Dagur - 22.03.1934, Blaðsíða 3

31. tbl.
DAGUR
87
eftir af árinu, og hafa sjómenn-
irnir þann tíma enga eða lélega
atvinnu.
Að vísu hafa nokkrir leitað at-
vinnu í öðrum landshlutum á
vetrarvertíð, við og við, en hefir
reynzt misjafnlega.
Ef einhver spyrði hversvegna
Dalvíkingar ekki hafa svo stóra
báta, að þeir geti gengið á vetrai’-
vertíð, svo sjómennirnir þurfi
ekki að vera atvinnulausir heima
hálft árið, þá er því til að svara,
að við núverandi skilyrði er engin
leið til að hafa þar stærri báta
en nú eru, fyrst þegar hafnarbæt-
ur vorða gerðar, verður það
kleift.
Ég játa að ötulum sjómönnum,
sem vaka nætur og daga á ýmsum
tímum sumarsins, er hvíldar þörf
að lokinni vertíð, það munu þeir
eldri og þreyttari þekkja.
Hiti veit ég og jafnvel, að
mörgum mum þörf að fá vim.u
einhvern hiuta vetrarins, ekki
sízt ef veitíð bregzt að meira rða
minna leyti. Og þó nú hafi verið
kí’eppa, eru hendurnar sem unnið
geta, fleiri en nokkru sinni áður.
Þeir sem ekki hafa vinnu, eru ó-
magar á sveit sinni, og þjóð, að
nokkru. Til eru nógu margir
menn, og til eru möguleikar, ef
margar hendur eru samtaka. Eng-
um dettur í hug að byggja höfn
í Dalvík á einu ári. Nei, það verk
á að standa í mörg ár, það á að
veita atvinnu í mörg ár, og það á
að hefjast hið allra fyrsta. Róm
var ekki byggð á einum degi. Það
verður hafnargarður í Dalvík
heldur ekki.
Hinsvegar verður það mann-
virki að gefa verkefni í mörg ár
þannig, að unnið verði að því
mest á þeim tímum, sem fram-
^eiðslustörfin ekki kalla. Dalvík-
ing-ar eru flestir atorku- og dugn-
aðarrm°'nn ti!l átaka> Þó Þar kunni
líka sem’ annarstaðar að finnast
kommúnist.,8kir kúalubbar, sem
finnst frami sinn mestur 5 Því’
að slíta buxnav ’ösum. Svarfdælir
hafa með frjáls'um samtökum
lagt akveg, sem þeir aldrei munu
eftir sjá að hafa unniJ' endui-
gjaldslaust. Svarfdælsií un8’"
mennafélög hafa borið up'pí
lagsleg málefni og menning.arat-
riði um langt skeið, og ekki aiís
fyrir löngu með styrk frá ríkis-
sjóði, og góðum mönnum, reist
sundskála, er lengí mun standa
sem minnisvarði samtaka og fé-
lagslyndis. Hér er verkefni —
nýtt og stórt. Það verður að hefja
með samhug allra. Menn mega
ekki bíða eftir því, að ríkissjóður
hampi peningapoka sem styrk-
veitingu til hafnarbóta í Dalvík.
Menn mega heldur ekki bíða
eftir því, að stórviðri og brim
beri fleiri báta en orðið er upp í
fjöruna, mylji þá þar til eldsneyt-
ís og grafi vélarnar i sandinn.
Það er einstaklingstap og þjóðar-
•tap.
Það er líka þjóðartap, þegar
verkfúsar hendur vilja af alhug
starfa að framtíðarverkefnum, en
finna engin.
En hér getur enginn einn neinu
(Niöurlag).
Frá alda öðli hafa menn trúað
á anda, engla og hálfguði og guði.
Þessa trú á furðuverur, marg-
falt fullkomnari mönnunum sjálf-
um, heldur dr. Helgi eiga upptök
sín frá andlegu sambandi, sem
stöðugt hafi verið og enn sé, milli
jarðarbúa og fullkomnari íbúa
annara stjarna. »Með vaxandi
skilningi«, segir Helgi, »hvarf
margs konar hjátrú og á enn eft-
ir að hverfa«. »Nú vitum við«,
segir hann ennfremur, »að enginn
Zeus býr á Olympusfjalli og eng-
inn óðinn og Þór í Ásgarði«. —
Hann hyggur, að með vísindanna
hjálp takizt að finna guðina á
öðrum hnöttum. Mennirnir geta
orðið og eru sumir þegar orðnir
guðir, og í þá átt á mannkynið
að stefna, að allir menn og kormr
verði seinast guðir. En til að
flýta þeirri fyllingu þróunarinnar
verður að komast betur og betur
í samband við verur annara
hnatta. Til þess þarf miklar og
margar tilraunir — og þarf til
þess mikið fé. Voldugar bygging-
ar þarf að reisa á tilvöldum stöð-
um, líkt og menn nú reisa
stjörnuturna á háum fjöllum, þar
sem er heiðskýrt lopt og önnur
skilyrði eru bezt. Og dr. Helgi
treystir því, að ekki líði á löngu
áður slíkar risahallir verði reist-
ar víðsvegar í löndum, og verði
þær byggingar hinar voldugustu
og veglegustu á jörðu hér.
Með þessari framtíðarspá endar
Helgi ritgjörð sína í þýzka tíma-
ritinu.
— Það væri nú vissulega
æskilegt, að honum yrði að þeirri
trú sinni, að sambandið gæti
komizt á, og það svo myndarlega,
að daglega mætti útvarpa til allra
kirkna um víða jörð öllum helztu
framlífsfréttunum og hinum
nýrri guðspjöllum.
Það var hér á árunum, þegar
andatrúin stóð með blóma, að
margir hugsuðu sér nýja tíma í
vændum fyrir guðs kristni í land-
inu. Menn hugðu, að þá og þegar
mundu prestarnir, með hjálp
valdra miðla, geta farið að punta
upp á guðsþjónustuna með ýms-
um dularfullum fyrirbrigðum og
orkað. Hér þurfa samtök — öfl-
ugan félagsanda heima í héraði.
Eólksfjöldi Dalvíkur fer ört
vaxandi. Krafan um hafnarbætur
hlýtur að fara síhækkandi. Vél-
bátaútvegurinn vex, og á víkinni
liggja vaxandi verðmæti, sem
tryggja þarf fyrir ágangi Ægis-
dætra.
Svarfdælir! Finnst ykkur ekki
kominn tími til að fylkjast um
merki það, sem fyrst verður að
hún dregið þegar hafnargarðs-
byggingunni er lokið ? Finnst
ykkur ekki tími til að byrja nú
á því verki, sem tekur 5 eða 10
ár, — ef til vill lengri tíma — að
fullgera?
Kaupmannahöfn í febr. 1934.
Gisli B. Kristjánsson.
fréttum handan að, með þrumu-
gangi, englasöng og eldglæring-
um. Með slíkri nýung þótti vakn-
ing vís meðal safnaðanna, svo að
kirkjurnar troðfylltust. Þetta
rættist ekki í það sinn, en margs
má vænta, skulum við vona, þegar
sambandið næst við aðra hnetti.
Dr. Helgi hefur opt í ritum
sínum áminnt lesendurna um, að
afaráríðandi sé, að menn vilji
samstillast sér í þessum skoðun-
um sínum. Hann hefur jafnvel
tekið svo djúpt árinni, að segja:
»trúið á mig«! Og hann hefur
einnig gefið okkur Islendingum
það fyrirheit, að fyrir slíkt fylgi
og samstillingu mundi veðrátta og
ársæld öll fara stórum að batna.
Hvað samstillingunni líður,
mun Helga enn þá finnast fátt
um, en um hitt munu margir sam-
mála, að veðráttan sé nú á bata-
vegi og vonandi að allir samstill-
ist í þeirri ósk, að svo megi hald-
ast og að fólkið megi batna að
sama skapi.
Lengi framan af var dr. Helgi
andvígur andatrúarmönnum og
vantrúaður á þeirra boðskap all-
ann. Á seinni árum er hann hins
vegar farinn að gefa mikinn
gaum að tilraunum þeirra og
virðist nú orðinn þess vísari, að
einmitt með hjálp góðra miðla sé
fengin vísindaleg(!) aðferð til að
ná sambandi við framliðna á öðr-
um hnöttum og þær æðri verur,
sem þar búi.
í ofangreindri ritgjörð telur
hann það sannaö, að tekist hafi
að ná sambandi viö menn, sem
staddir séu í fjarlægum löndum
eða öðrum heimsálfum. Og með
þessari vissu fenginni, finnst hon-
um auðstigið næsta skrefið, þ. e.
að samskonar sambandi verði náð
við íbúa á öðrum hnöttum.
Eins og mörgum mun kunnugt,
hafa bæði andatrúarmenn og guð-
spekingar um langt skeið fullyrt,
að fjarskynjun, eins og hér ræðir
um, milli manna, þó langt búi
hvor frá öðrum, sé opt vottfest og
sönnuð. Þetta er hinsvegar vé-
fengt af öllum þorra vísinda-
manna, og það einmitt af þeim,
sem margar ítarlegar og ná-
kvæmar tilraunir hafa gert, til að
reyna að sannfærast um hvort
þetta afarmerka fyrirbrigði eigi
sér stað. Spyrji maður sálfræð-
ingana, eðlisfræðingana, geð-
veikra- og taugalæknana og aðra
nafnkunna vísindamenn í trúnað-
arstöðum við helztu háskóla
menningarlandanna, þá leiða þeir
annaðhvort hjá sér að svara
spurningunni eða gerneyta því að
fjarskyújun sé vísindaleg stað-
reynd.
Meðan málið er ekki lengra á
veg komið erum við, sem ekki
leggjum sérlega stund á framlífs-
fræði — vanti’úaðir (ekki á fram-
líf eða annað líf — því trúlegast
er að lífið sé ódrepandi og ófor-
gengilegt — heldur á framlífsins
fyrirkomulag eða hátterni). Lík-
lega engu síður en þeir, sem trú-
aðir kallast, æskjum .við eftir
framlífi góðu og batnandi og við
vorkennum þeim sem vonlausir
eru um slíkt (ætli þeir séu annars
Kærar þakkir vottum við
öllum þeim, sem sýndu okkur
samúð við andlát og jarðarför
Jóns Jónssonar frá Klúkum.
Aðstandendurnir.
margir?); og við höfum hreina
andstyggð á þeim, sem dirfast að
tala líkt og Kobbi á Hamri (sem
Bj. Thorarensen kvað um »Aldrei
rísa upp andaðir — innti Kobbi
á Hamri, með glamrk o. s. frv.).
En við viljum hinsvegar ekkert
traust byggja á neinni trú sem
sprottið hefir í skjóli vanþekking-
ar eða af misskilningi eða óná-
kvæmri athugun eða af því einu
— »að mæla börn sem vilja«. Við
skulurn þrá með eftirvæntingu þá
tíma er við sjáum þau tákn og
stórmerki, sem sanni okkur sam-
bandið við æðri verur svo að við
þurfum ekki að byggja okkar
framlífsvonir á neinum gömlum
þjóðsögum eða hjátrú (sem köll-
uð er trú). En ef við nú ekki upp-
lifum svo merkileg tíðindi í lífinu
hérna megin, þá bíðum við bara
ofboð rólega þangað til við vökn-
um — ef við á annað borð höf-
um nokkurntíma sofnað. En sé
um svefn að ræða, þá líður tím-
inn fljótt og vel, þó langur sé.
»Skyldi þeim engum bregða í
brá, blessuðum nær þeir deyja?«
orti Sig. Breiðfjörð um prestana.
Og framliðni munkurinn, sem
vitraðist hinum munkinum, vini
sínum, hann sagði: »Totaliter ali-
ter!« Þ. e. »Það er allt, allt öðru-
vísi!« (en þeir höfðu hugsað sér).
Hvað um það; einhvemtíma hitta
menn þær réttu hugmyndir um
hlutina. Og nú er spennandi að
vita hvort dr. Helgi hefir rétt
fyrir sér um vistina á stjörnun-
um.
Þeim sem verulega unna jarð-
lífsins gæðum mega þykja það
góðar fréttir, að eiga þar von á
öllu svipuðu og þó betra en hér,
Minnir sú kenning enn á skoðun
síra Sig. á Presthólum í sálmin-
um, sem áður var minnzt á. Þar
lofar hann mönnum miklum
veizlufagnaði í himnaríki. »Klára
vín, feiti og mergur með« — er
þar á borðum, eða eins og Hall-
dór Kiljan hefir ritskýrt versið,
gestirnir fái ekki einasta feiti
(sem þá þótti einn dýrmætasti
rétturinn), heldur fá þeir merg
með feitinni!
Frá alda öðli hafa lærðir menn
kítt og jafnvel hnakkrifist út af
biblíunni og skoðunum kirkju-
feðranna. Líkt og t. d. hér á ár-
unum þegar þýzkir guðfræðingar
deildu hvasst út af gagnrýni
Göschels á kenningar Lúthers um
klofningu sálarinnar við dauðann
o. s. frv. Um það kvað Páll ólafs-
son, skáld:
Göschel segir, sálir manna klofni,
og svo muni’ annar klofningurinn deyja;
en Lúther þykir líkast til þær sofni.
Þeir ljúga báðir — held ég megi segja,