Dagur - 03.03.1932, Blaðsíða 2

34
DAGUR
9. tbl.
Baðker. Vatnssalerni.
Handvaskar, eldhúsvaskar.
Skólp- og vatnsleiðslur.
AHar tegundir tengistykkja og vatnshana.
Seljum enn þessar vörur með
sama lága verði og verið hefir.
Kaupfélag Eyfirðinga.
Byggingarvörudeild.
Föstudaginn 26. febrúar andaðist á sjúkrahúsinu á Akureyri
Ragna Stefánsdóttir. Jarðarförin er ákveðin 8. marz og hefst
með húskveðju kl. 1, e. m., frá heimili hinnar látnu, Brekku-
götu 15.
Eiginmaður, foreldrar og systkini.
Hér með tilkynnist vinum og vandamönnum, að Póra Árna-
dóttir frá Syðra-Laugalandi, andaðist 24. febr. s. I. Jarðarförin er
ákveðin að Munkaþverá, mánudaginn 7. marz, og hefst kl. 12 á. h.
Aðstandendur.
að gullgildi, er ekki sami mæli-
kvarði og áður, að upphæð, sem
fellur um 30 prc. að gullgildi, er
ekki jafn há og áður.
K. G.
Grein þessi átti að koma í sið-
asta blaði, en komst ekki vegna
þrengsla.
- o-------
Að utan.
Töluverðar óeirðir hafa verið á
Indlandi, hér og þar, síðan Gandhi
var fangelsaður. En erfitt er að
vita vissu sina i þeim efnum, ;er
stjórnin gætir þess sem vandlegast,
að blöð þar skýri sem minnst frá
þeim atburðum. Eitthvað af herliði
hefir og nýlega verið sent til Ind-
lands frá Englandi, en þvi að vísu
haldið fram, að eigi sé það meira,
en það sem árlega er þangað sent
í skarðið fyrir það málalið er endað
hefir herþjónustutima sinn þar eystra.
Þó er vist, að venju meiri undir-
búningur á sér nú stað á Bretlandi
meðal herliðsins.
Sem stendur eru um 60,000 brezkir
hermenn á Indlandi og auk þess
er þar á að skipa 165,000 indverskra
hermanna, undir forystu brezkra og
indverskra hershöfðingja. Að auki
geta Bretar fengið um 40,000 her-
menn frá indverskum þjóðhöfðingj-
um, og geta einnig gripið tii 20,000
lögreglumanna þar, er vandir hafa
verið við vopnaburð. En heirnilt er
sljórninni að hafa 68,900 brezka
hermenn undir vopnum þar eystra,
án þess að nokkuð sérstakt sé um
að vera. En talið er að fbúatala
Indlands nemi alls 318,000,000,
* *
*
Á Indlandi hefir nýlega verið
lokið við stórkostlegasta áveitufyrir-
tæki, er ráðist hefir verið í frá því
sögur hófust. Hafa 77,000 menn
starfað að því í 9 ár samfieytt.
Möskvar áveituskurða- (hyphan) og
flóðgáttanetsins eru alls um 10,000
kilómetrar á lengd. Úr efni því, er
farið hefir I flóð- og stifiugarða,
hefði mátt gjöra steinsteypuvegg
15 þumlunga þykkan, 6 feta háan
og 837 kílómetra langan. Alls hefir
verkið kostað um eða yfir 400,000,000
krónur. Ræktun eyðilanda þeirra, er
áveitan frjóvgar er talið að muni
framfleyta eða veita atvinnu 2,500,000
manns. — Hinn brezki yfirverkfræð-
ingur, Charlton Scott Cbolmeley
Harrison, var aðlaður, að verkinu
loknu. En tíðindum þótti indversk-
um þjóðernissinnum það sæta, að
hans >hægri hendi«, hinum ind-
verska verkfræðingi, A. A. Musto,
er sjö Iöng og ströng hitasumur
hafði á hendi aðalumsjón verksins,
var að þvi loknu engu launað.
* *
*
Josef Vissarionovitsj Dzhugasvili,
kunnari undir gælunafninu Stalin
(stálmaðurinn, eða >Stælir<), er Len-
in gaf honum, kunngjörði nýlega
frá Moskva hina aðra piatiletka (fimm
ára áætlun) Sovietstjórnarinnar, er
koma skal I framkvæmd á árunum
1933 — 1937, að báðum þeim árum
meðtöldum; Eins og kunnugt er,
skyldi upprunalega hinni fyrstu
piatiletka komið í framkvæmd i árs-
lok 1933, en var breytt þannig, eftir
nokkurn tíma, sökum þess hve
stjórninni leizt vel á byrjunina, að
hún skyldi komin f fulla framkvæmd
á fjórum árum, eða i árslok 1932.
Eigi reyndist stjórninni þó mögulegt
að koma svo miklu i framkvæmd
árið sem leið, sem til þess þurfti
hlutfallsiega, og ætlar hún þvi að
iáta vinna þvi meira í ár. Gerir
fjárhagsáætlun hennar ráð fyrir, að
verja 21.000.000.000 rúblum, (um
65,000.000.000 krónum), til fullnað-
arframkvæmda fyrstu fimm ára áætl-
unarinnar á árinu 1932. Helmingur
þessarar geysifúlgu skal veittur til
stóriðnaðarbóta. Til landbúnaðar eru
ætlaðar 4,400.000.000 rúblur (um
21% meira en ífyrra), til samgöngu-
bóta 3,300.000.000 rúblur. Níutiu-
miljón tonn af kolum skal numið
á þessu ári, eða 31.400.000 tonnum
meira en i fyrra.
Aðalhöfundur hinnar annarar pi-
atiletka er talinn Valerian Kuybyshev,
formaður G o s p 1 a n, (áætlunar-
nefndar ríkisins), er setið hefir við
samning áætlunarinnar siðan i sum-
ar, Pá er áætlunin var kunngerð
um daginn, flutti hann ræðu, og
komst meðal annars svo að orði:
>Hin djúptæka kreppa í löndum
kapitalismans er öflugasta sönnun
þess að óðum líður að Ragnarökkri
hins kapitalistiska heims, Framgang-
ur sósíalismans i Soviet-Bandaríkj-
unum er bezta sönnunin um yfir-
burði hins sósiala þjóðskipulags.c
— Eru þessi ummæli skilin á þá
leið, að Stalin-stefnan (að ná sem
glæsilegustum árangri heima i Rúss-
landi) muni happadrýgri Trotsky-
stefnunni (gjörbyltingu um allan
heim) til þess að meiri hluti allra
þjóða sannfærist um yfirburði þjóð-
skipulags sósfalista og komi því á
hjá sér sem fyrst.
Hin fyrsta piatiletka lagði aðalá-
herzluna á framleiðslu allskonar véla
til landbúnaðar, rafvirkjunar og alls-
konar stóriðnaðar. Hin nýja piatiletka
leggur aðaláherzluna á framleiðsiu
og endurbætur iífsnauðsynja, og
skulu pær allar að minnsta kosii prefald-
aðar í árslok 1931 írá pvi sem nú er.
Petta risaverk, að búa 147,000.000
þrefalt betur, að húsnæði, fæði,
klæðum, skæðum, pennum, prjónum,
kötlum, kirnum, pottum, pönnum,
byttum, borðum, amboðum og axla-
bandahnöppum o. s. frv., o. s. frv.
hefir ráðstjórnin falið á hendur
Isidor E. Liubimov, er forstöðu
veitir þeirri deild atvinnumálaráðs-
ins, er umsjón hefir með þesssum
framkvæmdum.
Eigi er þó til þess ætlast að iðju-
laus verði hin deild atvinnumála-
ráðsíns, undir forystu Grigoriy
Ordzhonikidze, er stjórnaði fram-
kvæmdum fyrstu fimm ára áætlun-
arinnar.
Peirri deild, er hefir með höndum
stóriðnaðarframkvæmdir hinnar nýju
fimm ára áætiunar, er t. d. ætlað
á árunum 1933-1937 að auka raf-
magnsframleiðsluna úr 17- i 100
þúsund miljón kílówattstundir; kola-
framleiðsluna um 160 miljón tonn;
járnframleiðsluna um 22 miljón tonn;
þrefalda oHuframieiðsluna; sjálfbirgja
Rússland að eir og efnagerð; leggja
30,000 kílómetra af járnbrautum;
auka stórum þjóðvegi, bíla og flug-
vélaframleiðslu; þrefalda sykurrófna-
framleiðslu; tvöfalda hör- og baðm-
ullarframleiðslu og koma akuryrkj-
unni í það horf að framleiða megi
130,000,000 tonn af allskonar korn-
tegundum sumarið 1937, að áætl-
aðri meðal uppskeru.
I sambandi við þessa áætlun var
tekjuskattur hækkaður að mun, um
leið og hún var kunngjörð. Kemur
það lítt niður á alþýðu manna, en
verður því tilfinnanlegri viðskifta-
mönnum og k u 1 a k-bændum er at-
vinnu reka á eigin ábyrgð f ágöða-
skyni fyrir sjálfa sig. Hækka hin
nýju lög tekjuskatt þeirra um
helming.
Ýms blöð í Bandaríkjunum láta f
ljós óánægju við stjórn sfna og
fjármálamenn, f tilefni af þvf, að
brezkir baðmullarkaupmeno keyptu
nýlega baðmull af Rússum fyrir
11,000,000 krónur, þrátt fyrir það
að stórum lægra verð er nú á
baðmull i Bandaríkjunum. En þvf
kaupa Bretar eigi þaðan, að i Banda-
ríkjunum er ekki gjaldfrest eða lán
að fá nema með afarkostum.
----o----
Söngur. *
Ungfrú Jóhanna Jóhannsdóttir og
hr. Hreinn Pálsson efndu til söng-
skemmtunar í Samkomuhúsi bæjar-
ins síðastl. föstudag. Óneitanlega
mun mönnum hafa þótt fróðlegt að
fá þarna tækifæri til að heyra þessa
tvo langbeztu söngvara okkar hér
saman á söngsviðinu, enda var hús-
ið þéttskipað áheyrendum. Sungu
þau ýmist hvort í sinu lagi eða
bæði sarnan (tvo >dúetta< eftir
Björgvin Guðmundsson og einn
eftir Verdi). Pað mun nú ef til vill
vera að bera f bakkafullan iækinn
að minnast hér itarlega á söng
Jóhðnnu, því það hefir nokkrum
sinnum áður verið gert hér i blað-
inu, en þó mun eg fara um hann
fáeinum orðum. Geta má þess, að
söngur hennar var að þessu sinni
fluttur af jafnnæmum skilningi og
smekkvisi sem endranær, er eg hefi
haft ástæðu til að hlusta á hana.
Dáiítillar þreytu kenndi f rödd hennar
stundum, sem getur hafa orsakast
af þvf hve heitt var i salnum. Á
list hennar er aldrei oflátungsháttur,
ekkert til að sýnast. Röddin er björt
og hljómfögur; ef til vill skortir
eitthvað á að hún sé nægilega jöfn,
bezt er hún á háum tónum, ogþó
hún sé ekki mikil, er hún þannig
>lögð<, að hún hljómar út í hvert
horn í salnurn. Söngskráin var sér-
lega fjölbreytt. Sinn hluta hennar
söng Jóhanna prýðilega, og get eg
ekki verið að fara út í hin einstöku
atriði viðfangsefnanna.
Pá er Hreinn. Sá, sem þetta ritar,
hefir enga löngun til aðkastaminnsta
skugga á þenna vinsælasta alpýðu-
SÖngvara okkar fslendinga, en þar
sem hann fyllir svo mikið rúm f
sönglífi okkar núorðið, verðurekki
bjá þvf komizt að gera miklar kröf-
ur til hans á þvi sviði. Ekki er um
að villast að rödd hans er að mörgu
leyti snjöll og viða hreimfögur,
einkum ef hann syngur ekki mjðg
sterkt, en hún er langt frá þvi að
vera nægilega tamin. Einn ókost
hefir söngur hans; það kemnr
stundum fyrir, að það er aiitof mik-
ill klökkvi í röddinni f túlkun tiP