Dagur - 13.09.1934, Blaðsíða 3

105. tbl
DAGUR
287
Oaldarflokkar
og sterk lögregla.
Þinimálafunili
Tveir flokkar í landinu, íhalds-
menn og kommúnistar, hafa gert
mikinn úlfaþyt út af þeirri
stjórnarráðstöfun, að fella niður
varalögreglu íhaldsins í Keykja-
vík. ihaldsmenn vilja hafa ótak-
markaða lögreglu sér til verndar,
af því að þeir eru hræddir við
kommúnista, en kommúnistar eru
hræddir við lögreglulið, og þó
einkum fasta og vel skipulagða
lögreglu. Þeir eru því óánægðir
yfir því, að fasta lögreglan í
kaupstöðunum skyldi ekki hafa
verið lögð niður líka, ásamt vara-
lögreglunni í Reykjavík. Þeir
telja, að öll lögregla og löggæzla
sé einungis sett til höfuðs sér og
bendir það á, að undir niðri sé
samvizka þeirra eitthvað óróleg
og að þeir viti upp á sig skömm-
ina.
Eins og kunnugt er, er komm-
únistum ekki eins mikið í nöp við
nokkurn mann, og Jónas Jónsson.
í honum sjá þeir sinn hættuleg-
asta andstæðing'. Þeir líta svo á,
að hann sé reiðubúinn til að
styðja að sterkri lögreglu, til þess
að halda þeim í skefjum. Þeir
segjast hafa hans eigin orð fyrir
þessu og vitna til ummæla hans
um það, að svo geti farið, að rík-
isvaldið verði að »grípa til sinna
ráða«, til þess að kúga verka-
menn, ef þeir verði ekki nægilega
auðsveipir við auðvaldið, bæta
kommúnistar við.
Þessi magnaði ótti kommúnista
við Jónas Jónsson í þessu sam-
bandi byggist á ummælum hans f
34. tbl. Tímans þ. á., þar sem
liann getur um niöurlagning
varalögreglunnar fyrir tilstilli
Hermanns Jónassonar, og lofar
Jónas þessa röggsamlegu stjórn-
arráðstöfun hans, en bætir síðan
við:
»Hitt er annað mál, að ef naz-
istar, kommúnistar eða íhaldið
efla óaldarflokka í landinu, þá
verður ríkisvaldið að grípa til
sinna ráða til að halda uppi lög-
um og reglu».
Eins og allir sjá, lítur J. J.
sömu augum á þetta, eins og allir
heilbrigðir ríkisborgarar, að það
verði að vernda öryggi og frið
almenningi til handa, ef einstak-
ir óróaseggir efni til óaldar-
flokka, er fari með yfirgangi og
traðki á lögum og reglum. Þetta
er auðvitað sjálfsagöur hlutur í
augurn allra friðsamra og siðaðra
manna.
En kommúnistar virðast hafji
aðra skoðun í þessu máli. Þeir
vilja hafa þau sérréttindi, að
mega efla óaldarflokka í landinu,
þegar þeim sýnist, án þess að rík-
isvaldiö skifti sér nokkuð af því!
Þcir vilja hafa leyfi til þess að
troða á lögum og settum reglum
án afskifta annara. En væri þetta
látið óátalið, myndu nazistar að
sjálfsögðu heimta sama rétt sér
til handa. Afleiðingin er alveg
auðsæ. Landið logaði allt í einu
ófriðarbáli, þar sem hnefaréttar-
stefna óaldarflokka væði uppi.
Slíkt ástand, skapað af óaldar-
flokkum, verður ríkisvaldið að
girða fyrir með nægilega sterkri
og vel mannaðri lögreglu.
Alit merkra manna
um starfsemi samvinnufélaga.
Á ársfundi sænska samvinnu-
sambandsins flutti Per Albin
Hanson, forsætisráðherra Svía og
forvígismaður jafnaðarmanna í
Svíþjóð ræðu, og sagði meðal
annars:
»Það er ástæðulaust áyþessum
stað að fella nokkra dóma um
samvinnuhreyfinguna. Hún stend-
ur þegar á svo traustum grunni
og hefir haft það ómetanlegt
gagn, að hún þarfnast hvorki lofs
né dóma. Það er aðeins tvennt,
er ég sem fulltrúi ríkisstjórnar-
innar vil minna á, sérstaklega
það gagn, sem þjóðfélag hefir af
því, að mikill hluti þegnanna eyk-
ur sinn fjárhagslega styrkleika
með samvinnufélagsskapnum.
Einkum hlýtur það að hafa ómet-
anlegt gagn á krepputímum, að
stór hluti þjóðarinnar annast
sjálfur um viðskipti sín á þann
hátt að þurfa ekki að stritast
undir torbærum skuldaböggum
frá erfiðleikaárunum, þegar við-
skipta- og atvinnulífið réttir við
aftur. Þar sést styrkur, sem
sænska þjóðfélagið hefir af sam-
vinnufélagsskapnum og þess
vegna er full ástæða til að óska,
að hann megi verða miklu sterk-
ari. Hin sænska samvinnuhreyf-
ing byggir líka á lýðræði í verzl-
unar- og atvinnumálum. Sú þró-
un, sem nú á sér stað í heiminum,
virðist á margan hátt stefna frá
lýðræðinu. Ég trúi því, að það sé
meira sjónhverfing en veruleiki.
Raunverulega stefnir alltaf meira
og meira í lýðræðisáttina, að lýð-
ræði, sem ekki er bundið við póli-
tískar og þingræðislegar endur-
bætur, en tryggir einnig vald
fólksins í verzlunar- og atvinnu-
málum. Það er gott fyrir sænsku
þjóðina að njóta þess undirbún-
ings til eigin stjórnar, sem ligg-
ur í því uppeldi, er samvinnan
veitir. Samvinnufélögin starfa,
eins og sést á skýrslum þeirra í
ár, til að efla hagsæld sænsku
þjóðarinnar. Ég er sannfærður
um það, og ég er líka sannfærður
um, að þetta starf verður þýðing-
armeira með hverju ári, og sam-
vinnuhreyfingin sem áhrifamikið
Undirritaður heldur þingmálafundi á eftirtöldum stöðum:
í þingh. Glæsibæjarhr. 16. sept. í Hrísey........18. sept.
Á Litlaárskógssandi .17. — Á Dalvík...........19. —
í Ólafsfirði 20. sept.
Allir fundirnir hefjast kl. 8 síðdegis, nema
í þinghúsi Glœsibæjarhrepps kl. 4.
Pingmðnnutn sýslunnar, Bernhsrði Stelánssyni oe Einari árnasyni,
er boðið á fundina.
vald í þjóðfélaginu kemur til að
hafa enn stærri hlutverk«. —
Fjórtánda þing Alþjóðasam-
bands samvinnumanna var sett í
London 4. þ. m. Þá flutti Tanner,
forseti sambandsins, ræðu um á-
stand atvinnu- og viðskiptamála í
heiminum og sagði meðal annars:
»Þjóðirnar hafa nú flækzt inn
í viðskiptastyrjöld, sem hefir
valdið þeim eins miklu tjóni og
styrjaldir, sem háðar eru með
vopnum. Þessi viðskiptastyrjöld
hefir eyðilagt öryggi verzlunar-
innar og viðskiptalífsins eins og
það var rekið á grundvelli ein-
staklings- og samkeppnisverzlun-
Garðar Þorsteinsson.
arinnar. Þess vegna hefir verið
nauðsynlegt að finna nýjar verzl-
unarleiðir, og þar hefir sam-
vinnufélagsskapurinn unnið mik-
ilvægt starf.
Þegar bornar eru saman við-
skiptamálastefnur samvinnu-
manna og einkaverzlunarmanna,
má segja, að einkaverzlunin sé
eins og gamaldags seglskip, sem
verður að stöðva ferð sína, þeg-
ar byrinn vantar, og láta farþeg-
ana þola hungur og kulda. En
samvinnustefnunni má aftur líkja
við skip með nýtízkuvélum, sem
skilar farþegunum hverjum fyrir
sig heilu og höldnu í áfangastað«.
Nýtt stórhneyksli
Magnús Guðmundsson hefir greitt Margrétu Zoega
2000 krónur úr rikissjóði, þvert ofan i úrskurð
Landsyfirréttarins og hœstaréttar Dana.
í stjórnarplöggum Magnúsar
Guðmundssonar hefir nýlega fyr-
irfundizt eftirfarandi bréf, sem
dómsmálaráðuneytið hefir verið
látið rita frú Margrétu Zoega hér
í bænum 1. marz síðastliðinn:
»Hérmcð sendir ráðuneytið yð-
ur ávísun fyrir kr. 2000.00, sem
cndurgjald fyrir afsal á réttind-
um til vinveitinga«.
Þessar 2000.00 kr., sem um get-
ur í bréfinu, hefir frú Margrét
Zoéga fengið útborgaðar úr ríkis-
sjóði sama dag.
En hvaða »afsal á réttindum
til vínveitinga« er það, sem hér
er verið að borga fyrir?
Til þess að komast að raun um
það, þarf að fletta upp í dómum
landsyfirréttarins X. bindi, bls.
20. Þar sést, að hinn 22. jan. 1917
hefir rétturinn kveðið upp dóm í
málinu:
»Margrét Zo'éga
gegn
ráðherra íslands
fyrir hönd ríkissjóðs«.
í forsendunum segir svo, að
máli þessu hafi frú Margrét Zo-
éga skotið til yfirdómsins með
stefnu útgefinni 8. sept. f. á. (þ.
e. 1916) og- krafizt þess, »að ráð-
herra íslands yrði fyrir hönd
landssjóðs dæmdur til að greiða
henni 9000 kr. á ári frá 1. jan.
1915 að telja til dauðadags eða
100 þús. kr, í eitt skipti fyrir pll
ásamt 5% ársvöxtum--------en til
vara, að henni yrði tildæmd úr
landssjóði slík upphæð árlega, frá
og með árinu 1915 til dauðadags,
scm 2 óvilhallir dómkvaddir menn
meta, að tekjur hennar af vín-
veitingum hafi numið að meðal-
tali árin 1906—1911 ------«.
Tilefni málshöfðunarinnar var
það, að frú Margrét Zoéga hafði
með lögum um aðflutningsbann á
áfengi verið svift rétti þeim til
0
fOOOOOi'
GÚMMÍHANZKAR
GÚMMÍSVUNTUR - —
HANDKLÆÐI frá -
KVEN-PRJÓNABLÚSSUR
frá kr,
TELPUBUXUR---------
ALPAHÚFUR - -
KARLM. SOKKAR------
KARLM.BINDI--------
KARLMiRYKFRAKKAR
frá kr. 27.00
HVÍTT SLOPPAEFNI sérstak-
lega gott á aðeins kr. 1.10 mtr.
og m. m. fl. af ódýrum varningi.
G/'öríð svo vel og litið á
nýju vörurnar.
AUi. 5°/o afsláttur oegn siaögreiðslu.
Brauns Verzlun.
PAU Signrgeirsson.