Dagur - 03.03.1932, Blaðsíða 1

DAGUR
kemur út á hverjum fimtu-
degi. Kostar kr. 6.00 árg.
Gjalddagi fyrir 1. júlí.
Gjaldkeri: Árni Jóhanns-
son í Kaupfél. Eyfirðinga.
Afgreiðslan
er hjá Jóni Þ. Þór,
Norðurgötu 3. Talsími 112.
Uppsögn, bundin við ára-
mót, sé komin til ai-
greiðslumanns fyrir 1. des.
XV. ár
•J
Akureyri, 3. marz 1932 |
9. tbi.
/ón helgi Hólabisku/.
Sd md kallast sómi,
sól og manna vinur,
er við eilift Ijós
gleymir ei breyzku blómi,
er berst hér enn og stynur
— jarðar reyr og rós
hretin lemja, hrjá og löngum sveigja.
Hjörtu mannleg ótal sorgir beygja,
sfys og plágur striðin hörðu heyja,
hrelldir hvergi á jörðu bœtur eygja.
En — við öllum sdlum
opinn himinn stendur:
Guð í vöggugjöf
bœnar mjúkum málum
manninn sœmdi endur,
brúaði harma höf.
Æðstu sdlir eins og pálmar risa,
eins og bdl i myrkri duftsins lýsa,
eins og vitar fleyum villtum visa
veg um lognblið sund, ur greipum ísa.
island, eyjan hvíta,
ei þér Drottinn gleymdi
að gefa leiðarljós:
Marga mœta og nýta
menn þér ást hans geymdi;
þitt er þeirra hrós.
Sjd iil baka, Islands ungi mögur!
Eins og stjörnur tindra hetjusögur,
mörg eru dœmin mikil, hrein og fögur
manna, er geymir jörð og saltur lögur.
Fylg mér „heim til Hóla“:
Hér var bjart um aldir,
Drottins gleði og dýrð;
kirkju skaut og skóla
skipuðu andar valdir, —
unz að d féll rýrð. —
Einn var fyrstur, öðrum dœmið gaf hann,
akri Drottins veiiti gróðursafann,
himins mdlum aldrei yfir svaj hann.
— Aldrei skyldi vanþökk manna grafa’ hann!
Birtu d jörðu bar hann,
bjartara þó i dauða
skein hans lífsins Ijós;
skœrstur víst þó var hann
er vitjaði bróðurnauða
yfir banaós.
Eins og börn, er kœrsta nafnið kalla,
kallaði fölkið hans — þær bœnir gjalla
upp til himins — eins og tdr þœr falla
dhans brjóst, hann fer og blessaralla.
Enginn er svo þjdður
að ei linun hljóti
hans af bjartri hönd.
Enginn er svo smdður
að ei liknar njóti
enn fyrir biskups önd.
Sóttir herja d menn og mdlleysingja;
minnsta og stœrsta sorg, er lífið þyngja,
eins og klukkur inn i sdl hans hringja
allar hjartaþarfir Norðlendinga.
Guð þeim mdttinn gefur,
sem gefa vilja aftur
brœðrum likn og Ijós.
Mörgum hjálpað hefur
helgra sdlna kraftur.
Af bæn vex rós við rós.
Margir sáu — i dvala og draumi — standa
dýrðlegan biskup Jón og leysa vanda;
með stökkul og bagal hrekja illa anda,
í eymd og blindni er vildu kvikum granda.
— Enn mun dst hans lifa
á þeim kæru sveitum,
er hann frœddi fyr,
harmur brjóst hans bifa,
er berast gróðrarreitum
ógæfu inn um dyr
straumar þeir, er allt með rót upp rífa,
raddir þær, er brjóst mót brjósti ýfa.
Biðjum tryggð hans björtum dölum hlifa,
hans blessun yjir Norðurlandi svifa.
Hulda.
Svar til H. G. Aspars.
f íslendingi frá 19. febr. beinir
H. O. Aspar fyrirspurn til mín,
fyrir sína eigin hönd og nokkurra
manna, sem tóku svo fram f mál mitt
á þingmálafundinum, að þagga varð
niður i þeim með »fógetavaldi«. Jeg
mun svara hér með fyrirspurninni,
enda þótt eg áifti hana lítt svara-
verðá, þar eð Aspar hefði getað
fengið upplýsingar á umræddum
fundi, hefði hann komið þar fram
með fyrirspurn sem siðaður maður,
en eigi fyllt flokk þeirra manna,
sem æpa á mannfundum sem gðtu-
strákar, en þora ekki að koma
opinberlega fram.
Eg stend óhikað við það, sem
eg sagði, að þær skuldir rikissjóðs,
sem hljóða á greiðslu f enskum pund-
um, hefðu raunverulega lækkað við
fall enska pundsins. Málið er ofur-
einfalt. Lánið er tekið í pundum,
sem voru þá innleysanleg f gulli,
en nú hefir pundið fallið f verði
miðað við gull eða erlendan gjald-
eyri. Nemur fall þetta nú sem
stendur nálægt 30 prc. ísland þarf
þvf sem þessu nemur minna af
gulli, eða verðmæti umreiknað f gull,
til þess að greiða vexti og afborg-
anir en ella. Aspar gæti t. dt um-
reiknað skuldina f dollara eða rikis-
mðrk og séð og sannfærst, hvað
sðm gáfum hans Ifður, að hér fer
eg með rétt mál. En svo slær Asp-
ar út trompum sínum, sem hann
hyggur að gera mig hlægilegan
með f augum lesénda Íslendings,
sem sé, að fslenzka krónan hafi
fallið með pundinu. Pað sýnir bezt,
hvað Aspar skilur mikið f þvf, sem
hann er að gaspra um, að þótt
gengi islenzku krónunnar hafi ekk-
ert breytzt gagnvart pundinu, held-
ur hann þvf samt fram, að pundið
hafi fallið um 20 prc. en krónan
um 30 prc. Penna prósentureikning
má Aspar hafa mfn vegna sem sér-
grein f sfnum vfsindum. Pað kem-
ur ekki málinu við f þessu atriði,
þegar rætt er um skuldarhæðina,
þótt fslenzka krónan breyti gengi
sfnu á sama tima. Hún er orðinn
annar mælikvarði nú heldur en
hún var í haust. Okkar greiðslu-
geta er ekki komin undir gengi
krónunnar nema að örlitlu leyti,
Og Aspar virðist hér rugla saman
greiðslugetu óg skuldarupphæð.
Við það, að íslenzka krónan féll,
fáum við íleiri krónur fyrir afurðir
okkar en ella. Hið almenna verð-
fall afurða kemur ekki skuldarhæð-
inni við, en aftur á móti greiðslu-
getunni, og verðfall afurðanna var
komið á undan pundfallinu. Við
seljum vörur okkar til Spánar, ítaliu,
Englands, Pýzkalands o. s. frv.
Verðið fer eftir sölumöguleikum í
þessum löndum, en ekki eftir gengi
pundsins. Verðlagið á fiski á Spáni
fer eftir framboði og eftirspurn þar
f landi en ekki eftir því hvort enska
pundið stendur hátt eða lágt. En
ef pundið stendur lágt, þurfum við
að öðru jöfnu andvirði færri fisk-
pakka til þess að greiða sama
pundafjðlda, en þegar það stendur
hátt. Petta býst eg við að Aspar
skilji, ef hann vill. Pundfaliið hefir
þegar orsakað verðhækkun f Eng-
landi sem nemur um 10 prc,, svo
að innanlandskaupkraftur pundsins
hefir minkað að sama skapi. Kaup-
krafturinn gagnvart erlendum vörum
hefir þar á móti minnkað mikiu
meir, og er það ein sönnun þess,
að raunvéruleg lækkun hefir átt sér
stað á pundskuldum. Eg get sagt
Aspar það, að allir þeir hagfræð-
ingar og stjórnmálamenn, sem eg
hefi lesið eftir sfðan í haust og á
þetta atriði hafa minnst, eru á sama
máli. Englendingar tala um töp
þau, sem þeir hafi orðið fyrir á
inneignum sfnum bjá öðrum þjóð-
um, vegna gengisfallsins. Aspar
mun standa einn með skoðun sfna,
ásamt Ounnlaugi litla Tryggva og
öðrum álfka legátum. — Aspar hefir
auðsjáanlega reiðst af því að eg sagði,
að meðalgreindur maður gæti skilið
orð mín. Eg lætódæmt um það, hvort
Aspar bagar meira vilja- en getuleysi
á þessu sviði og get huggað hann
með þvf, að eigi er víst að honum
sé alls varnað, þótt hann ruglist eitt-
hvað f gengismálunum, því að það
henti mikilsverðan bankastjóra f
Þýzkalandi á gengisfallsárunum.
Hann vildi ekki viðurkenna, að markið
væri ekki sami verðmælikvarði, hvort
sem það stóð hátt eða lágt. Varð
hann til almenns athlægis vegna
firra sinna og missti að lokum vit-
ið. Aspar vill eða getur ekki skilið,
að króna, sem lækkar um 30 prcj