Dagur - 06.03.1930, Blaðsíða 1

D AOUR
kemur út á hverjum fimtu-
d*£i. Kostar kr. 6.00 árg.
Gjalddagi fyrir 1. júlí.
Gjaldkeri: Ámi Jóhanns-
soj) í Kaupfélagi Eyíiró-
inga.
••••••
XIII
. árl |
Afgreiðslan
er hjá J&ni Þ. Þ6r,
Norðurgötu 8. Talslmi XU.
Uppsögu, bundin við ár«-
mót, aé komin til af-
greiðslumanna fyrir 1. dea.
Akureyri,
6. Marz 1930.
•
^ •• * • ^ • • • •^^^ t
í 11. tbl.
\
Islandsbanki.
Síðustu atburðir í islandsbanka-
málinu á Alþingi eru sem hér
greinir:
Á fimtudaginn var lögðu 3
Framsóknarþingmenn, þeir Ás-
geir Ásgeirsson, Bjarni Ásgeirs-
son og Lárus Helgason fram frv.
um verzlunar- og útvegsbanka.
Aðalatriði þess frumv. voru á
þessa leið:
Ríkissjóður leggi íslandsbanka
til 3 miljónir kr. í forgangshluta-
fé með þeim skilyrðum: 1. For-
gangshlutafé, mmst 2 i/2 miij.
komi annai'staðar frá. 2. Póst-
sjóður Dana láti inneign sína hjá
íslandsbanka gánga næst hluta-
fénu um áhættu. 3. Hagkvæmir
samningar f áist við aðalskuld-
heimtumenn íslandsbanka erlend-
is um greiðslu núverandi skulda.
4. Eldri hlutabréf verði metin og
nafnverð þeirra fært niður í sam-
ræmi við matið. — Forgangs-
hlutafé ríkissjóðs skal greitt að
hálfu af núverandi skuld íslands-
banka við ríkisjóð og að hálfu af
nýju fé, sem ríkisstjórninni heim-
ilast að taka með láni. — Þegar
stjórn Landsbankans óskar, skal
íslandsbanka skylt að draga inn
seðla, sem þá eru í urnferð. — Um
ráðstafanir guiiforðans og endur-
kaup Landsbankans á viðskifta-
víxlum skal farið eftir sömu regl-
um og hingað til hafa gilt. Fjár-
málaráðherra skai héimilt að
leysa íslandsbanka undan greiðslu-
skyldu á innlánsfé og öðru inn-
stæðufé bankans í hlaupandi við-
skiftum, sem inni stóö 3 l'ebr.,
þannig, að taki til innstæðufjár-
ins alls eða tiltekins hundraðshluta
af því um tiltekinn tíma, en þó
eigi lengur en 6 mánuði. Heiti ís-
landsbanka frá 1. jan 1931 verði:
Verzlunar og útvegsbanki íslands.
Á laugardaginn var frumvarp
þetta á dagskrá í neðri deild, en
samkvæmt ósk stjórnarinnar var
það tekið út af dagskrá. Á mánu-
daginn var það enn á dagskrá, en
þá hafði Framsóknarflokkurinn í
heild sinni ákveðið að fara
aðra leið í málinu, og tóku því
þremenningarnir sitt frv. aftur.
Frumvarp það, er þeir Sveinn
ólafsson og Hannes Jónsson
fluttu um skiftameðferð bankans,
beið 3. umræðu í efri deild á með-
an á bankarannsókninni stóð. í
fyrradag lagði fjármálaráðherra
fram breytingartillögur við frum-
varpið, og eru þá aðalatriði máls-
ins sem hér segir:
Stofna skal hiutafélag, er heita
skal Sjávarútvegsbanki isiands
h.f. og hafa skal það verkefni að
starfrækja banka, styðjandi sjáv-
arútveg, iðnað og verzlun lands-
manna. Hlutafé skal nema ailt að
2y2 miljón kr. Af því leggur rík-
issjóður fram l/2 milj., en við-
bótarinnar skai afla með hluta-
fjársöfnun innanlands samkvæmc
opinberu útboði, þegar fulltrúa-
ráð ákveður að fengnu samþykki
fjármálaráðherra. Féð, sem ríkis-
sjóður leggur tii, heimilast að
taka að lárii. — Um þetta hljóðar
1. kafii frv., og er hann alls í 9
greinum. 2 kafli er um fiskiveiða-
sjóð á þá leið, að atvinnumála-
ráðherra skai heimilt að gera
samning við Sjávarútvegsbanka
íslands h.f. um það, að bankinn
taki að sér stjórn og starfrækslu
fiskiveiðasjóðs íslands þannig, að
sjóðurinn sé sérstök deild í bank-
anum o. s. frv.
3. kafli er um íslandsbanka.
Ríkissjóður leggi isiandsbanka til
3 miljónir kr. í forgangshlutafé,
og greiðist féð af núverandi skuld
íslandsbanka við ríkissjóð. Hluta-
fjárframlag ríkissjóðs sé bundið
eftirfarandi skilyrðum:
1. Framlagt verði 1 ]/% milj. kr.
forgangshlutafé með fjársöfnun
innanlands af öðrum en aðalskuld-
heimtumönnum bankans; sam-
þykki fjármálaráðherra þarf til
þess, að forgangshlutaféð megi
fara fram úr 2 milj. kr. 2. Hag-
kvæmir samningar fáist við að-
alskuldheimtumenn íslandsbanka
erlendis um greiðslu núverandi
skulda þannig, að eigi minna en
41/2 nrilj. af þeim skuldum verði
annaðhvort forgangshlutafé, eða
gangi næst forgangshlutafé að á-
hættu. 3. Núverandi hlutafé ís-
landsbanka skal aískrifað sem
tap, og hlutabréfin því felld úr
gildi. — Þegar þessum skilyrðum
eí' fullnægt, skal íslandsbanki
renna inn í Sjávarútvegsbankann
og hætta að vera til sem sjálf-
stæð stofnun. Tekur þá Sjávarút-
vegsbankinn við öllum eignum,
skuldum og ábyrgðum íslands-
banka og kemur að þessu leyti i
hans stað. — Verði skilyrðum
þessum ekki fullnægt, skal bú ís-
landsb. tekið til skiftameðferðar.
Allur Framsóknarflokkurinn
stendur saman um þessi úrslit
máisins.
Meðaliö verkar ofuol
Á útkjálkunum, þar sem fáförult
er, verða menn fegnir komu pósts-
ins. Eru þá landsmálablöðin tekin
upp og sezt að lestri. En hvað er
það, sem við lesum? Pað er mest-
megnis barátta um velfarnað og
ófarnað þjóðarinnar.
Samstarfandi Framsóknarmenn,
sem standa að »Degi* og »Tíman-
umc, berjast fyrir hverskonar um-
bótum í atvinnulífi þjóðarinnar, sem
til velfarnaðar horfir. Hinir — and-
stæðingarnir — berjast ymist fyrir
kyrstöðu á andlegu og verklegu
sviði, eða sérhagsmunum litilla
hluta af þjóðarheildinni; slíkt hefir
þegar reynzt ófarnaður.
Peir síðarnefndu géfa út hálfan
annan tug blaða. Skyldi þeim finn-
ast hugsjónir sínar svo lágar og
lítilsvirði, að minni blaðakostur
dugi ekki þeim til útbreiðslu?
Skárri er það nú skamturinn, og
ekki vanta efnin í hann. En ein-
kennilegt er það, að þessi fimtán
dropa inntaka, sem þeir ætlast til að
sem fiestir gleypi, og þá auðvitað
Framsóknarmenn líka, virðist ekki
verka á almenning eftir tilætluðum
vonum. Peir eru altaf að tapa fylgi,
þrátt fyrir þessa ríflegu inntöku,
sem þeir senda með hverjum pósti
út um land. Síðustu kosningar
bæjarstjórna benda jafnvel í þá átt,
að nokkrir, sem gleypt hafa þessar
inntökur, hafi mist þær upp eða
niður, orðið sjúkir á eftir og ekki
getað mætt við kjörborðið. Vonandi
þó, að meðal þetta verki ekki sem
andarneíjuiýsi. Pað væri ákaflega
óþægilegt, bæði fyrir verkamenn og
íhaldið; sérstakiega þegar ganga
skal til kosnmga og allan herinn
þarf að útblása.
Pað má virðast undarlegt, að
meðalið skuli geta verið óholt,
þar sem ýmsir hálærðir menn standa
að samsetningu þess, svo sem
læknar, háskólakennarar og guð-
fræðingar, eins og Magnús, sem
sagt er að krossi sig og iesi latn-
eskar bænir, ásamt þvi að leggja
blessun sína á meðalið í hvert
skifti sem það er sent út um land.
Menn þeir, sem standa að sam-
setningu lyfsins, liggja ekki á liði
sínu, heldur safna þeir frumefnun-
um i það hvaðanæfa utan úr heimi,
jafnvel sækja þau niður í dýpstu
sorphauga, ef þeir álíta þau betri
þar. Gefur þá að sjá í iljar þeim,
er þeir vinda sér öfugir áhaugana,
svo mikii er ósérhlífni þessara
manna, auðvitað í eigin þágu.
Fyrir eigi mörgum missirum voru
þeir nær þrotnir að efnum. Hvað
skeður þá? Jú, sama viðleitnin og
áður. Peir brugðu sér í forðabúr
Framsóknar og afhentu sér þar
sjálfir efni eftir geðþótta. Voru þá
karlarnir kampakátir og hugðu gott
til blöndunar, En þessi samsetning
varð hvít, þar sem gömlu inntök-
urnar voru skollitaðar. Petta sló
ótta á »bruggarana«. Porðu þeir
því ekki að senda þetta meðai
almenningi út um land, heldur var
einni og einni inntöku af því
laumað með pósti út til þeirra
andlega skyldustu vina, með þeirri
orðsendingu, að þetta væri sams-
konar meðal og þeir ætíð hefðu
haft. Ekki vantar hugulsemina og
heilindin! Vanti þá efni í lyfið, sem
mannlegir hæfileikar ekki megna
að ná, geta þeir brugðið sér í
ýmiskonar líki, eins og sagt er að
einstöku persónur hafi getað á fyrri
dögum, T. d. hefi eg heyrt sagt,
að fræðimaður einn hafi, nú fyrir
skemstu, brugðið sér í togara líki,
og farið hamförum með sína drít-
ugu botnvörpu, á grunnmiðum
Kaupfélags Eyfirðinga, og þá auð-
vitað f landhelgi félagsins. Petta
gerði hann til þess aðailega að afla
frumefna í inntökurnar handa hátt-
virtum kjósendum. Ef til vill hefir
hann, þá um leið, ætlað að ávaxta
»pundið«.
Hvernig lízt þér á, lesari góður?
Peim óar ekki við öllu, >þessum
stóru*. Ef vera kynni, lesari minn,
að þú vissir ekki hvað frumefnin í
inntökunum heita, þá get eg ofur-
lítið frætt þig. Mér hafa borist
nokkrir dropar af lyfinu, fékk eg
þá tækifæri til þess að rannsaka
innihaldið, áður en eg endursendi.
Rannsókn þessi sýndi mér fjögur
sterkustu frumefnin, sem kallast:
níð, róflur, blekking og lygi. Petta eru
nú sæmilega sterk efni, Pað þarf
því enginn að undrast það, þótt
nokkrum kunni að verða bumbult
af slíku iyfi, ef þeir neyta þess í
óhófi, enda sýnir fylgistap íhaldsins
og verkamanna, ýmist í lands-,
bæja- eða sveitamálum, að þeir
hafi gleypt fullmikið af þessari
eigin framleiðslu. Enginn má þó
skilja orð mín þahn veg, að eg
ætli alla andstæðinga Framsóknar
óvana að taka inn eða éta ofan í
sig ýmislegt miður heilnæmt, síður
en svo. Valtýr, Árni og Jón sanna
einmitt, að þeir séu slíku vanir.
Svo virðist sem Pálmi hefði getað
látið þá félaga, V., Á. og J. gleypa
allan síðasta árgang blaða þeirra*
Geta menn étið ógeðslegra? Ef ti*
vili hefði þá brostið kviðrúm. Eng.