Dagur - 11.10.1934, Blaðsíða 3

117. tbl.
DAGUR
319
Alúðarþökk fyrir auðsýnda
samúð við andlát og jarðarför
konunnar minnar.
Bjarni G. Árnason.
Landbúnaðamefnd: Páll Her-
mannsson, Jónas Jónsson, Jón
Baldvinsson, Pétur Magnússon,
Þorsteinn Briem.
Þegar kjósa átti landbúnaðai*-
nefnd, kvaddi Pétur Magnússon
sér hljóðs og bar fram þá ósk í
nafni íhaldsins, að bætt yrði í
nefndina tveimur mönnum, svo
að 5 sætu i henni. K'vað hann
sinn flokk þó ekki ætla að fjölga
mönnum í nefndinni, heldur
kjósa Þorstein Briem í annað
nýja sætið. Var oröið við þess-
ari bón, með því það raskaði ekki
réttum hlutföllum milli flokka í
nefndinni. Gaf svo íhaldið einka-
fyrirtækinu annað sæti sitt í
nefndinni. Er þetta talin fyrsta
»kontant«-greiðslan frá íhaldinu
til »fyrirtækisins« fyrir þægileg'-
heit þess íhaldinu til handa.
Spánverjar hafa mjög tak-
rnarkað innflutning á fiski til
lands síns. Af því leiddi knýjandi
nauðsyn fyrir fiskútflytjendur
hér á landi til skipulagningar á
útflutningi þeirrar vöru. í stjórn-
artíð Magnúsar Guðmundssonar
og meðan að hann hafði þetta
mál með höndum sem ráðherra,
var trassað að koma því í fast
form með lögum. Verðjöfnunar-
sjóður var nauðsynlegur, til þess
að hlutur þeirra, sem sátu á hak-
anum með útflutning, yrði ekki
um of fyrir borð borinn. En fyr-
irkomulagið var mjög í lausu
lofti, gjaldsins í sjóðinn t. d.
krafizt í hvert sinn, er leyfi var
veitt til útflutnings. Gekk svo,
þar til eftir síðustu stjórnar-
skifti; þá var sett bráðabirgða-
lagaviðbót til þess að koma föstu
skipulagi á þetta mál, sem íhalds-
menn höfðu að nokkru undirbúið
og byggt upp áður, en vantaði
dug til að koma til fullra fram-
kvæmda með löggjöf.
Ekki var nýja ríkisstjórnin
fyrr búin að hrinda þessu í fram-
kvæmd, en íhaldsblöðin réðust að
henni með brigzlyrðum út af
þessu tiltæki. »íslendingur« taldi
það vondan »skell« og »glapræði«
gegn sjávarútveginum, en gætti
þess ekki í framhleypni sinni, að
hér var aðeins um eðlilegt fram-
hald þess að ræða, sem íhalds-
menn sjálfir sáu sig knúða til að
leggja grundvöll að.
í samræmi hér við berast þær
fréttir af Alþingi því, er nú sit-
ur, að allir flokkar þar — íhalds-
flokkurinn ekki síður en hinir —
séu ákveðnir í því að leggja
blessun sína yfir fyrrgreindar
► # • #-• • # —
Kosning fastanefnda
í sameinuðu þingi.
Áður hefir verið frá því skýrt
hér í blaðinu, hverjir kosnir voru
í fjárveitinganefnd í sameinuðu
þingi.
Þegar kjósa skyldi utanríkis-
málanefnd í sameinuðu þingi,
bárust forseta listar með nöfnum
9 þingmanna, þar af einn Iisti
frá »Bændafl.« með nafni Magn.
Torfasonar og annar frá Ásgeiri
Ásgeirssyni, með nafni hans
sjálfs. Listum þessum fylgdu til-
mæli um að fjölga mönnum í
nefndinni úr 7 í 9. Gerði forseti
fyrirspurn um þetta til' formanna
flokkanna og varð það úr, að
þessi málaleitun var samþykkt.
Utanríkismálanefnd er þá þannig
skipuð: Jónas Jónsson, Héðinn
Valdimarsson, Bjarni Ásgeirsson,
Stefán Jóh. Stefánsson, ólafur
Thors, Pétur Magnússon, Magnús
Jónsson, Magnús Torfason, Ás-
geir Ásgeirsson.
aðgerðir ríkisstjórnarinnar um
fullkomnara og fastara skipulag
á sölu saltfiskjar, en áður var.
Ætla því íhaldsmenn á þingi að
veita flokksbroður sínum hér á
Akureyri verðskuldaða ráðningu
fyrir framhleypni sína og frum-
hlaup í þessu máli.
Verklegt nám
fyrir unglingsstúlkur
á Akureyri.
Það er nú orðið hægt um vik
fyrir unglingsstúlkur hér á Ak-
ureyri að afla sér bóklegrar
fræðslu, þar sem hér eru 3 skól-
ar, sem veita bóklega framhalds-
fræðslu: Menntaskólinn, Gagn-
fræðaskólinn og Iðnskólinn (veit-
ir tímakennslu þeim, sem þess
óska), en þessir skólar veita ekk-
ert verklegt nám og enginn skóli
er í bænum, sem það veitir. —
Það er illt til þess að vita, að
unglingsstúlkur skuli ekki eiga
kost á verklegu námi samfara
hollum, uppeldislegum áhrifum
einmitt árin eftir ferminguna.
Það mun láta nærri að 35 stúlku-
börn fermist hér í bænum árlega,
eða að í bænum séu um 100 ung-
ling'sstúlkur á aldrinum 14—17
ára. Þessar 100 stúlkur eiga ekki
kost á öðru verklegu námi en því
sem heimilin veita. Þau ex*u rnörg
vel fær um að veita það og gera
það líka, sem betur fer, og holl-
ust eru þau áhrif, sem unglingur-
inn fær á góðu heimili, en mörg
eru heimilin, því miður, sem
hvorki geta né vilja veita þessa
•-• •••••• • • # •-•-• •-•-•! » f >
liflaður og kona.
Leikfélag Akureyrar efnir
til leiksýninga.
Skáldsagan Maður og kona eft-
ir Jón Thoi*oddsen sýslumann er
alkunn um land allt og hefir hlot-
ið almennar vinsældir. Er það
þó ekki því að þakka, að sagan
sé neitt verulega listræn, að því
leyti stendur hún langt að baki
beztu skáldsögum eftir íslenzka
höfunda, er síðar hafa komið út.
En Jón Thoroddsen leiðir fram á
sjónarsviðið í sögum sínum ein-
kennilegar persónur, ljóslifandi
menn, sem grópazt hafa inn í
meðvitund þjóðarinnar svo fast,
að mönnum virðist sem hér sé
urn að i*æða sannsögulegar per-
sónur, sem lifað hafi í vei’öld
virkileikans en ekki skáldskapai*-
ins. Að miklu leyti mun þetta
rétt vei*a. Fullyrt er, að Jón
Thoroddsen hafi mjög notað fyr-
irmyndir, sem hann þekkti úr
daglega lífinu, við skáldsagna-
gerð sína. Það, sem aflað hefir
sögum hans mikilla vinsælda, er
þá eftirhermulistin. í þeirri list
var hann snillingur. Á meðan sú
list er nokkurs metin, gleyma ís-
lendingar ekki mannrefinum síra
Sigvalda, eða biblíutilvitnaranum
Grími meðhjálpara, eða slúður-
beranum Gróu á Leiti, eða
maurapúkanum Bárði á Búrfelli
o. s. frv. Þetta eru allt kunningj-
ar okkar, sem við þekkjum vel
af afspurn, þó við höfum aldrei
séð þá eða heyrt þá tala, nema í
sögum Jóns Thoroddsen.
En nú gefst mpnnum færi á
að sjá ýmsa af þessum mönnum
og heyra til þeirra. Það eigum
við Emil Thoroddsen að þakka.
fræðslu svo í lagi sé.. En allir
verða að viðurkenna að það er
mikils vert fyrir unglingsstúlk-
una að fá leiðbeiningu um með-
ferð matarefna og fataefna.
Flestar stúlkur fara með þessi
efni fyrir sig eða aðra, meira
eða minna á lífsleiðinni, og mikl-
ir peningar fara gegnum hendur
kvenna fyrir þessi efni. Svo mik-
ils virði er að kunna að hagnýta
þau sem bezt, að heita má að
þjóðarauður vor velti á því,
hvernig það tekst.
Það er að öllu leyti gott og
gagnlegt að handavinna og mat-
reiðsla er kennd í barnaskólan-
um, en sú kennsla getur aldrei
orðið og er ekki ætlað að verða
annað en undirstaða, einfaldasta
undirstaða, sem framhaldsnám á
að byggjast á. Þegar þess er gætt
hve mikils virði þetta nám er
fyrir líf einstaklingsins, vegna
hollustu og hagfræði, er það
næsta furðulegt, hve lítið menn
hafa sinnt því og lítið á sig lagt
til að koma því í betra horf. All-
ar menningarþjóðir leggja nú hið
mesta kapp á það, að veita ung-
lingunum holla verklega fræðslu,
sem gerir þá hæfa í lífsbarátt-
unni, hvem á sínu sviði. Aðal-
starfssvið konunnar er heimilið,
og því er lagt allt kapp á að gera
Skipulagning d fisksölu.
Allir flokkar í þinginu standa
að liciini.
Kennslu
í píano og orgelspili
veiti ég í vetur
í Oddeyrargötu 34.
imi
Gunnar
Sigurgeirsson.
Hann hefir tekið sér fyrir hend-
ur að breyta sögu afa síns, Manni
og konu, í leikrit.
Leikfélag Reykjavíkur tók leik
þenna til meðferðar í fyrravetur,
og fékk hann meiri aðsókn en
nokkur annar leikur, sem þar
hefir verið sýndur; var sýndur
36 sinnum og fólk þó ekki orðið
fullsatt á honum, því hann hefir
enn verið sýndur nokkrum sinn-
um í haust.
Nú hefir Leikfélag Akureyrar
einnig hafizt handa og efnir til
sýninga á leik þessum. Er nú
verið að æfa hann af kappi og
hefir Ágúst Kvaran tekið að sér
• leiðbeiningastarfið, og er það sú
bezta trygging, sem hér er hægt
að fá fyrir því, að leiksýningar
takist vel. En Ágúst Kvaran ger-
ir meira en að leiðbeina, hann
hefir og tekið að sér að fara með
stærsta hlutverkið, hlutverk síra
Sigvalda. Er þetta ekkert meðal-
mannsverk.
Vigfús Jónsson málarameistari
hefir tekið að sér að búa til tjöld-
in í leiknum. Leikfélag Reykja-
víkur lánar búninga o. fl. Að öllu
forfallalausu verður byrjað að
sýna leikinn um næstu mánaða-
mót.
hana sem færasta um að starfa
þar vel og hyggilega.
Nágrannaþjóðir okkar hafa
komið upp verklegum skólum fyr-
ir nýfermdar stúlkur (Fortsæt-
telsesskoler), 3—4 stunda
kennsla á dag í saumum eða mat-
reiðslu, en 5—6 stunda kennslu
fyrir stúlkur 16—18 ára (Kom-
munale husmorskoler). Allir bœ-
ir á stærð við Akureyri og það-
an af stærri, eiga báðar þessar
tegundir skóla og þykjast ekki
geta án þeirra verið. — Merkur
skólamaður, norskur, lét svo um
mælt fyrir nokkru í uppeldis-
málariti, að verklegu framhalds-
skólana mætti þjóðin sízt af öllu
missa, og hann sagðist vilja óska
þess, að hver einasta sveit og
smábær á landinu ætti sér verk-
legan skóla.
Ég heimsótti í sumar einn af
þessum skólum í Björgvin. Það
var heimangönguskóli fyrir 40
ungar stúlkur á aldrinum 16—
18 ára. — Til þess að hafa tæki-
færi til að kynnast skólanum sem
bezt, fékk ég keyptan þar kost
þá 10 daga, sem ég var í Björg-
vin. Ég hafði heimsótt þennan
sama skóla 1914, hann var þá ný-
stofnaður, forstöðukona var hin
sama og sumir af kennurunum.
Skólinn nýtur hinna mestu vin-