Dagur - 04.06.1931, Blaðsíða 3

28. tbl.
DAGUR
109
Gannfræðapróf vorið 1931.
1. Ólafur Kristmundss., Strandas.
I. eink. 7.22
2. Lúðvík Ingvarsson, S.-Múl.
I. eink. 7.18
3. Ólafur Sigurðsson, Ak.
I. einkt 6.90
4. Gústaf Lárusson, ísafj.
I. eink. 6 86
5. Bárður Jakobsson, ísafj.
I. eink. 6.82
6. Kristjana Ásbjðrnsdóttir, N.-Múl.
I. eink. 6.79
7. Jóhann Havsteen, S.-Ping.
I. eink. 6.66
8. Marteinn Jónsson, Skfj.
I. eink. 6.62
9. Friðjón Sigurðsson, Vestm.
I. eink, 6.60
10. Kristinn Júlíusson, S.-Múl.
I. eink. 6.58
11. Friðrik Mðller, Ak. I. - 6.53
12. Kristján Jóhannesson, V.-ísafj.
I eink. 6.51
13. Sigurður Gunnarsson, N.-Ping.
I. eink. 6.49
14. Stefán Bjarnason, S.-þing.
t. eink. 6.49
15. Bjarni Pálsson, Árn. I. — 6.48
16. Ragnar Jóhannesson, Dal.
1. eink. 6.38
17. Steinar Pálsson, Árn. I. — 6.31
18. JósafatJ.Líndal, Hún. I. — 6.25
19. Rannveig Ingimarsdóttir, Ak.
l.eink. 6.13
20. Vilhjálmur Ouðmundsson, Skfj.
I. eink. 6.12
21. William Möller, Sf. I. — 6.12
22. Eirikur Pálsson, Ef. I. — 6.11
23. Bj. Björnsson, Bstr. I. — 6.10
24. Kristj. Jónasson, Skf. I. — 6.07
25. Björg Baldvinsd. Ak, I. — 6.03
26. Karl Strand, S.-Ping. I. — 6.01
27. Ágústa Jóhannsdóttir, ísafj.
I. eink. 6.00
28. Björn Ásbjörnsson, N.-Múl.
II. eink. 5.90
29. GunnarEinarss.Arn.il. — 5.90
30. Jakob V. Havsteen, S.-Ping,
II. eink. 5.87
31. Herm. Stefánss. Skf. II. — 5.74
32. Jón Jónsson, Dal. II. — 5.74
33. Borgþór Björnsson, N.-Ping,
II. eink. 5.71
34. Guðjón Klemensson, Gk.
II. eink. 5.69
35. Þorgils Steinþórsson S.-Ping.
II. eink. 5.68
36. Bj. Björnsson, Nfj. II. — 5.63
37. Bragi Eiríkss., ísafj. II. — 5.63
38. Páll Jóhannss., Ak. II. — 5.58
39. Ouðr.Jónsd., ísafj. II. — 5.56
40. Sigfrfð Einarsd., Ak. II. — 5.49
41. Asgerður Guðmundsdóttin Sf.
II. eink. 5.47
42. Páll Daníelss., Skf, II. — 5.46
43. Adolf Björnsson, Hafnfj.
II. eink. 5.43
44. Jónatan Jakobsson, Hún.
II. eink. 5.43
45. Brandur Jónsson, Strand.
II. eink. 5.40
46. Andrés Péturss., Sf. II. — 5.25
47. Ólafur Markússon, ísafj.
II. eink. 5.20
48. Snorri Benediktsson, Ak>
II. eink. 5.20
49. Páll Bríem, Skagf. II. - 4.92
50. PórðurSveinss., Ak. II. — 4.7Ö
51. Jóhannes Jósefsson, Hún.
(utanskóla) II. einki 4.68
52. Garðar Jónsson, S.-Múl.
III, eink. 4.33
53. Jóhanna Pórarinsdóttir, ísafj,
III. eink. 4.31
54. Guðlaug Einarsdóttir, Ak.
III. eink. 4.04
Fjórir utanskólanemar gengu frá
prófi og einn innanskólanemi stóðst
eigi próf. Einn nemandi gat, sökum
sjúkleika, eigi lokið við gagnfræða-
próf. Prófdómendur voru þeir Bjarni
Jónsson, bankastjóri, Davíð Stefánsson,
skáid, séra Friðrik Rafnar, Gústai Agúsls-
son, stud. math., Helgi Skúlason, augn-
íæknir, Steingrímur Jónsson, bæjarfógeti
og Vigfús Jónsson, málari.
--- 0--------
Brot úr sögu Alpinyis.
Rœktunarsjóðslögin.
Á þingunum 1916, 1917 og 1919
vöktu fulltrúar ýmsra bændakjör-
dæma máls á að koma þyrfti á fót
lánsstofnun fyrir landbúnaðinn.
Fengu þær tillögur allgóðar und-
irtektir hjá flestum þingmönnum,
þó sumir, eins og til dæmis Björn
Kristjánsson, álitu þýðingarlaust
að hreyfa því máli, þar sem ó-
hugsandi væri að hagkvæmari lán
gætu fengizt landbúnaðinum til
handa, en þau, sem veðdeild
Landsbankans veitti.
Samkvæmt þingsályktun frá
þinginu 1919 semur svo atvinnu-
málaráðherra við Böðvar Bjarkan
lögfræðing um að fara utan til að
kynna sér fyrirkomulag fast-
eignalánsstofnana í öðrum lönd-
um og gera tillögur um fyrir-
komulag slíkrar stofnunar hér á
Zandi. Fer svo B. B. utan og aflar
sér ýmsra gagna og upplýsinga
um þessi efni víða um lönd. Síðan
semur hann frv. til laga um Ríkis-
veðbanka íslands ásamt nákvæmri
greinargei'ð og skýrslum um fyr-
irkomulag slíkra stofnana í flest-
um löndum Norðurálfu.
Frv. þetta ber svo meiri hluti
peningamálanefndar fram á þingi
1921, af því það hafði orðið of
síðbúið til þess, að stjórnin gæti
flutt það.
Minni hluti nefndarinnar ræð-
ur frá að samþykkja frv. Feerir
hann þær ástæður fyrir því, að
frv. sé byggt á allmikið öðrum
grundvelli en þingsál. frá 1919
gerir ráð fyrir, þar sem þetta
verði almennur fasteignabanki, en
ekki sérstök lánsstöfnun fyrir
landbúnaðinn. Einnig er það tal-
inn galli, að ræktunarsjóður og
kirkjujarðasjóður renni inn í rík-
isbankann, en þeir sjóðir hafi áð-
ur veitt betri lán en útlit sé fyrir
að ríkisveðbankinn geti veitt.
Sig. Stefánsson leggur til að
vísa málinu frá með rökstuddri
dagskrá í trausti til þess, að
stjórnin taki það til ítarlegri
rannsóknar. Var sú till. felld með
22 atkv. gegn 4.
Frv. var síðan samþykkt til Ed.
Kom þar einnig fram tillaga um
að vísa málinu frá, en var felld
með 8 gegn 6 atkv. AUir Fram-
sóknarmenn í deildinni voru á
móti.
Frv. síðan samþ. með 8 gegn 6
atkv. Sögðu þá já þeir, sem voru
móti dagskrártill., en hinir nei.
Þessi banki var aldrei stofnað-
ur. Var því borið við að fé væri
ekki fáanlegt til þess. En síðar á
árinu 1921 var enska lánið al-
ræmda tekið og mestallt sett í
bankana, en stjórninni, sem réði
hvað við féð var gert, virtist víst
minni þörf á að stofna Ríkisveð-
bankann en að fleyta íslands-
banka nokkur ár enn.
Á þinginu 1921 var svo borin
fram till. til þingsál. frá Fram-
sóknarmönnum að veita lán til
landbúnaðar með lægri vöxtum en
til sjávarútvegs vegna áhættumis-
munar atvinnuveganna, en enginn
árangur varð af því.
Árið 1923 bera svo Framsókn-
armenn í efri deild fram frv. til
laga um að lánsstofnanir veiti lán
til landbúnaðar með lægri vöxtum
en til sjávarútvegs. Ástæðurnar
eru þær fyrir þessu, að vaxtakjör
hljóta að fara eftir því, hvað lán
séu áhættusöm, en viðurkennt sé,
að lán til landbúnaðar séu áhættu-
minni en til útgerðar. í því sam-
bandi benda þeir á töp bankanna
vegna útgerðarinnar. — Málinu
var vísað til fjárhagsnefndar.
Meiri hlutinn vill samþ. frv.
með litlum breytingum, en minni
hlutinn, Björn Kh. og Sig. H.
Kvaran, vísa því frá með rök-
studdri dagskrá. Um málið sagði
B. Kr. í öðru sambandi:
»Þá talaði sami þm. (Jónas
Jónsson) um skiftingu veltufjár
milli atvinnuveganna og vildi
halda, að því bæri að skifta jafnt
milli landbúnaðar og sjávarút-
vegs. Ef landbúnaðurinn ætti að
fá helming veltufjárins, gæti
hann enga bankahæfa tryggingu
sett fyrir svo hárri upphæð. Enda
gegnir allt öðru máli með land-
búnað og sjávarútveg. Landbún-
aðurinn vinnur svo mjög með sínu
eigin veltufé. Jörðin sjálf og bú-
stofn er aðalveltufé hans.... Þeg-
ar nú þessi þm. (J. J.) heldur að
skifta beri veltufé jafnt milli
þessara atvinnuvega, gefur hann
aðeins til kynna, að hann þekkir
ekki einu sinni upphaf stafrofs
viðskiftalífsins«.
Rökstudda dagskráin var felld
með 7 gegn 5 atkv. íhaldsmanna.
Málið síðan afgreitt til Nd. með 8
gegn 3 atkv. og dagaði þar uppi.
Á Alþ. 1924 ber Tryggvi Þór-
hallsson fram frv. til laga um
stofnun búnaðarlánadeildar við
Landsbankann. Á bankinn að
leggja deildinni til 500 þús. kr. á
ári til útlána. — Tilgangur deild-
arinnar er:
1. Að veita lán til jarðabóta.
2. Að veita lán til nýbýla og til
stofnunar mjólkurbúa.
3. Að veita lán til félaga fast-
eignaeigenda, er hafa með
höndum samvinnumannvirki
til jarðabóta.
Vextir af lánum úr deildinni
mega ekki vera hærri en 4% og
lánstíminn 20 ár minnst og þau
afborgunarlaus fyrstu 4 árin.
í gi'einargerð frv. er ástæðan
fyrir því, að frv. þetta kom fram,
talin sú, að ekki sé greiður að-
gangur að lánum fyrir landbún-
aðinn og litlar líkur fyrir því að
úr því rætist, þar sem ekki verði
séð að Ríkisveðbankinn verði
stofnaður fyrst um sinn, þó til
séu lög um hann. Enda er gert
ráð fyrir, að búnaðarlánadeildin
renni inn í hann, verði hann
stofnaður.
Frv. var vísað til landbúnaðar-
nefndar. Leggur hún til, að
nokkrar breytingar verði gerðar
á frv., svo sem:
1. Að vextir verði 5%.
2. Lánstíminn minnst 25 ár.
3. Lánin afborgunarlaus fyrstu 5
árin.
Álits Landsbankans hafði verið
leitað um frv., og hafði hann lýst
sig þessu mótfallinn. Telja þeir
Jón Þorl. og Magn. Jónsson þessa
undanfærslu bankans um að taka
á sig það, sem honum var ætlað í
þessu, mjög eðlilega. Urðu um
málið langar umræður, og kom
frá Magn. Guðm. breytingartill.
þess efnis, að vextirnir af lánun-
um mættu vera 1% hærri' en af
sparisjóðsinnstæðum, og við hana
breytingartill. frá Magn. Torfas.
um að þeir mættu þó ekki vera
hærri en 6%.
Báðar þessar till. og einnig till.
nefndarinnar um lánstímann voru
samþ. Frv. svo breytt samþ. með
23 gegn 3 atkv. og sent Ed. Á
móti því voru Jón Þorl., Magnús
Jónsson og Sigurjón Jónsson.
í Ed. urðu litlar umræður um
málið. Á móti því lagðist B. Kr.
og einnig talaði Jón Þorl. þar á
móti því. Þó var það samþ. með
9 atkv. og afgreitt sem lög frá al-
þingi.
I umræðum um þetta mál, lýstu
ráðherrarnir yfir þvf, þegar þeir
vildu fella það, að þeir myndu
leggja fyrir næsta þing frv. til
laga um lánsstofnun fyrir land-
búnaðinn.
Til þess að efna þetta, leituðu
þeir aðstoðar Bf. Isl., sem svo
skipaði þriggja manna nefnd til
að semja frv. um breytingar og
aukning á Ræktunarsjóði fsl.
f nefndina voru skipaðir: Thor
Jensen, Sigurður búnaðarmála-
stjóri og Halldór Vilhjálmsson
skólastjóri. Sömdu þeir frv. til
laga um Ræktunarsjóð hinn nýja
og sendu ríkisstjórninni. Sömu-
leiðis afhenti hún það stjórn Bf.
ísl., sem lagði það fyrir búnaðar-
þing. Hafði fjárhagsn. þess málið
til athugunar og lagði til, að bún-
aðarþingið skoraði á Alþ. að sam-
þykkja það að mestu óbreytt og
væri sérstaklega lögð áherzla á að
ekki yrði breytt ákvæðum í viss-
um greinum, sem sérstaklega var
bent á.
Þessar tillögur samþykkti bún-
aðarþingið samhljóða.
Á þinginu 1925 kom fi*v. þetta
svo fram í tvennu lagi. Tr. Þ. bar
fram frv. Búnaðarfélagsnefndar-
innar óbreytt (frv. til 1. um Ræktr