Dagur - 09.02.1933, Blaðsíða 3

6. tbi.
DÁGUR
23
riti. Hann vill samríma hið bezta
úr reynslu og háttmn íslendinga
þeim útlendu nýungum, sem kom-
ið geta hér að haldi og líklegar
eru til þess að frjóvga land og
lundu. Það vakir auðsjáanlega
fyrir Baldvin, að framtíðarinnar
ísland verði tryggast með því að
hvíla á þeim kletti, er samrunnimr
er úr framtakssömum, víðsýnum
og áhugasömum skynsemdarbænd-
um.
í Ármanni á alþingi speglast
nytsemdar- og fræðslustefna 18.
aldarinnar, búauðgikenningar Fy-
siokratanna og þjóðernis- og
stjórnfrelsishreyfing sú, er vaxin
var úr skauti rómantísku stefn-
unnar á öndverðri 19. öld. Skýrð-
ist margt vafalaust fyrir Baldvin,
í þessum efnum, kringum 1830, er
svo mikið kvað að frelsishreyfing-
um í Evrópu og borinn var fyrir
fylkingum fáni þjóðernis- og
stjórnfrelsisstefna, bæði í Júlí-
byltingunni frakknesku og í
gríska frelsisstríðinu, í Belgíu og
á Póllandi.
Baldvin kallar Ármann sinn
hrópandans rödd í eyðimörku«, í
bréfi til síra Jóns Konráðssonar.
Hann lætur Ármann tala frá
stöðvum hins forna alþingis til
þjóðarinnar, og hann hefir ekki
talað árangurslaust.
| (Frh.).
Brynleifur Tobiasson.
——0........
Merkur maður látinn.
Siðastliðina sunnudag andaðist
að heimili sinu hér i bænum Hail-
grimur Haligrimsson dbrm. og hiepp-
stjóri frá Ritkelsstöðum, 81 árs að
aldri. Hallgrimur hreppstjóri var
fæddur 5. júlf 1851 að Oarðsá f
Öngulsstaðahreppi. Foreldrar hans
voru Hallgrímur Oottskálksson og
kona hans, Ouðrún Árnadóttir, bú-
andi að Oarðsá. Hallgrimur ólst
upp i foreldrahúsum til 17 ára ald-
urs. Hann byrjaði búskap á Stokka-
hlöðum, en bjó lengst af á Rifkels-
stöðum i Öngulsstaóahreppi, eða f
37 ár, en hefir um nokkur hin sið-
ustu ár verið á vegum dóttur sinn-
ar, frú Póru, konu Páls Skúlasonar
kaupmanns hér á Akureyri. Hall-
grimur var tvikvæntur. Fyrri kona
hans var Aðalbjörg Ólafsdóttir, ætt-
uð úr Eyjafirði. Sióari kona hans
var Porgerður Porbergsdóttir, ættuð
af Fljótsdalshéraði. Hallgrimur var
hreppstjóri Ongulsstaðahrepps hart
nær 5 tugi ára og lét af þvf starfi
fyrir tiltölulega skömmum tfma.
Lengst af sfnum búskap var hann
i hreppsnefnd og gegndi auk þess
fleiri trúnaðarstörfum heima i sveit
sinni. Hann ferðaðist um mestan
hluta landsins með Myklestad fjár-
kláðatækni og starfaði að útrýmingu
kláðans. Árið 1905 var hann sæmd-
ur heiðursmerki dannebrogsmanna
og Fálkaorðunni 1924. Hallgrimur
Hallgrfmsson var einn af helztu
hvatamönnum stofnunar Kaupfélags
Eyfirðinga og fyrsti framkvæmda-
stjóri félagsins, frá 1886 til 1894.
Hallgrimur var einkar friður mað-
ur og tfgulegur f sjónr Á yngri ár-
m hafði hann mikla söngrödd, var
vel að sér á þvi sviði og hafði
mikil áhrif til vsxandi sðngmenn-
ingar í sveit sinni. Leikari þótti hann
ágætur og fékkst talsvert viö það
starf. Hann tók t. d. að sér hlut-
verk Skuooa-Sveins, þegar sá leikur
var sýndur hér á Akureyri í fyrsta
sinn, og þótti takast það svú vel,
að það var að rainnum haft.
Hallgrímur var óskólagenginn
maður, en aflaði sér óvenjuiega
mikíllar menntunar á eigin hönd,
og dugði sú sjálfsmenntun honum
vel í hinum margbreyttu störfum,
er hann fékkst við á sinni löngu
æfi.
o
Leiðrétting.
Eg hefi orðið þess var, að sumir
hafa misskiiið ummæli >Dags< um
tilefni þess, að engin ræða er prent-
uð eftir mig i seinustu skýrslu um
Menntaskólann á Akureyri. Pólt sá
misskilningur sé eins meinlaus og
nokkur misskilningur fær . framast
verió, þykir mér viðkunnanlegra að
leiðrétta hann.
Enginn ráðherra helir bannað mér að
birta ræðu I skýrslunni. Pá er skýrsian
var prentuð, vildi eg enga ræðu
láta frá mér fara. En eg orðaði það
við kennslumálaráðherra, að skýrsl-
unni mætti fylgja r i t g e r ð eftir
sjálfan mig, sem hvergi hefir verið
flutt. En hann mæltist til, að eg
gæfi hana út annarstaðar. Hermdi
eg frá þessu i skýrslunni til að
gera grein fyrir, hví með henni
kæmi nú engin hugvekja, eins og
samið var eitt sinn um við gamla
gagnfræðinga, er styrkja Nemenda-
sjóð eftir brottför sína úr skólanum.
En skólinn hefir aldrei heitið að
láta skýrslunni fylgja ritgerðir eftir
kennara sina né forstöðumann.
Pað er þvi að öllu leyti mér að
kenna, að engin ræða kemur í
skýrslunni nú.
Menntaskólanum á Akureyri, 8. febr. 1933.
Siguiður Guðmundsson.
Bæjarstjórn Akureyrar
kaus á fundi sinum i fyrradag i
nefndir og til annara starfa fyrir ár-
ið 1933 eins og hér segir:
Forseti: Ingimar Eydal.
Varaforseti: Sigurður Hiiðar.
Fjárhagsnefnd; Brynleifur Tobiasson,
Hallgrimur Daviðsson, Tómas
Björnsson.
Bygginganefnd: Erlingur Friðjónsson,
Oisli Magnússon, Eggert Melstað,
Óiafur Agústsson.
Fátækranelnd: Elisabet Eiriksdóttir,
OisliMagnússon, Hallgrímur Daviðs-
son, Jón Ouðlaugsson, Sigurður
Hlíðar.
Veganefnd: Ingimar Eydal, Ólafur
Jónsson, Sigurður Hlíöar.
Vatnsveitunelnd: Jón Ouðiaugsson,
Sigurður Hiiðar, Tómas Björnsson.
Jaiðeígnanelnd: Ingimar Eydal, Jón
Ouðlaugsson, Karl Magnússon,
Ólafur Jónsson, Sigurður Hlíðar.
Búljáiræktainefnd: Jón Ouðlaugsson,
Ólafur Jónsson, Sigurður Hliðan
Ellistyrktarsjáðsnefnd: Jón Ouðtaugs-
lon, Hallgrímur Davfðison, Ólafur
jónison.
k#-t-t-g • »■ t-f-f-t- f- » t t »
Húseignanelnd: Brynleifur Tobiasson,
Sigurður Hlfðar, Tómas Björnsson.
Hafnarnefnd: Erlingur Friðjónsson,
Hallgrimur Daviðsson, Jakob Karls-
son, Vilbjálmur Pór.
Rafveitunelnd: Erlingur Friéjónsson,
Karl Magnússon, Ólafur Jónsson,
Sigurður Hliðar, Tómas Björnsson.
Sundnefnd: Brynieifur Tobiasson,
Ólafur Jónsson, Tómas Björnsson.
Brunamálanefnd: Oísli Magnússon,
fngimar Eydal, Karl Magnússon
Óiaiur Jónsson.
Atvinnubótanefnd: Jón Ouðlaugsson,
Kari Magnússon, Tómas Björnsson.
Kjörskrárnefnd: Oisii Magnússon,
Ingimar Eydal. Ólafur Jónsson.
Heilbrigðisnefnd: óiafur jónsson.
Súttvarnarnefnd: Sigurður Hiíðar.
Verðlagsskrárnefnd: Haiigrimur Dav-
fðsson.
Skólanefnd Oagnfræðaskóla Akur-
eyrar: Brynjólfur éveinsson, Axel
Kristjánsson, Tómas Björnsson og
Steinþór Ouðmundsson, með hlut-
kesti miili hans og Snorra Sigiús-
sonar, Porsteinn M. Jónsson er
stjórnkjörinn formaður nefndarinnar.
Caroline Rest-nefnd: Axei Kristjáns-
son, Brynieifur Tobiasson, Tómas
Björnsson.
Endurskoðendur bæjarreikninganna:
Kari Nikuiásson, Lárus Rist.
Til vara: Einar Ounnarsson, Sig-
tryggur Porsteinsson.
—o——
A viðavangi.
„Mdl mdlanna
»Hvað lfður máli málanna?« spyr
ísl. 3. þ. m. Pað er kjördæmamáiið,
sem blaóið nefnir svo. ísl. þykir
orðin of löng >þögn< ura það, en
telur þó >alveg óhugsandi< að mál-
inu >verði stungið undir stól fyrst
um sinn<.
Pað er satt, að þðgn hefir verið
um kjðrdæmamálið aó undanförnu.
En hægt er að fræða ísl. á þvi, að
sú þögn hefir verið rofin nú ný-
skeð. Pað var gert á þingmálafundi,
er þingmenn Eyfirðinga héldu fyrir
fáum dögum að Ási á Pelamörk.
Og sá, sem rauf þögnina, var fram-
bjóðandi >Sjálfstæðisfiokksins< við
siðustu þingkosningar, hr. Einar
lónasson. Hann lýsti yfir þeirri
skoðun á fundinum, að ekki ætti
að hreyfa við kjðrdæmamálinu á
meðan kreppan stæði yfir, því nægi-
legt verkefni rayndi fyrir þinginu
liggja og meira aðkallandi bjðrgun-
arstarf en það, að eyða orku i nýtt
þref um breytingar á stjórnarskránnii
Hvort E. J. hefir talað þetta f um-
boði fiokksins, sem bauð bann fram,
verður ekki vitað. En hvað sem
um það er, mun fjöldi mannatelja,
að E. J. hafi mælzt viturlega, er
hann hélt þvi fram, að bjðrgun og
stuóningur atvinnuvega landsmanna
ætti að liggja >sjálfstæðismönnum<
þyngra á hjarta en bylting i kjör-
dæmaskipun og kosningafyrirkomu-
lagi f landinu. En hafi Einar Jónas-
son talað þetta eingöngu frá eigin
brjósti og umhoðsiaust frá flokki
sinum, sem er langlíklegast, að
hann hafi gert, þá sýnir það hversu
skynsamlega greindir bændur f
>Sjálfstæðisfiokknum< geta hugsað
og talad ura málin, þegar þeir raega
vera sjálfráðir og óháðir vilja og
aga Jóns Poriákssonar cg annara
slikra >sjálfstæðis<-garpa.
Pað mun mega telja vafalaust, að
bændur undantekningsrlaust lfta á
þetta mál alveg sðmu augum og
Einar Jónasson, frambjóðandi >Sjálf-
8tæðisflokksins<. í þeirra augum á
mál raálanna á næsta þingi
að vera fólgið í róttækum en þó
framkvæmanlegum ráðstðfunum til
bjargar atvinnuvegi þeirra og af-
komu, en ekki f umturnun á stjórn-
arskránni og kjðrdæmaskipuninni,
eins og ísh viil vera láta.
Trúleysi Islendings*
ísl. teiur það ósennilegt og seg-
ist eiga bágt með að trúa þvf, að
ráðherrarnir Ásgeir Ásgeirsson og
Porsteinn Briem hafi verið mótfalln-
ir þeirri ráðstöfun Ólafs Thors að
setja Helga Tómasson aftur að
Kleppsspitala. Petta trúleysi ísl. seg-
ir blaðið að byggist á þvf, að báð-
ir ráðherrarnir séu prestlærðir menn.
Mun þetta eiga að skiljast svo, að
prestar séu með eitthvað hreinna
og betra hugarfari en sauðsvartur
aimúginn, t. d. Ólafur Thors og
hans likar. Látum þetta nú gott
heita. Út frá þessari skoðun ætti
að vera hægt að iappa upp á trú-
leysi ísi., því sú skýring liggur þá
nærri, að af þvf að ráðherrarnir eru
prestlærðir og betur hugsandi en
t. d. Ólafur Thors og ritstjóri fsl.,
þá hafi þeir verið þvf mótfallnir að
H. T., sem vitað er um að gerðist
verkfæri i höndum að lfkindum sér
verri manna, til þess að Ijúga geð-
veiki upp á heilbrigðan mann, sem
ibaldið þóttist þurfa að losast við
— yrði trúað fyrir geðveikrastofnun.
Pó að prestar eigi að vera umburð-
ariyndir við syndaseli þá er til of
mikils mælzt, að þeir fyrirgefi ann-
að eins fádæma ódæði einsogþað,
sem íhaldsmenn ætluðu að koma
fram með aðstoð Helga Tómas-
sonar.
Ef tsi vill athuga máiið fráþéssu
sjónarmiði, fer ekki hjá því að trú-
leysi hans á mótstöðu hinna tveggja
prestlærðu ráðherra gegn innsetn-
ingu H. T. á Kiepp hlýtur að gufa
upp eins og mjöil fyrir sólu.
Um leið og Ól. Th. hleypti H.
T. inn á Klepp, sem hann mun
hafa gert með vitund og viija fremstu
flokksbræðra sinna i Reykjavik, þá
tók íhaldiö að fullu á sitt bak á-
byrgðina á ódæðisverkinu og játaði
meðsekt sína f þvf. Jafnframt breytti
Oi. Th. þvert á móti tillögum land-
læknis.
fsl. segir, að Lárus Jónsson sé
>maður, sem litla eða enga sérþekk
ingu hafi hlotið í geðsjúkdómum<.
Pegar Mbl. var mest umhugað um
að festa geðveikisróginn við Jónas
Jónsson, kallaði blaðið L.J. >þriðja
sérfræðinginn< í geðveikissjúkdóm-
um og tók hann fram yfir báða
hina, þvf Mbl. sagði, að hann vissi
upp á hár i hvaða deild geðveikl-
inga að J. J. ætti heima. Pá var L.
J. eftir frásögn Mbl. svona spreng-
lærður f sérfrsðinni. Nú segja i-
haldsblöðin, að hann hafi enga sér-
þekkingu í geðsjúkdómum, Hvernig
geta þessi vesðlu málgögn ætlast
til þess, að nokkur trúi framar nokkru
Orði þeirra f þessu máli?