Dagur - 04.01.1934, Blaðsíða 1

DAGUR
kemur útáhverjum fimtu-
degi. Kostar kr. 6.00 árg.
Gjalddagi fyrir 1. júlí.
Gjaldkeri: Árni Jóharms-
son í Kaupfél. Eyfirðinga.
Afgreiðslan^
er hjá JÓNI Þ. ÞÓR.
Uppsögn, bundin við ára-
mót, sé komin til af-
greiðslumanns fyrir 1. des.
Norðurgötu 3. Talsími 112.
XVIL ár.
Akureyri 4. janúar 1934.
1. tbl.
Það tilkynnist hérmeð ættingjum og vinum, að Páll Jónasson,
bóndi á Uppsölum í Öngulstaðahreppi, andaðist að heimili sínu
á gamalársdag 1933.
Jarðarförin er ákveðin þriðjudaginn 9. janúar n.k. að Munka-
þverá og hefst með húskveðju frá heimilinu kl. 12 á hádegi.
Aðstandendurnir.
Liðna árið.
Árið 1933 er liðið 1 aidanna
skaut og nýtt ár runnið upp. Á
slikum timamótum er mönnum
gjarnt til að lita um öxi og horfa
yfir farinn veg. Öil ár hafa það
sameiginiegt að fiytja mönnum i
skauti sinu bæði gleði og sorg, þó
( misjöfnum mæli sé, reiknað i
hlutfölium. Ekki verður þvi neitað,
að liðna árið hefir fært ísíenzku
þjóðinni i heild meira af gleðiefn-
um en sorgar, þegar miðað er við
þá hluti, er flestir sækjast mest
eftir: bliðu hinnar ytri náttúru og
efnalaga afkomu. Frá byrjun ársins
til enda hefir veðráttan verið svo
miid og blið að fádæmum sætir.
Tiðarfarið hefir svo að segja leikið
við landsins bðrn. Allt árið má
nær óslitið heita vor og sumar.
Pó þvf hati eins og öilum öðrum
árum verið skift niður i fjórar árs-
tfðir, þá hafa þær raunar ekki verið
nema tvær eða í mesta lagi þrjár.
Eiginlegur isienzkur vetur gerði
ekkert vart við sig.
Afbragðsgrasvðxtur yfir allt land
og einmuna gott tíðarfar um mik-
inn hiua þess tóku höndum sam-
an um að gefa bændum óvenju
mikinn heyfeng og vel nýttan. Pó
náði góða nýtingin ekki til sveita
sunnanlands, þvi þar voru hinir
megnustu óþurkar mestan hluta
heyskapartimans, svo að mikili
bagi varð að. Búpeningur gekk vel
undan á siðasta vori, en sauðfé
var viða með rýrara móti tii frá-
lags f haust.
Pjáningar kreppunnar linuðust
nokkuð á árinu. Verðiag á land-
búnaðarafurðum steig svo um
munaði og allmikið gíaðnaði yfir
atvinnulifinu í landinu. Pessar batn-
andi horfur hafa alið af sér þá
von i brjóstum manna að krepp-
unni sé tekið að létta af fyrir al-
vöru, og að i vændum séu betri
timar en síðustu árin hafa reynzt,
Trúin á batnandi tima styrkir menn-
ina og er mikiis virði.
Hin hörmulegu tiðu sjóslys, er
orðið hafa á liðna árinu, varpa
dimmum skugga yfir gleði fjölda
vina og aðstandenda og hlýtur að
vera sárt áhyggjuefni alls landslýðs.
Ætti það að verða sterk hvöt til
bætts eftirlits um allan útbúnað á
sjó og eflingu Slysavarnarfélagsinsi
Út f stjórnmálalffið á liðna árnu
verður ekki farið i þessum linum
Og hafa þó ýmsir frásagnaverðir
atburðir gerzt á þvf sviði og þar á
meðal á allra siðustu timum, en
baeði er það að þeirra atburða hefir
áður að méira og minna leyti verið
getið í þessu blaði og mun enn
verða gert, og svo áttu framanrit-
aðar linur ekki að vera annað en
inngangur að ósk til alls landslýðs
um farsælt og hamingjurfkt nýtt
ár. Megi hið nýbyrjaða ár fela f
skauti sér >gróandi þjóðlif, með
þverrandi tár, sem þroskast á guðs-
rfkisbraut*.
Gleðilegt nýjár i
—---B'i.—^
Glæsilegur íoriugi
a villigim.
Sá sorglegi atburður skeði nú
laust fyrir áramótin, að Tryggvi
Þórhallsson sagði sig úr Fram-
sóknarflokknum, þar sem hann
hafði lifað og starfað um mörg
ár sem glæsilegur foringi, sjálf-
um sér til sóma, en öllum fram-
sæknum mönnum, samvinnumönn-
um og ekki sízt framsóknaræsk-
unni í landinu til gleði og ánægju.
Jafnframt því að segja sig úr
Framsóknarflokknum hefir Tr.
Þ. stofnað til nýs flokks, ásamt
þeim Halldóri Stefánssyni, sem
einnig sagði sig úr Framsóknar-
flokknum, Hannesi Jónssyni og
Jóni í Stóradal, sem vikið var úr
flokknum á löglegan hátt fyrir
alvarlegt brot á settum starfs-
reglum flokksins, samþykktum á
flokksþingi á síðastliðnu vori, þar
sem mættir voru 230 fulltrúar
með umboði frá Framsóknarfé-
lögum í öllum sveitakjördæmum
landsins og tveimur kaupstaða-
kjördæmum, Akureyri og Reykja-
vík.
Fimmti stofnandi flokksins nýja
er Þorsteinn Briem. Þenna fimm
manna flokk nefna þeir Bænda-
flokk.
Tr. Þ. gerir grein fyrir brott-
hlaupi sínu í blaði sínu »Fram-
sókn«. Mergurinn í greinargerð
hans er sá, að Framsóknarfloltk-
urinn sé ekki lengur bændaflokk-
ur, og styður hann þá fullyrðingu
sína við það, að gerðir voru
samningar við Alþýðuflokkinn
um stjórnarmyndun. Jafnframt
heldur Tr. Þ. því fram, sem er
laukrétt, að á þeim árum, sem
samstarf var milli Framsóknar-
flokksins og Alþýðuflokksins á
þingi, hafi »komizt í framkvæmd
víðtækasta og fjölþættasta lög-
gjöf fyrir landbúnaðinn, sem sett
hefir verið á þessu landk. Nú er
það vitanlegt, að þessi mikils-
verðá* löggjöf komst á með lil-
styrk fulltrúa Alþýðuflokksins,
þar sem Framsóknarmenn höfðu
ekki nægan afla til þess að ráða
málum til lykta einir sér. Því ó-
skiljanlegra er það, að Tr. Þ.
skuli nú hræðast þessa sömu
menn svo mjög fyrir landbúnað-
arins og bændanna hönd, að hann
þess vegna leggi á flótta úr
flokknum og sjái sig knúðan til
að stofna nýjan bændaflokk með
Jóni í Stóradal, Hannesi á
Hvammstanga o. s. frv.
í grein sinni tekur Tr. Þ. fram:
»Er það fjarri mínu skapi og
vilja að stofna til hörkubardaga«,
við sína fyrri samherja. En í
sömu andránni ber hann þó vopn
á sína fyrri samherja, því hann
ber á þá svik við málefni bænd-
anna og þar að auki ódrengskap.
Því verður nú ekki neitað, að
þetta er nokkuð harkalega af
stað farið, en sá, sem þessum
vopnum beitir, hefir þá afsökun,
að hann geri það »fjarri skapi
sínu og vilja«. En hvað knýr
hann þá til þess?
Vígorð Tr. Þ., »alit er betra en
íhaldið«, er frægt orðið. Lakast
er, að hann virðist horfinn frá
því. Menn verða að gera sér það
ljóst, að sundrung sú, sem nú hef-
ir átt sér stað í Framsóknar-
flokknum, stafar frá ólíkri að-
stöðu til íhaldsins. Jón Þorláks-
son hefir lýst yfir því skýrt og
skorinort, að eina vonin um það,
að landinu verði stýrt eftir
stjórnarstefnu íhaldsins, sé í því
falin, að samsteypustjórn íhalds-
ins og hins »gætnari« hluta
Framsóknar geti haldið áfram,
þangað til íhaldið komist í hreina
meirihlutaaðstöðu og ekki þurfi
lengur að nota liðstyrk eða láns-
menn frá Framsókn. Samstarf
um stjórn við íhaldið og þátttaka
í ábyrgð á Magnúsi Guðmunds-
syni var orðin svo sár þjáning
fyrir Framsóknarmenn, að ekki
var lengur við unandi. Þess vegna
var það ráð tekið að stofna til
málefnasamatarfs við Alþýðu-
flokkinn. Það var eina leiðin, sem
hægt var að fara, til þess að
losna úr samstarfinu við íhaldið
og þvo af Framsóknarflokknum
þann blett, er það samstarf hafði
á hann sett. Og möguleikinn til
þessa var fyrir hendi. Að láta
bann möguleika ónotaðan var
svik við hið snjalla vígorð Tr. Þ.
En tveir þingmenn úr Fram-
sóknarflokknum, þeir Hannes
Jónsson og Jón Jónsson, komu í
veg fyrir að þessi möguleiki gæti
notast, brugðust þar með vígorði
Tr. Þ. og kúguðu Framsóknar-
flokkinn til áframhaldandi á-
byrgðar á stjórnarstefnu íhalds-
ins í gegnum Magnús Guðmunds-
son dómsmálaráðherra. Þegar svo
var komið, gat ekki annað legið
fyrir, en að flokkurinn losaði sig
við þessa tvo menn. Það var og
gert.
En þetta tók Tryggvi Þórhalls-
son sér svo nærri, að hinn glæsi-
legi og skemmtilegi foringi lagði
út á þær villigötur að segja skil-
ið við Framsóknarflokkinn og
gera tilraun til stofnunar nýs
flokks til höfuðs sínum fyrrl
samherjum, en til ósegjanlegrar
gleði íhaldsmönnum.
ótvírætt vitni um þenna óvina-
fagnað, er Tr. Þ. kom til leiðar
með þessu tiltæki sínu, er kæti
íhaldsmanna yfir brotthlaupi
hans. Sú kæti orkar ekki tvímæl-
is um, að íhaldsmenn líta svo á,
að Tr. Þ. hafi nú loks tekið
greinilega afstöðu sér í hag. Og
það hefir hann líka gert. En í
lengstu lög skal því trúað, að
þetta hafi hann ekki gert að vel
yfirlögðu ráði, heldur í augna-
bliks geðbrigðum, og að hann
muni átta sig síðar, þegar hann
tekur að þreifa á því, að stofnun
Bændaflokksins hans sé ófyrir-
synju og ekki annað en lítil vind-
bóla á stjórnmálahafinu. Er það
skylda allra Framsóknarmanna
um land allt að koma fyrrverandi
foringja sínum sem allra fyrst í
skilning um þetta með því að
þoka sér fastar saman en nokkru
sinni áður. En hvenær sem