Dagur - 20.11.1934, Blaðsíða 2

368
DAGUR
135 tbl.
Skipulagning afurðasölunnar
og íhaidið.
A 111 e i t u n Pélurs.
Þegar ríkisstjórnin hófst handa
í afui’ðasölumálinu á síðasta
sumri, gerðu íhaldsblöðin hina
hvössustu árás á hana og ófrægðu
framkvæmdir hennar á allar
lundir. Rak hver níðgreinin aðra
svo að segja daglega í blöðum í-
haldsins, og rógurinn um stjórn-
ina og flokkana, sem að henni
standa, átti sér engin takmörk.
En allur þessi herblástur og
rógiðja ihaldsblaðanna mætti
hinni mestu fyrirlitningu bæði
framleiðenda og neytenda. Báðir
aðiljar sýndu þann þroska að láta
skemmdarverk íhaldsins engin á-
hrif á sig hafa, og féll því rógui'
sá, er íhaldsblöðin báru milli
framleiðenda og neytenda, mátt-
laus til jarðar. Framkvæmdir rík-
isstjórnarinnar í afurðasölumál-
inu hlutu brátt almennar vinsæld-
ir, og menn fögnuðu því, að kom-
in var til valda stjórn, sem vildi
sinna þessum málum af fullri al-
vöru og vinna að endurreisn land-
búnaðarins.
Og nú sigla bæði kjötsölu- og
mjólkursölulögin hraðbyri gegn-
um þingið.
Þegar svo íhaldsmenn sáu, að
tilraun þeirra til þess að spilla
fyrir afurðasölunni hafði með
öllu misheppnazt og orðið þeim
sjálfum til háðungar, þá snúa
flestir þeirra við blaðinu, leggja
á flótta frá sínum fyrri kenning-
um og staðhæfingum, varpa yfir
sig hræsnishjúpi og þykjast frá
því fyrsta hafa verið málinu eink-
ar vinveittir.
íhaldsmenn á þingi hafa hver
um annan þveran leitazt við að
sverja fyrir fortíð flokksins í
þessum málum, og þeir keppast
við að lýsa fylgi sínu við þessi
skipulagsmál, þegar þeir eru
orðnir úrkula vonar um að geta
unnið þeim ógagn. Þegar þeim er
bent á skrif blaða þeirra um
þessi mál, þá gera þeir sér hægt
um hönd og afneita blöðum sín-
um með mesta offorsi, krossa
sig á bak og brjóst og segjast
enga ábyrgð vilja bera á róg-
greinum Morgunblaðsins uin
þessi málefni.
Nýlega kom það t. d. fyrir viö
umræður um kjötsölulögin í neðri
deild, að foi'sætisráðherra afhenti
Pétri Ottesen skrá yfir 24 níð-
greinar úr íhaldsblöðunum um
afurðasölumálin. Pétur sá þá ekki
annað ráð vænna en að afneita
Fiskiráðsfrumvarp Ól. Thors.
ólafur Thors bar fyrir nokkru
fram frv. um svokallað fiskiráð;
frv. þetta er eitt af minnstu frv.
sem lögð hafa verið fyrir Al-
þingi.
Með frv. þessu er gert ráð fyr-
ir því, að stofnuð verði nefnd,
sem hafi það hlutverk að leysa ur
þeim vandræðum, sem steðja að
sjávarútveginum, en flutnings-
maður hafði gleymt að setja í frv.
nokkur ákvæði um það, hvaða
vald nefndin ætti að hafa, til þess
að koma fram tillögum sínum, og
sömuleiðis hafði hann gleymt að
taka það fram, hvaöan fé ætti að
koma til þeirra framkvæmda, sem
nefndin kynni að fyrirskipa.
Frv. þessu var vísað til sjávar-
útvegsnefndar og hefir hún skilað
áliti um það.
Nefndin klofnaði og hefir
minni hluti hennar, flokksbiæður
Ólafs Thors, þeir Jóhann Þ. Jó-
sefsson og Sigurður Kristjánsson,
gert breytingartillögu á þá leið,
að þóknun til fiskiráðsmanna
greiðist úr ríkissjóði.
Meiri hluti sjávarútvegsnefnd-
ar, Bergur Jónsson, Finnur Jóns-
son og Páll Þorbjarnarson, leggja
til að frv. verði vísað frá með
rökstuddri dagskrá, og skiluðu
svohljóðandi nefndaráliti:
»Nefndin hefir haft frv. til
meðferðar, og virtist enginn
nefndarmanna telja sér fært að
fylgja því óbreyttu. Tveir nefnd-
armanna töldu sig vilja gera á
því nokkrar breytingar og skila
sérstöku nefndaráliti, en undir-
ritaður meiri hluti taldi enga leið
til þess, að frv. næði tilgangi sín-
um, þó að lögum yrði, nema það
væri samið upp alveg að nýja.
Bæði er í frv. gert ráð fyrir, að
fiskiráðið yrði útnefnt að nokkru
leyti af stofnunum, sem enginn
veit hvort verða starfandi á þeim
tíma, sem fi-v. kynni að fá stað-
festingu, og því alls engin trygg-
ing fyrir, að ráðið yrði nokkru
sinni fullskipað, og ennfremur er
fiskiráóinu nmeð frv. ckki (jefið
ncitt vald né aðstaða til þess að
koma tillögum sinum í fram-
kvæmd,, hversu nýtilegar sem þær
kynnu að verða. Frv. er því að á-
liti meiri hluta nefndarinnar svo
losaralega samið og vanhugsað,
ac) engin leið er til að breyta þvi
svo að vit verði í. Hinsvegar er
meirihluti nefndarinar fyllilega
sammála þeirri viðurkenningu, er
í frv. felst um, að hin frjálsa
samkeppni fmfi leitt sjávarútveg-
inn forsjárlaust út i hið mesta
öngþveiti, svo að hann stendur
nú höllum fæti gegn þeim örðug-
leikum, er að honum steðja. Vill
meirihl. því fallast á þá hugsun,
sem virðist vera á bak við frv.,
þó í þoku sé, um að nauðsyn beri
til að skapa sjávarútveginum
nokkra forystu, en telur að þessu
verði bezt fyrirkomið í sambandi
við löggjöf um útflutning og sölu
á síld og fiski, scm væntanlega
verður lögð fyrir háttv. Alþingi
að tilhhihm hæstv. rikisstjómar.
íhaldsblöðunum og öllu þeirra at-
hæfi. Mun þessi afneitun Péturs
lengi í minnum höfð, en hvort
hún hefir gengið honum svo að
hjarta, að hann hafi á eftir geng-
ið út og grátið beisklega, er ekki
kunnugt.
Um sömu mundir og ýmsir í-
haldsþingmenn eru að státa af
fylgi sínu við afurðasölulögin og
afneita blöðum sínum, skrifar
Magnús Jónsson prestakennari í
Morgunbl. meðal annars á þessa
leið um skipulagning afurðasöl-
unnar:
»Tilgangur þessara laga er vit-
anlega sá, að tryggja að kjöt fá-
ist ekki með góðu verði hér né í
öörum sjávarplássum.
Jafnframt er svo tryggt með
lögskipuðum milliliðum, að bænd-
ur fái ekki heim til sín andvirði
kjötsins fyrr en búið er að
»brauðskatta« það eftir þar til
gerðum nótum«.
íhaldsmenn halda við sínar
gömlu venjur: Þeir vinna á móti
framgangi nauðsynjamála, á með-
an þeir hafa von um að geta drep-
ið þau. Þegar sú von er úti og
málin hafa náð vinsældum og
fylgi í landinu, þá eigna þeir sér
þau og segjast alltaf hafa barizt
í brjóstfylkingu fyrir sigri þeirra.
En nú er ekki nóg að íhaldið
afneiti Morgunbl., þegar það þarf
að smjaðra fyrir bændum; það
verður einnig framvegis að af-
neita Magnúsi prestakennara.
Fyrir því leggur meirihl. til, að
frv. verði afgreitt með svohljóð-
andi rökstuddri dagshrá:
f trausti þess, að í væntanlegri
löggjöf um sölu á síld og fiski er
afgreiðslu fái á Alþingi því, er
nú situr, verði séð fyrir forystu
hæfustu manna til þess að gera
ráðstafanir og framkvæmdir um
bjargráð fyrir sjávarútveginn úr
því öngþveiti, sem hann er nú
kominn í, tekur deildin fyrir
næsta mál á dagskrá«.
JENNIE GERHARDT heitir
kvikmynd, sem Nýja Bíó sýnir
um þessar mundir. Mynd þessi
er ein hin fegursta og hugðnæm-
asta, sem lengi hefir sézt hér, og
ætti skilið að fá góða aðsókn.
Þess var nýlega getið í þessu
blaði, að efnafræðingur hefði að
undirlagi landlæknis rannsakað
nokkrar matvælategundir, sem
keyptar voru í verzlunum í
Rvík, og hafi 12 tegundir af 28
er rannsakaðar voru reynzt
sviknar og falsaðar og jafnvel
eitraðar. Allar þessar sviknu vör-
ur voru innlend framleiðsla.
Þess skal getið, að Efnarann-
sóknastofa ríkisins hafði rann-
sakað smjörlíki, er hér var á boð-
stólum, og reyndist aðeins 27%
af því, er rannsakað var, full-
nægja ákvæðum gildandi laga, en
73% stóðust ekki prófið.
Hér var um svo alvarlegt mál
að ræða, að ætla mátti að allir
gætu orðið sammála um, að
stemma stigu fyrir þeim mis-
fellum, er rannsóknirnar höfðu
leitt í ljós. Þetta fór þó nokkuð
á annan veg.
Morgunblaðið réðist á land-
lækni með svívirðingum fyrir það
að láta rannsaka vörusvikin og
jafnframt hóf blaðið ofsóknir
gegn efnafræðingi þeim, er fram-
kvæmt hafði rannsóknirnar. Enn-
fremur bar Jakob Möller fram á
Alþingi óhróður um landlækni í
sambandi við þetta mál.
Það hefir sem sé komið í ljós,
að einhver hluti íhaldsins hefir
fullan vilja á að taka upp harð-
vítuga vörn fyrir vörusvik og
gera aðsúg að þeim mönnum, sem
koma vilja í veg fyrir þann ó-
sóma.
Áður hafði Morgublaðið flutt
mjög lofsamlega grein um dr.
Jón E. Vestdal efnafræðing og
frábæran lærdóm hans, enda mun
hann tilheyra sama stjórnmála-
flokki og ritstjórar Mbl. En nú
reynir blaðið að koma inn í huga
lcsenda sinna tortryggni gagn-
vart honum og rannsóknum hans.
Blaðið staðhæfir að niðurstöður
hans hafi verið hraktar, að rann-
sóknir hans hafi verið »gerðar
af handahófi«, og að skýrsla hans
um rannsóknirnar hafi »ekki
leynzt allskostar áreiðanleg«, o.
s. frv. Allt er þetta ósannur á-
burður með öllu og hefir við ekk-
ert að styðjast. úr því hafa iðn-
rekendurnir sjálfir skorið, þar
fflfSlffflSSffSffffSffl
Kvensilkisokkar
o g
Llndirföt
nýmöðlns Ittir og gerð.
Kaupfélag Eyfirðinga.
Vefnaðarvörudeild.
MUUUM
■HUMHUA