Dagur - 22.05.1930, Page 1

DAGUR
kemur út á hverjum fimtu-
degi. Kostar kr. 6.00 árg.
Gjalddagi fyrir 1. júlí.
Gjaldkeri: Ámi Jóhanns-
son í Kaupfélagi Eyfirð-
inga.
' • • • -
XIII. ár:
Akureyri, 22. maí 1930.
Afgreiðslan
er hjá Jóni Þ. Þ6r,
Norðurgötu 3. Talsími 112.
Uppsögn, bundin við ára-
mót, sé komin til af-
greiðslumanns fyrir 1. des.
28. tbl.
Landkjörið
IV.
Skakkur skínnaleikur.
í átökum þeim, er átt hafa sér
stað milli Jónasar Jónssonar ann-
arsvegar og andstæðinga hans
^hinsvegar, hefir orðið heldur skakk
ur skinnaleikur. Einn af andstæð-
ingum J. J. lýsti þeim átökum á
þann veg, að hann líkti sjálfum sér
við dverg, en J. J. við risa. Voru
þetta réttar og vel tii fundnar sam-
líkingar. J. J. hefir borið svo af
andstæðingunum að allri andlegri
atgerfi og vígfimi raka og máls á
ritvelli og í ræðustól, eins og risi
gnæfir yfir dverga. Vinnuorka J.J.,
hugsanagnægð og hugkvæmdaauð-
legð, hefir verið á svo háu stigi,
að ofvaxið hefir verið skilningi
andstæðinganna, sem átt hafa í
höggi við hann. þröngsýnar dverga-
sálir fhaldsins hafa ekkert botnað í
þreki og krafti afburðamannsins.
Pess vegna hafa þær reynt að gera
sér í hugarlund, að hér væri ekki
alt með feldu, og að J. J. hlyti að
örfa sig til starfa í bili með ein
hverri eiturmagnan. Þessar eitur-
kenningar íhaldsins verða ærið hjá-
kátlegar. þegar þess er gætt, aðJ.J.
hefir alla æfi verið stakasti hófs-
maður á allar nautnir, mun t. d.
aldrei hafa neytt tóbaks eða vins
svo að. nokkru nemi og því siður
annara sterkari eiturtegunda. Þetta
verður aftur á móti ekki sagt um
flesta þá, sem fremstir hafa staðið
að ófrægingum í garð J. J. Og um
suma þeirra er það kunnugt, að
þeir eru reglulegar drykkjubullur,
eins og sá sem gaf sjálfum sér
þenna vitnisburð frammi fyrir fjölda
manns og stærði sig af: »Fullur í
dag og fultur í gær og fullur á
morgun*.
í viðureign sinni við andstæðing-
ana hefir J. I. farist eins og risan-
um mundi farast við dvergana. Hann
hefir tekið þá í bóndabeygju, krept
þá I knút, vöðlað þeim saman,
varpað þeim flötuni mörgum í senn
og skiiið þá eftir f kösum, ósjálf-
bjarga og gjörsigraða. í hverju
deilumáli hafa leiksiokin orðið hin
ömurlegustu fyrir vesalings íhaldið.
Rök íhaldsmanna hefir J. J. jafnan
lagt í rústir; í hverri orustu hefir
hann afvopnað andstæðinga sína;
að leikslokum hafa vopn þeirra
legið dreifð og brotin á vigvellin-
um. Svo fer jafnan þegar afburða-
maður á f höggi við miðlungsmenn
og þar fyrir neðan.
í baráttu íhaldsmanna við J. J.
hefir einkum gætt þolleysis þeirra
í hverri raun. Eftir fyrsta ósigurinn
hafa þeir jafnan gefist upp og
runnið af hólmi. Þ o 11 e y s i hefðu
þessir stjórnmálamenn átt að marka
á sinn pólitíska skjöld. Nálega hverja
stjórnarathöfn J. J. hafa þeir gert
að árásarefni. Þeír hafa biásið sig
mjög út í fyrstu, ætt fram með ópi
og óhljóðum og bitið í skjalda-
rendur að hætti fórnra berserkja.
En framhaldið hefir ekkí verið eftir
byrjuninni. Eftir skamma stund hefir
alt fallið í dúnalogn í herbúðum
íhaldsflokksins. Nýr herblástur hefir
verið hafinn, með enn meiri háreisti
en áður. En svo hefir honum lokið
jafnskyndilega og hann hófst. Þann-
ig hefir þetta gengið koll af kolli.
Sífeldir herblástrar og svo — búið.
Svona þollausir og lítilsigldir her-
menn eru ekki vænlegir tii stórsigra,
alira sizt þegar aðalmótstöðumaður-
inn er afburðamenni, sem gnæfir
yfir andstæðinga sína, blástursmenn-
ina, eins og risi yfir dverga. Niður-
rifsstefna íhaldsmanna hefir reynst
blástur og annað ekki; Hugsjónaaf-
rek afburðamannsins og brautryðj-
andans þola vel slikan dvergablástur,
enda sýna verkin merkin.
Hér á eftir skulu nú tilfærð nokkur
dæmi ofangreindum ummælum til
sönnunar.
V.
Tervanimálið.
Það var ekki smáræðisherblástur,
sem gerður var, þcgar fhaldsmenn
tóku mál þetta upp. í þingræðum
íhaldsmanna og blöðum þeirra var
það talið hið mesta og válegasta
hneyksli, sem fyrir hefði komið í
stjórnarfarssögu landsins. Létu þeir
svo ófriðlega, að líkast var sem
þeir ætluðu að segja allri tilverunni
stríð á hendur, ef ekki fengist ein-
hver leiðrétting þessa máls. En
minna varð úr en til var stofnað.
Tildrög máls þessa og saga er al-
menningi kunn af opinberum um-
ræðum um það á sínum tfma. J. J.
gerði þá tvent í einu, hann sýndi
fram á og sannaði svo að ekki varð
um vilst, að hefði verið farið að
ráðum íhaldsmanna, hefði landið
beðið skömm og hneisu af i augum
allra siðaðra þjóða; og jafnframt
leiddi hann aðaleiganda Morgun-
blaðsins, Lárus Jóhannesson lög-
fræðing, sem vitni í m’álinu gegn
flokksmönnum hans og hans eigin
blaði, þar sem J. J. notaði L. J. til
þess »að lækna sina eigin hjörð, sem
málgagn hans hafði gert sjúka<>
Þessi lækningatilraun hreif. Allur
vfgamóður rann af íhaldsliðinu og
það varð brátt spakt og kyriátt.
Siðan hafa landsmenn kunnað J. J.
þakkir fyrir framsýni hans og gjör-
hygli í Tervanimálinu og Ijúka upp
einum munni um það, að hann hafi
firt þjóðina mikilli smán fyrir að-
gerðir sínar í því. Til fhaldsblaðanna
hefir ekki heyrst svo mikið sem
eiit bofs út af þessu máli í langa
hríð.
---o--
Á víðavangi.
Jón Þoriáksson
hefir boðað til stjórnmálafundar
hér á Akureyri 30. þ. m. Að kveldi
þess dags eða næstu nótt er von
á Jónasi Jónssyni dómsmálaráðherra
hingað og að morgni hefst skóla-
hátíðahald. Mun J. Þ. velja fundar-
tímann með hliðsjón af þessu hvoru-
tveggju.
Fyrsta júní hefir J. Þ. einnig boð-
að til fundar i Skagafirði. Þann dag
veit hann að Brynleifur Tobíasson
er bundinn við skólahátfðahald hér
á Akureyri.
Allt með ráði gert.
Nú er komið annað hljðð i strokkinn.
í vetur talaði Morgunblaðið um
Lárus Jónsson lækni sem glöggan
sérfræðing í geðsjúkdómum. Það
var í sambandi við »kviksetningar-
tilraun< á dómsmálaráðherra. Blað-
ið taldi L. J. sömu skoðunar um
heilsufar Jónasar Jónssonar eins og
Helga Tómasson, nema hvað L. J.
væri hinum gleggri að því leyti, að
hann vissi uppá hár í hvaða deild
á geðveikrahæli J. J. ætti að eiga
heima. Þannig ætlaði Mbl. að leiða
Lárus lækni sem vitni um geðveiki
J. J. Reyndar kom það síðar í Ijós,
að Mbl. laug þessu öllu upp, og
læknir þessi hafði aldrei látið þau
orð falla, er blaðið hafði eftir hon-
um, en reyndi að svíkjast undan
þeirri sjálfsögðu skyldu að birta
leiðréttingu ;frá lækninum um þetta
efni. — Nú er þessi snjalli sérfræð-
ingur, að dómi Mbl., orðinn yfir-
læknir á Nýja-Kleppi. En hvað skeð-
ur þá? Mbl. háðast að sérfræði-
kunnáttu læknisins, og annað íhalds-
blað, sem að vísu er enn ómerki-
legra en Morgunblaðið, segir, að
hann hafi »hnýst erlendis eitthvað
lítilsháttar i sálsýkisfræði, en sé vit-
anlega alls ófær til að taka við
Kleppi«.
Er nú komið annað hljóð i strokk
íhaldsins en áður var. Á meðan í-
haldsblöðin héldu, að þau gætu
notað nafn L. J. læknis tii styrktar
geðveikisáburðinum á dómsmálaráð-
herra, var hann í þeirra augum glögg-
ur og snjall sérfræðingur, sem hafði
prýðisgott vit á geðsjúkdómum. Þeg-
ar þessi von þeirra er brostin, og
Lárus orðinn læknir á Kleppi, snúa
þau snarlega við blaðinu; þá hefir
hann ekkert vit á þessurn málum
og alls ófær til að koma nálægt
geðveiklingum. Hafa íhaldsblöðin
snoppungað sig sjálf heldur ræki-
lega í þessu efni. Og með allri
framkomu sinni í þessu óþverralega
geðveikisrógsmáli eru fhaldsblöðin
mjög rækilega og sem allra vendi-
legast að ganga á milli bols og
höfuðs áyfirlýsingu fhaldsþingmann-
anna um það, að þeir væru hreinir
saka í málinu, jafnframt því og þau
sí og æ eru að sanna það, að geð-
veikisrógurinn er frá upphafi póli-
tiskur rógur, hefir verið það, er og
verður.
Hræddir stjórnmálamenn.
fhaldsblöðin skýra um þessar
mundir frá fundahöldum í Vest-
mannaeyjum. Segist Morgunblaðinu
svo frá að Jónas Jónsson og Har-
aldur Ouðmundsson hafi farið til
Eyja á varðskipinu Fylia og hafi
J. J. boðað þar fund í Eyjunum
kl. 1 s.d. Um svipað leyti hafi þeir
Ól. Thors og Magn. Jónsson tekið
sér far til Vestmannaeyja með Botníu,
til þess að vera viðstaddir á fund-
inum. En þegar til hafi komið kl.
I, hafi J. J. ekki mætt af hræðslu
við þá ÓI. Thors og M. J. og
haldist við í varðskipinu ásamt
Haraldi. Hafi þá ihaldsmennirnir
byrjað á fundi og haldið honum til
kl. 3, en þá hafi J. J. loks komið
og byrjað á sínum fundi.
Nú víkur sögunni til »Norðlings<,
er kom út í fyrradag. Hann segir
frá hinu sama eftir fréttum að
sunnan að öðru leyti en þvi, að
J. J. hafi boðað fundinn í Eyjum
kl. 3, en ekki kl. 1 eins og »Moggi<
segir. Af þessari frásögn íhalds-
blaðanna verður þessi ályktun dregin:
J. J. boðar fund i Vestm.eyjum kl.
3; Ól. Thors og Magn. J. verða
fyrri til og koma á fundi kl. 1 og
hraða honum sem mest, meðanJ.J.
er fjarverandi, til þess að þurfa ekki
að verða á vegi hans; loks þegar
J. J. birtist, flýja þeir og nemaekki
staðar fyr en austur á Seyðisfirði.
Torskilin skýring.
Dr. Helgi Tómasson segir í Mbl.
10. þ. m.: . . . »þegar heilsu
sjúklinga minna var að mínum dómi
stofnað f voða, þá neyddist eg til
að skýra nánara en áður frá heim-
sókn minni til dómsmálaráðherra og
tildrögum hennar* . , ,