Dagur - 12.06.1934, Blaðsíða 3

65. tbl.
DAGUR
181
nokkurra embættismanna og ann-
ara, sem viljað hafa vinna með
hag alþjóðar fyrir augum, gegn
varnarsamtökum eyðslustéttar-
inliar. v
Það svar hefir þú fengið.
Til hvers er hann? hefir þú
spurt.
Hann er til að vernda. hags-
muni þjóðarheildarinnar og þá
fyrst ojf fremst hinna vinnandi
stétta gegn hagsmunum eyðslu-
stéttarinnar.
Hvað er honum fyrir beztu?
hefir þú spurt.
Honum er fyrir beztu að
menntun og þroski alþýðunnar sé
sem fullkomnust. Þessvegna hefir
hann barizt fyrir héraðsskólum
og gagnfi’æðaskólum í kaupstöð-
um gegn íhaldinu. Honum er fyr-
ir beztu, að börn einnar stéttar
hafi ekki ein aðgang aö embætt-
um landsins, heldur geti fátækt
sveitafólk haft aðgang að þeim
líka, ef það hefir verðleika til. —
Þessvegna beitti hann sér fyrir
stofnun Menntaskóla á Akureyri,
gegn vilja ihaldsins. Honum er
fyrir beztu, að lögin nái jafnt til
allra einstaklinga þjóðfélagsins.
Þessvegna hefir hann beitt sér
fyrir endurbótum á réttarfarinu,
með fimmtardómsfrumvarpinu og
fi. gegn vilja íhaldsins.
Honum er áríðandi, að verzlun-
arsamtök bænda — kaupfélögin
— séu ekki varnarlaus gagnvart
ágangi eyðslustéttarinnar. Þess
vegna hefir hann beitt sér fyrir
samvinnulögunum, gegn vilja í-
haldsins. Honum er áríðandi, að
jafnvægi haldist milli höfuðat-
vinnuvega þjóðarinnar. Þess
vegna hefir hann beitt sér fyrir
því, að veltufé bankanna renni
ekki síður til landbúnaðarins en
sjávarútvegsins og stofnað bún-
aðarbanka gegn vilja íhaldsins.
Honum er áríðandi að hinar
dreifðu byggðir landsins fái síma,
vegi og brýr, þessvegna veitti
hann tekjum ríkissjóðs í góðær-
unum í sveitirnar og gerði meira
á 3 árum en Jón Þorláksson ætl-
aði að gera á 14.
Honum er yfirleitt allt það fyr-
ir beztu, sem bætir mest hag þjóð-
arheildarinnar, en rýrir hag
eyðslustéttarinnar fram yfir það,
sem er réttmætt og eðlilegt frjáls-
bornum mönnum i siöuðu þjóðfé-
lagi.
Hvaða takmark hefir hann?
hefir þú spurt.
Takmark hans er að jafna kjör
allra þegna þjóðfélagsins. Koma
á réttlæti í löggjöf og löggæzlu,
í skiftingu arðsins af atvinnufyr-
irtækjunum, í verzlun og viðskift-
um út á við og inn á við, yfirleitt
í sambúð borgaranna hvers við
annan.
Hvernig er lífi hans bezt varið ?
hefir þú spurt.
Því er bezt varið með því að
vinna að hinu setta marki á
grundvelli frelsis og lýðræðis eins
og flokkurinn hefir gert. Því er
bezt varió með því að vinna að
yfirfærslu réttlætishugsjónar
samvinnumanna d allar greinar
þjóðfélagsins.
Öll þessi svör hefir þú hlotið að
fá, hafir þú spurt og leitað svar-
anna af trúmennsku og vilja til
að vita það rétta.
Og samt leyfir þú þér að halda
því fram, að sú lífsskoðun, sem
skipi mönnum í Framsóknar-
flokkinn, sé efnishyggja, sem »tel-
ur manninn vera ekkert annað en
efnisfyrirbrigði á jörðunni«. —
»Manns-sálin eigi enga sérstaka
tilveru óháða líkamanum«.
Eg hefi álitið, að hvað sem allri
landsmálapólitík líður, þá mættu
menn vera í friði með skoðanir
sínar á öðru lífi. Og ef það væru
einhverjir til, sem halda »að líf
sitt og annara væri á enda með
líkamsdauðanum«, þá væri það
engan veginn víst, að þú, eða aðr-
ir, sem trúa hinu gagnstæða, ættu
meiri rétt á sér, þess vegna. Það
má vel vera, að einhverjir komm-
únistar séu svo miklir »efnis-
hyggjumenn«, að þeir trúi ekki á
annað líf; þeir um það, en verk
Framsóknarmanna og Framsókn-
arflokksins sanna það ekki, að
þeir séu þeirrar trúar, og þeir
eiga fulla heimting á að vera í
friði með sínar trúarskoðanir fyr-
ir öllum íhaldspi’édikurum og öðr-
um. Dylgjur þínar og fullyrðing-
ar um trúarskoðanir meira en
helmings þjóðarinnar eru hvorki
þér né öðrum sæmandi. Hvað
nálgast það fremur að vaða inn í
helgidóm annara »á óhreinum
skóm og ata allt auri«, heldur en
slíkar fullyrðingar og dylgjur?
»Ég skil ekki í því, að þeir
menn, er við höfum horft á mis-
nota völd og fé, hefðu gert það, ef
þeir hefðu horfzt í alvöru í augu
við þá staðreynd, að þeir bera á-
byrgð á gerðum sínum gagnvart
tilverunni allri — um eilífð«, seg-
ir þú. Má vel vera. Ef til vill gæt-
ir þú gefið skýringu á ýmsu því,
sem geröist í stjórnartíð þinna
flokksmanna um meðferð á fé
bankanna. En allir munu eiga
rétt þess að vera í friði með sín-
ar trúarskoðanir, bankastjórar fs-
landsbanka líka.
Og eitt enn. Er nokkuð sem
nær því stendur að vera alveg í
anda þeirrar miðaldakenningar
kirkjunnar, sem hótaði mönnum
eilífri útskúfun, ef þeir ekki af-
neituðu sannfæringu sinni og
skoðunum, heldur en »heimatrú-
boðskenning« þín meðal Heim-
dellinga, og sem nú er send sem
fagnaðarboðskapur íhaldsflokks-
ins til kjósenda, sú, að íhalds-
menn einir trúi á annað líf?!
Þessi trúarjátning þín er þó
enganveginn það sem mestu máli
skiptir í »prédikun« þinni. Það er
einungis furðuleg ófyrirleitni af
ungum og greindum manni, sem
hlýtur að vekja verðskuldaða and-
úð annara. Það, sem er aðalatrið-
ið í kenningum þínum, það, sem
þyngst ábyrgð fylgir bæði fyrir
þig og íhaldsflokkinn, og það,
sem þjóðina alla varðar mestu, er
yfirlýsing þín um einræðisstefnu
þá, sem flokkur þinn verði að
hafa, eigi hann að geta haldið
þeim völdum, sem hann kynni að
ná við kosningar, »stundinni
lengur«,
Það hafa allir að vísu vitað, að
undir niðri hefir íhaldið ætlað
sér að fara að dæmi ítalíu og
Þýzkalands. Það hefir sýnt það i
verkum sínum. En aldrei fyrr
hefir flokkurinn gengið til kosn-
inga með þá ákveðnu yíirlýsingu,
að »nái flokkur okkar völdum eft-
ir næstu kosningar, þá þarf hann
ekki að hugsa sér að halda þeim
stundinni lengur, ef hann lætur
það með öllu afskiptalaust, hvaða
lífsskoðanir eru boðaðar þjóðinni.
Hann verður að taka sér til fyrir-
myndar þær þjóðir, sem rekið
hafa rauðu hættuna af höndum
sér«.
Svo mörg eru þau orð. Ög þú,
sem fyrir fáum árum varst fátæk-
ur sveitapiltur, hefir orðið til
þess að orða þetta fyrir flokk
eyðslustéttarinnar í Reykjavik og
setja nafn þitt undir. Það má
heita grátleg glettni forlaganna.
Og þó fhaldsflokkurinn hafi gert
þessi orð að sínum orðum með
því að birta »prédikun« þína á
fremstu' síðum kosningamálgagns
síns, þá verður þú að svara til
saka þeirra vegna. Þjóðin á rétt
þess, að þú gerir fulla grein
þeirra raka, sem að því hníga að
gera hér þá nasizta-byltingu, sem
þú hefir í huga.
Hvað er hin »rauða hætta?« Að
þínum dómi eru þaö ekki einung-
is kommúnistar. »Við Sjálfstæðis-
menn þykjumst oft verða þess
varir, að í raun og veru eigist hér
aðeins tveir flokkar við j þessu
landi, við annarsvegar, en hinir
svonefndu »rauðu« flokkar hins-
vegar, þ. e. kommúnistar, sósíal-
demókratar (sem ranglega hafa
nefnt sig »jafnaðarmenn«) og svo
Framsóknarflokkurinn, sem vit-
anlega hefir engri eðlisbreytingu
tekið, þó sumt af honum nefnl
sig nú Bændaflokk«. (Því nefnir
þú ekki þjóðernissinna?).
Þarna er að finna fulla skil-
greining þess, hvað sé »hin rauða«
hætta«, sem þú ræðir um. Og það
vita allir, að. það eru ekki nema
tveir þessir flokkar, sem þið f-
haldsmenn óttist og hafið ástæðu
til að óttast, það eru Framsóknar-
flokkurinn og sósíalistar. Það eru
fyrst og fremst áhrif þessara
flokka, sem þið ætlið að afmá.
Það er þeirra lífsskoöun,’sem ekki
má flytja þjóðinni í »skáldsögum,
ljóðum, tímaritum og blöðum, út-
varpi, kvikmyndum, leikhúsi«.
»Stundinni lengur« á ekki að láta
það ^>afskiptalaust« að menn af
þessum flokkum (og svo vitanlega
hinir fáu kommúnistar) hafi mál-
frelsi, ritfrelsi, trúfrelsi, skoðana-
frelsi, atkvæðisrétt eða annað,
sem tilheyrir í lýðfrjálsu landi.
Sú lífsskoðun, sem birtzt hefir í
starfsemi kaupfélaganna og
verkamannafélaganna, í barátt-
unni fyrir bættu réttarfari, í
Bygggingar- og landnámssjóði, f
verkamannabústöðunum, í togara-
vökulögunum, héraðsskólunum,
gagnfræðaskólunum, vegunum,
símunum, brúnum, strandferða-
skipunum, ræktuninni og fjölgun
heimila, sú lífsskoðun, sem ein-
kennt hefir mesta framfaratíma-
bil hinnar islenzku þjóðar, á að
hverfa. Og í staðinn á að koma
lífsskoðun eyðslustéttarinnar ' í
Reykjavík, sem birzt hefir í mið-
aldaréttarfari og löggæzlu, í
svindli og braski 'með fé bank-
anna. Sú lífsskoðun, sem heimilar
fjárdrátt frá ekkjum og munað-
ai-leysingjum, og hlífir höfuð-
paurum eyðslustéttarinnar við
réttlátum dómum. Það er sú lífs-
skoðun, sem á að flytja í útvarpi,
bókum og blöðum. Og hvernig á
að framkvæma þetta? -»Hann
vcrður að taka sér til fyrirmynd-
ar þær þjóðir, sem rekið hafa
»rauðu hættuna af höndum sér«,
ítalíu og Þýzkaland. Enginn er
svo fáfróður, að hann viti ekki
hvað gerzt hefir í þessum lönd-
um. Allir vita, að það, sem þú og
flokkur þinn ætla að gera, er að
koma í framkvæmd hótunum
»hreyfingarinnar« í Reykjavík í
fyrra. Mennirnir með »hreinu
hugsanirnar« eiga í skjóli íhalds-
flokksins að »ryðja úr vegi« um-
bótamönnum þjóðarinnar.
Mikil eru þau verk, sem á að
vinna. Stór eru þau áform, sem
tekin h'afa verið. Þú átt þakkir
skilið fyrir það að hafa orðið til
þess, að þjóðin veit nú með vissu,
hvers hún má vænta, fái flokkur
þinn meirihluta við næstu kosn-
ingar. En þú ert ekki búinn að
leika hlutverk þitt til enda.
Áður en íhaldsflokkur þinn
vinnur hinar fyrirhuguðu kosn-
ingar á hugsjón þinni, þeirri, að
útrýma umbótaflokkum landsins,
verður þú að sýna með rökum, að
verzlunarsamtök vinnandi stétt-
anna og annara umbótamanna —■
kaupfélögin — hafi unnið þjóð-
inni ógagn. Að þau hafi reynzt
óhæfara fyrirkomulag, heldur en
verzlun selstöðukaupmannanna
fyrrum. Þú verður að sanna, að
verzlunarfyrirtæki eins og Höepf-
ner hafi unnið meira gagn í Eyja-
fjarðarsýslu heldur en Kaupfélag
Eyfirðinga. Þú verður að sanna,
að héraðsskólamir hafi orðið
þjóðinni til tjóns. Þú verður að
sanna, að veðdeild Landsbankans,
gengishækkun Jóns Þorlákssonar,
ókjaralán Magnúsar Guðmunds-
sonar með veðsetning tolltekn-
anna, hafi orðið hinum vinnandi
stéttum til meiri farsældar held-
ur en Byggingar- og landnáms-
sjóður, Búnaðarbankinn og
verkamannabústaðirnir. Þú verð-
ur að sanna, að íhaldsmenn í
Reykjavík séu verðari þess að búa
í 150 þús. kr. íbúðum heldur en
fátækir verkamenn og bændur í
5—10 þús. kr. íbúðum.
Þú verður yfirleitt að sanna
það, að þeir, sem nú skipa íhalds-
flokkinn og börn þeirra, séu
meiri, betri, vitrari og þroskaðri
en allir aðrir. Þú verður meira að
segja að sanna, að þeir einir, sem
eru íhaldsmenn, hafi ódmiðlega
sál, en aðrir ekki. Það er hvorki
rneira né minna.
»Ég vil játa, að ég vil vernda
einstaklingsfrelsið, af því það er
mér heilagt mál«, segir þú. Og
ennfremur: Sjálfstæðisflokkurinn,
sem hefir valið sér það háleita
hlutverk að vernda einstaklings-
frelsið með þessari þjóð, má því