
smiðja á Norðurlöndum.
Nú, er verksmiðja þessi tekur til
starfa, kemur fram á innlendum
sölumarkaði ný tegund af smjör-
líki, sem efalaust mun verða fyrsta
flokks vara, með miklu meira
geymsluþoli,en áður hefir þekst hér
á landi. Mun siíkt efalaust afla
vörunni álits og vinsælda meðal
neytenda, bæði hér á Akureyri og
eigi síður á þeim stöðum út um
land, sem vegna stopulia skipaferða
hafa þurft að liggja með miklar
birgðir af smjöriíki, sem hefir vilj-
að súrna og skemmast við geymsl-
una.
■ —o------
Fyrirlestrar irú A. $.
Eins og augiýst var í síðasta blaði,
flutti frú Aðaölbjörg Sigurðardóttir
fyririestur á sunnudaginn var undir
nafninu »gamli og nýi tírainn*. Rakti
hún á ýrasan hátt ítarlega feril þeirra
stórfeldu breytinga, er orðið hafa í
ytra og innra lífi þjóðar og einstak-
linga á síðari tímum. Margir af eldri
kynslóðinni litu svo á, að ilest væri
á leið norður og niður vegna lausung-
ar, alvöruleysis og taumlauss sjálfræð-
is æskulýösins. Á allt öngþveiti nú-
tímans var frúin óvenjulega bjartsýn
og taldi líklegt, að jatnvei í því, er
eldri kynslóðin nefnir hrasanir og
syndir æskunnar, felist vaxtarbroddar
nýrrar menningar. Lagði hún mikla
áherslu á, að eliin yrði að taka breyt-
ingagirni og sjálfræðisþrá æskunnar
með samúðarhug og sem fylstum skiln-
ingi. Pví miður brestur hér rúm til
að rekja efni þessa erindis að nokkkru
ráði, enda var það svo víðtækt að
ekki var við að búast að á það feng-
ist fullkominn heildarsvipur í rúmrar
klukkustundar ræðu.
Síðari eða síðasta fyrirlestur sinn
hér flutti frú Aðalbjörg á þriðjudags-
kvöldið. Var fyrri hluti hans um fram-
sóknarþrá’ og sigra mannsandans á
hinni ytri náttúru, fræðandi lýsing þess
hvernig vestræn vélamenning hefði
gert mönuum jörðina undirgefna.
Nægtabrunnar náttúrunnar væru svo
ríkir, að þessvegna ætti öllum að geta
liðið vel efnalega. Þrátt fyrir það væri
þó sá hnútur enn óleystur að útrýma
fátæktinni. Ekki væri ólíklegt að því
marki yrði náð, en þó svo færi að
allir hefðu nóg til líkamlegra þarfa og
þæginda, mundi mennina, eftir sem
áður, hungra og þyrsta eftir andlegri
tullkomnun og sælu. Pess vegna væri
þeim mest þörf andlegs leiðtoga.
Sín sannfæring væri, að Indverjinn
Krishnamurti væri slíkur leiðtogi, sem
vísað gæti mannkyninu leiðina til full-
komnunar og andlegs frelsis. Siðari
hluti þessa erindis voru svo skýringar
á kjarnanum í kenningum Krishnamurt-
■is, en þeim kenningum getur hver
einn, sem vili, kynst í þeira ritum
hans, sem þýdd hafa verið og gefin
út á íslenzku.
Fyrirlesta sfna flytur frú A. S. frá-
bærlega vel. Aðsókn var mjög góð