Dagur - 18.01.1934, Blaðsíða 3

4. tbl.
DAGUR
15

-#-# • #-•-# #-• # #-•-#-# # <
Hátíöabold templara
10. janúar.
Eins og kunnugt er, átti Góð-
templarareglan á islandi 50 ára
afmæli 10. jan. sl. Þessa afmælis
minntust templarar hér með há-
tíðahöldum þann dag. Þess hafði
verið farið á leit við verzlanir,
banka og aðrar opinberar stofn-
anir, að lokað yrði eftir hádegi
þennan dag, og bar það svo góð-
an árangur, að öllum verzlunum,
skólum, bönkum og flestum skrif-
stofum var lokað eftir 12, og fán-
ar dregnir við hún um allan bæ-
inn. Erindi voru flutt í mennta-
skólanum, gagnfræðaskólanum og
barnaskólanum fyrir hádegi, um
Regluna og bindindismálið, en í
iðnskólanum kvöldið áður. Kl. 1
byrjuðu svo hátíðahöldin með
skrúðgöngu templara frá templ-
arahúsinu Skjaldborg og inn að
kirkju. Fyrir skrúðgöngunni var
borinn fáni Reglunnar og tóku
5 stúkur þátt í henni, 3 undir-
stúkur og 2 barnastúkur, og auk
þess vínbindindisfélag Mennta-
skólans, sem tók þátt í hátíða-
höldunum. í kirkjunni prédikaði
Jóhannes Sigurðsson leikprédik-
ari, en séra Friðrik Rafnar þjón-
aði fyrir altari og söng litaniu.
Á eftir guðsþjónustu var geng-
ið upp í kirkjugarð, og sveigar
lagðir á leiði Friðbjarnar Steins-
sonar og Jóns Stefánssonar og
flutti Brynleifur Tobiasson ör-
stuttar ræður um leið og hann
lagði sveigana á leiðin. Kl. 4.30
var svo opinber samkoma í Nýja-
Bíó, þar sem allir voru velkomnir.
Þar fluttu ræður Brynleifur To-
biasson og Hannes J. Magnússon,
en Lúðrasveitin Hekla lék nokkur
lög. Kl. 6 var stórstúkufundur í
Skjaldborg og var þar veitt stór-
stúkustig þremur templurum. Kl.
8 hófst svo samsæti í Samkomu-
húsi bæjarins. Samsætið hófst
með borðhaldi, þar sem 265
manns sátu undir borðum. Bryn-
leifur Tobiasson bauð i byrjun
samsætisins félaga og gesti vel-
komna; síðan voru fluttar þessar
ræður: Snorri Sigfússon talaði
fyrir minni fslands, Brynleifur
Tobiasson fyrir minni Reglunnav,
Sveinn Bjarman fyrir mimii
Storstúkunnar og Halldór Frið-
jónsson minntist Akureyrar. 1
sambandi við ræðurnar söng
söngflokkur templara undir
stjórn Sigurgeirs Jónssonar. Með-
al annars var sungið kvæði, sem
Stefán Ág. Kristjánsson hafði
orkt í tilefni dagsins. Auk áður-
nefndra ræðuhalda voru fluttar
margar aðrar ræður, bæði af
templurum og gestum og stjórn-
aði Brynleifur Tobiasson samsæt-
inu. Las hann upp fjöldamörg
heillaskeyti, sem stúkunni Isa-
fold höfðu borizt víðsvegar að,
bæði héðan af landi og frá öðrum
löndum. Kl. 12 voru borð öll upp-
tekin, og dans stiginn til kl. 4 um
nóttina. Samsætið fór prýðilega
fram, og allir virtust geta
skemmt sér, þótt áfengi væri
hvergi nálægt, og svona má segja
um öll hátíðahöldin, og má þakka
það mikið þeirri velvild og greið-
vikni, sem templarar mættu í hví-
vetna hjá bæjarbúum þenna dag.
H.
Landsprófiðj. I. vor.
Eins og kunnugt er, sendi
fræðslumálastjórnin út prófvérkefni
handa bðrnum s. I. vor. Verkefnin
voru hin sðmu um land allt, og
áttu að sýna leikni 8-14 ára barna
í lestri (öljóðlestri Og raddlestri) og
reikningi, og auk þess fengu fulln-
aðarprófsbörn um land allt spurn-
ingar úr sögu, náttúrufræði og
landafræði, 40 úr hverri námsgrein,
er þau áttu að svara. Ætlunin með
landsprófinu var að kanna ástandið
eins og það er i raun og veru, f
I. RADDLESTUR:
einstökum héruðum og landinu
öllu, og er þá vitanlega eina ráðið,
að öll börn, hvar sem er, fái
s ð m u verkefni til úrlausnar, og
ættu niðurstððutðlur af slíkum
prófum að vera þær ábyggilegustu,
sem unt er að fá f þessum efnum.
Nú hefir verið unnið úr lestrar- og
reikningsprófinu og eru niður-
stöðuiölur þessar.
(í raddlestri merkja tö!urnar rétt
atkvæði lesin á mínútu ; f hljóð-
lestri: hve mðrgum spurningum
réttum svarað, af 30, úr ákveðnum
leskafla; í reikningi: hve mðrg
dæmi rétt reiknuð af 67 dæmutn):
Akur-
eyri.
Kaupstaða- Fastir skó’ar Far- Heima-
skólan utan kaupst. skólar. skólar.
10—14 ára börn : 198.5 atkv. 188.5 atkv. lQOatkv. 183atkv.
214.5 atkv.
II. HLJÓÐLESTUR:
10—14 ára börn : 15.5 spurn. 13.5 spurn. 14.5 spurn. 11.5 sp. 17 spurn.
III. REIKNINOUR:
10—14 ára börn: 35.5 dæmi 34.5 dæmi 33.5 dæmi 29.5dæmi41 dæmi,
Eins og sjá má af þessum töl-
um, er Akureyri alllangt ofan við
þessar meðaltölur og mun vera
hæst bæjarskólanna. — En ástand-
ið f landinu er sfður en svo glæsi-
legt hvað þetta snertir, og f um-
burðarbréfi, er fræðslumálartjórnin
befir sent skólanefndum landsins,
út af þessum tölum, segir svo,
roeðal annars;
»Eftir öllum prófunum að dæma,
er ástæða til þess að brýna fyrir
hlutaðeigendum, að leggja enn
meiri áherzlu á kennslu f móður-
máli og reikningi, énda eru þær
námsgreinar undirstöðuatriði alls
frekara náms, hvort sem barn sfð-
armeir hneigist að bóklegu eða
verklegu starfi. Af lesprófum 10
ára barna má sjá, að allmikið mun
i iiii»■1111111 ii— iiiiiiiiiiiiiIiiim—.
Það tilkynnist hér með ættingjum og vinum, að Kristjana Árnadóttir, Brak-
anda í Möðruvallaklausturssókn, andaðist að heimili sínu aðfaranótt 12. jan. s.l.
Jarðarförin er ákveðin laugardaginn 27. þ. m. og hefst með húskveðju frá
heimilinu kl. 11 f. h.
Kvenfélagið „ Framtíðin “
Framhald af 1 siðu.
menzar Jónssonar, þáverandi
bæjarfógeta. Frú Sigurjóna Jak-
obsdóttir mælti fyrir minni karl-
manna. Þá vildu þeir ekki láta
sitt eftir liggja og töluðu Balduin
Ryel, Einar Methúsalemsson, er
þakkaði fyrir gesti, Steingrímur
Jónsson, bæjarfógeti, sr. Friðrik
Rafnar og Steingrímur læknir
Matthíasson. Á eftir hverri ræðu
var sungið, og léku undir Karl
Runólfsson og Gunnar Sigur-
geirsson, og einnig þess á milli.
Síðan var dansað og fór allt fé-
laginu fram til sæmdar. Mæltu
það margir gesta, að eigi myndi
karlmönnum háfa farið myndar-
legar úr hendi forstaða eða ræðu-
höld en konum þeim, er þarna
komu fram fyrir hönd félagsins.
Rétt í lok samkomunnar urðu
gleðispjöll svipleg og sorgleg.
Fékk Einar Methúsalemsson að-
svif og héldu menn fyrst að yfir-
lið væri. Voru læknar farnir
heim, þeir er á samkomunni
höfðu verið, en að vörmu spori
náðist í Pétur lækni Jónsson.
Kom það þó fyrir ekki, gat hann
aðeins staðfest að Einar hefði
látizt af stundu. Banameinið var
hjartabilun. Mun hann hafa
kennt meinsins um nokkurt skeið
og var þó maður á bezta aldri. —
Einar heitinn var af Bustarfells-
ætt, glaður maður og háttprúður,
enda af öllum vel látinn, er
þekktu hann.
Kvenfélagið »Framtíðin« var
stofnað í líknarskyni. Síðustu ár-
in hefir aðalstarf þess verið fjár-
söfnun, til þess að koma á fót
gamalmennahæli hér á Akureyri.
Á félagið nú í þeim sjóði um
25.000 krónur. Lengst af hafa fé-
lagskonur verið aðeins um 30, en
munu nú vera um 40. Stiórnina
skipa frú Soffia Ásgeirsson, for-
seti, frú Lovísa Jónsdóttir, rit-
ari og frú Sigurjóna Jakobsdóttir
gjaldkeri.
Giiðsþjðnustur ( Grundarþingapreslakalli.
Möíruvellir, sunnud. 21. jan. kl. 12 hád,
Hólar, sunnudaginn 28. jan. kl. 12 hád.
Saurbae, sunnudaginn 4. febr. kl. 12,
Grund kl. 3 sama dag.
Kaupangi, sunnudaginn u. febr. kl. I2.
Munkaþverá kl. 3 sama dag.
skorta vfða á það, að hlýtt hafi
verið fyrirmælum 1. gr. fræðslulag-
anna ura heimafræðslu barna til 10
ára aldurs. Að vísu mun heimilis-
ástæðum vera um að kennaallvíða,
en ekki tjáir að láta börnin gjalda
þess. Verða skólanefndir að taka
til sinna ráða til umbóta á þessu
sviði, þar sem þess er þðrf, ann-
aðhvort með nfðurfærslu skóla-
skyldu, lengdum kennslutfma fyrir
hvert skólaskylt barn, eða bættu
eftirliti með heimafræðslunnU,
| Einar Metlsaleinsson I
verzlunarstjóri varð bráðkvaddur
árla á sunnudagsmorguninn í
Samkomuhúsinu Skjaldborg, þar
sem hann var gestur á 40 ára
minningarhátíð kvenfélagsins
»Framtíðin«. — Hann var kvænt-
ur Guðnýju Jónasdóttur frá
Kjarna, og lifir hún mann sinn
ásamt þremur börnum þeirra.
Hann var tæplega hálf sextugur.
Jörð os aðrar stjörnur.
(Framh.).
Tímaritið þýzVa fjallar um ýms
dulræn fyrirbrigði og er þar ætfð
leitazt við að skýra þau svo langt
sem komizt verður. Ritsíjóri þess er
læknir f Berlfn, Dr. Siiuner, en sér
til aðstoðar hefir hann átján nafn-
kennda visindamenn og háskóla-
kennara víðsvegar f Evrópu. Dr.
Helgi er hér f góðum félagsskap
—• og ritstjórinn fer um hann
nokkrum lóflegum ummælum, sem
vfsindamann, og segist vilja leitast
við að ú'breiða kenningar hans um
framtiðarsamband vort við aðra
hnetti. Sjálfur vill hann þó ekki
taka ábyrgð á kenningunum.
Dr. Helgi byrjar á þvf að minn-
ast nokkurra forngrískra spekinga,
sem hafið hafi máls á svipuðum
kenningum og hann. Það eru þeir
Pythagoras, Plato og PiOtinu3.
Baeði Pythagoras og Píato héldu
þvf fram, að menn mundu lifa á-
fram á öðrum hnöttum eftir Iff
sitt hér og bæði Piato og Piotinus
ttúðu þvf, að sálir manna færu tif
stjarnanna — og það einmitt tif
þeirra stjarna, sem væru samræmar
hverri sál (eða samhljóma, eins og
Piotinus orðaði það).
Ennhemur kenndi Plotinus, að
lífið væri h I e ð s I a — og verður
sú hleðsla fyrir oss nútímamönn-
um, sem þekkjum rafmagn og seg-
ulmagn, allmiklu skiljanlegri en
fornmönnum, sem hvorugt þekktu.
En Pythagoras gaf þá skýringu,
að þessi hleðsla stafaði frá verum
á öðrum hnöttum. Frá þeim
streymdi Iffsorkan út f geiminn og
kveikti líf hér á jðrðu og víðar,
þar sem skilyrði væru fyrir hendi.
Pessar kenningar hyggur Helgi
vera réttar og sannar, enda fari
þær algjðrlega heim við hans eig-
in skoðanir, sem hann hefur
myndað sér gegnum þrjátfu ára
fhuganir og rannsóknir. Við eigin
athuganir hefir hann sannfærzt um,
að svefninn sé stöðugt endurtekin
Iffbleðsla. Hann hefur með æfingu
komizt uppá að finna greinilega
hvernig lífsorkan streymir um lfk-
amann og hvernig draummyndir
berast á þessum eða með þessurn
straumi inn i meðvitundina.