Dagur - 09.10.1930, Blaðsíða 2

198
DAGUR
56. tbl.
SffflfffSfllfliffllfllfl
Karlmannaföt.
Drengja matrósaföt.
Vetrarfrakkar,
handa fullorðnum og drengjum,
í geysistóru úrvali.
Munið, að við gefum 5°|0 afslátt
gegn greiðslu.
Kaupfélag Eyfirðinga.
Vefnaðarvörudeildin.

Myndastofan
Gránufélagsgötu 21 er opin alla
daga frá kl. 10—6.
Guðr. Funch-Rasmussen.
kr. heimildina. Að sú heimild hefir
enn ekki verið notuð, stafar ein-
göngu af því, að stjórninni hefir
ekki líkað þau lánskjör, sem fyrir
hendi hafa verið. Pað er t. d. óðs
manns æði að taka lán með þeim
vaxtaókjörum, sem Magn. Guðm.
gerði 1921, þó veðsetningu tolltekn-
anna sé slept. Nú veltur á mestu
að fá fjármagn inn i landið með
sem hagkvæmustum kjörum, ekki
sízt vegna ræktunarmálanna og
húsabygginga í sveitum Iandsins.
í tið íhaldsstjórnarinnar voru þau
mál aigerlega látin sitja á hakanum
sem kunnugt er. Fjármálamenn
Ihaldsins börðust, meðan þeir gátu,
gegn stófnun Byggingar- og land-
námssjóðs, sem var stærsta sporið,
sem stigið héfir verið, til viðreisn-
ar þeim málum.
Pað eru bíræfin ósannindi, að
lánstraust landsins sé í voða eða
glataði íhaldsblöðin, sem hafa ver-
ið látin hrópa þessi ósannindi út
um stræti og gatnamót, hljóta á
sínum tíma að verða dregin fyrir
dóm almenningsálitsins og krafin
reikningsskapar á þessum upplogna
rógi sínum. Og tvöföld verður sekt
þeirra, þar sem þau bæta gráu of-
an á svart og kenna núverandi
landsstjórn um þann fjármálalega
ófarnað, sem þau eru að lýsa. Svo
er fyrir að þakka að fleira blasir
við augum erlendra fjármálamanna
en veðsetning tollteknanna, miljóna-
töp bankanna og tekjuhalli á árun-
um 1926 og 1927, sem alt verður
að skrifast á syndaregistur íhalds-
ins. Við augum útlendinga biasir
einnig önnur og fegri sjón á ís-
landi. Pað eru hinar stórfeldu fram-
farir síðustu ára, sparsemi, vinnu-
gætni og háttprýði mikils meiri
hluta þjóðarinnar og mikill tekju-
afgangur ríkissjóðs síðan 1927, að
Framsókn tók við völdunum. Petta
nægir til þess að halda Iánstrausti
landsins í sæmilegu horfi, þrátt
fyrir allar fjármálasyndir íhaldsins
og rógmælgi blaða þess.
Kómið hefir það skýrt í Ijós síð-
ustu mánuðina, að til eru svo illa
innrættir íhaldsmenn, að þeir myndu
hrósa happi, ef vissa fengist um
það, að landstjórninni reyndist ó-
kleift að útvega hið umrædda lán
til stuðnings framförum landsins.
Sömu menn myndu og gleðjast
yfir því, ef stjórnin neyddist til að
taka lán með sömu eða svipuðum
ókjörum og vanvirðu og óskila-
menn landsins neyddu Magnús
Guðmundsson til að taka árið 1921.
Enginn vafi er á því að verstu teg-
undina í íhaldsflokknum dreymir
sæta drauma um að svona muni
fara. En sem betur fer* eru engar
minstu líkur fyrir að þessi vesæli
draumur vesælla manna rætist nokk-
urntfma.
-------o-------
Frá því hefir áður verið skýrt
hér í blaðinu að Samband ísl. sam-
vinnufélaga hafi heypt Gefjun að
hlutafélagi því, er áður var eigandi
verksmiðjunnar. Kaupverðið var
200 kr. hver 100 kr. hlutur. Pegar
eigendaskiftin voru um garð geng-
in, kröfðust 8 af 30 starfsmönnum
verksmiðjunnar kauphækkunar á þá
leið, að þeir sendu forstjóranum,
hr. Jónasi Pór, skjal það, er svo
hljóðar:
»Hr. verksmiðjustjóri!
í tilefni af eigendaskiftum á klæða-
verksmiðjunni »Gefjun« hafið þér
nú þegar sagt upp — frá næstu
áramótum að telja — verkafólki því
er við verksmiðjuna vinnur. Pó haf-
ið þér jafnframt óskað eftir því -
fyrir hönd hinna nýju eigenda —
að sama fólk vinni í verksmiðjunni
næsta ár.
Nú er yður manna kunnugast
um, að launakjör þau, er verkafólk
»Gefjunar« hefir búið við, eru mjög
léleg og langt fyrir neðan þann
taxta, sem verklýðsfélögin hér hafa
sett, og atvinnurekéndur yfirleitt
hafa viðurkent.
Hinsvegar má öllum vera Ijóst,
af þeirri glæsilegu sölu, sem nú
hef r farið fram, að verksmiðjan er
allmikið gróðafyrirtæki og hefir
möguleika til að borga betur fram-
leiðsluafl sitt — vinnuaflið.
Að öllu þessu athuguðu þykj-
umst vér undirrituð — verkamenn
og verkakonur við klæðaverksmiðj-
una »Gefjun« — hafa ástæðu til að
krefjast endurbóta á launakjörum
okkar, og leyfum okkur því hér
með að fara þess á leit, að þér —
þegar í stað — gerið við okkur
formlega samninga um vinnu í verk-
smiðjunni næsta' ár, þar sem lág-
markskaup karlmanna sé ákveðið
kr. 225.00 á mánuði, en lágmarks-
kaup kvenna kr. 150.00 á mánuði.
Með því að þessar launakröfur
eru enn nokkru neðan við taxta
verklýðsfélaganna og hljóta að telj-
ast mjög hógværar, þá gerum við
ráð fyrir, að þér munuð fúslega
fallast á þær. En ef svo verður ekki,
viljum við þegar taka fram, að okk-
ur er full alvara með að bæta kjör
okkar. Og verði þessum hógværu
kröfum okkar vísað á bug, getur
svo farið, að aðrar hærri komi í
staðinn. Biðjum um ákveðið svar
innan 48 klst. frá afhendingu bréfs
þessa. Verði okkur ekki svarað fyrir
þann tíma, skoðast það sem neitun.
Freysteínn Sigurösson, Jón Jónsson,
Skalti Eiríksson, Kristján Jónsson,
Sigurtaug Dalberg, Elínborg Helgadóttir,
Halltríöur Sigurðardóttir, Guörún Hallgrimsd.«
Ofanrituðu bréfi þessara 8 starfs-
manna svaraði forstjóri verksmiðj-
unnar þegar á þessa leið:
»Höfum í dag meðtekið bréf yðar,
þar sem þér farið fram á að nú
þegar verði gerður við yður form-
legur samningur um vinnu í verk-
smiðjunni fyrir næstaár, og að lág-
markskaup karlmanna verði ákveðið
kr. 225,00 um mánuðinn og lág-
markskaup kvenmanna kr. 150.00.
Ástæðurnar, sem þér færið fyrir
kröfu yðar eru aðallega tvær 1) að
kjör verkafólksins hafi verið mjög
léleg og 2) að þar sem verksmiðj-
an hafi nú verið seld fyrir glæsi-
legt verð og sé þvi stórgróðafyrir-
tæki.
Hvað fyrra atriðinu viðvíkur, get-
um vér ekki fallist á, að kjör verka-
fólksins í verksmiðjunni hafi verið
mjög léleg, a. m. k. ekki eins slæm
og kjðr verkafólks yfirleitt, sem við
aðra atvinnu hafa fengist, og vissu-
lega hefir sumt af yður, sem hafið
sett naín yðar undir áðurnefnt bréF,
verið á annari skoðun, þegar þér
lögöust mjög hart á að fá atvinnu
við verksmiðjuna fyrir tiltölulega
stuttum tíma síðan, og voru þó
föstu launin við verksmiðjuna a. m.
k. 10 prc. lægri en þau eru nú.
Viðvíkjandi síðara atriðinu, að
verksmiðjan sé stórgróðafyrirtæki,
af því að hún hefir verið seid fyrir
hátt verð, þá er það ekki skynsam-
Ieg ályktun, að verksmiðjan sé fær-
ari um að greiða hærri laun verka-
fólki þegar hún þarf að standa
straum af helmingi hærri hðfuðstól
en áður. En þó svo hefði verið að
hún hafi verið rekin sem stórgróða-
fyrirtæki hingað til, þá er það held-
ur engin sönnun fyrir því, að hinir
nýju eigendur reki fyrirtækið á sama
hátt og það hefir verið rekið hing-
að til.
Að öllum málavöxtum athuguð-
um, sér því verksmiðjan sér ekki
fært að verða við launakröfum yð-
ar, þar sem þær eru mikið hærri
en þau laun, sem verksmiðjan sér
sér fært að greiða.
Vér viljum að endingu taka það
fram, að þótt undirritaður léti þess
getið, er hann tilkynti eigendaskift-

ný og mjög
vönduð.með
þreföldu og
fjórföldu hljóði, hefi eg til sölu. Til
sýnis heima hjá mér, Spítalaveg 15,
Akureyri.
Sigurgelr Jónsson.
in, að hinir nýju eigendur myndu
að sjálfsögðu óska þess, að sem
flestir af starfsfólkinu héldi áfram
að vinna við fyrirtækið eftir að hin-
ir gildandi kaupsamningar væru út-
runnir, þá bar ekki að skoða það
sem neina beiðni um vinnu fram-
vegis, og viljum vér sérstaklega
taka það fram, að vér þykjumst
hafa fullan og óskoraðan rétt til
þess að velja sjálfir starfsfólk við
verksmiðjuna án íhiutunar nokkurra
annara manna.
Á hótanir í bréfi yðar ætlum vér
ekki að minnast að sinni, eru þær
oss aðeins lítt skiljanlegt sýnishorn
á þroska réttlætis- og sómatilfinn-
ingu yðar.
Virðingarfylst.
Klæðaverksmiðjan »Gefjun«.
Jónas Pór.«
-------o------
SimskeytL
(Frá FB.)
Rvík 5. okt,
Breska risaloftfarið R 101 lagði
af stað f gær til Indlands: Skips-
höfnin var 42 menn og auk þess
11 farþegar, meðal þeirra var flug-
málaráðherrann Lord Thomson. Ný-
komin fregn frá Beauvais á Frakk-
landi hermir, að kviknað hafi í loft-
skipinu yfir Allonnehæð, og hafi
það gjöreyðilagst. 46 menn fórust.
Rvík 5. okt.
Átta af 54 mönnum, sem voru
með loftfarinu R 101 komust lífs
af. Meðal þeirra sem fórust var
Thomsson flugmálaráðherra Bret-
lands. Fyrnefndir 8 menn voru f
afturhluta skipsins og stukku eða
hentust út, þegar skipið klofnaði af
sprengingu í 100 feta hæð. Stýris-
vængur hefir fundist mílu vegarfrá
hæðinni, sem skipið datt niður á.
Rvík 7. okt.
Dresden: Lufthansaflugvél hefir
farist milli Berlínar og Dresden. I
flugvélinni voru 8 menn og fórust
þeir allir.
Bukarest: Manistjórnin hefir beð-
ist lausnar.
Helsingfors: Kosningaúrslit í
borgum benda til þess, að jafnað-
armenn vinni stórsigur. Sumstaðar
hafa þeir tvöfaldað atkvæðatölu sína.
Kommúnistar hafa kosið með þeim.
ísafirði: Tryggvi Helgason braust
út úr fangelsinu á ísafirði og er
ófundinn.
Dómur í smyglunarmálinu f
Stykkishóimi er kveðinn upp f
Reykjavík Jónas Böðvarsson stýri-
maður var dæmdur í 10 daga fang-
elsi upp á vatn og brauð og f 3520
kr. sekt; en greiðist sektin ekki, þá
í 120 daga fangelsi. Guðmundur
Stefánsson bflstjóri hefir fengið 1000
kr. sekt og 45 daga fangelsi, ef
sektin ekki er greidd. Áfengið var
gert upptækt.
-----_o--------