Dagur - 07.02.1935, Blaðsíða 3

6. tbl.
DAGUR
23
íhaldið og æðarkollan.
Hæstaréttardómur a ofsóknarmáli «-
haldsins á hendur Hernianiii Jónas-
syni féll 28. |an. s. 1. Dónii Arnljóts
hrundið og' hann vattur fyrir ineð-
ferð málsins.
Dómsniðurstaðan er svo-
hljóðandi:
„Þvi dæmist rétt vera:
Kœrði, Hermann fónasson,
d að vera sýkn af kœrum
valdsstjórnarinnar i máli þessu.
Ákvæði hins áfrýjaða dóms
um upptöku riffils kærða er
úr gildi fellt. Allur sakarkostn-
aður í héraði, svo og allur á-
frýjunarkostnaður sakarinnar,
greiðist úr ríkissjóði, þar með
talin málflutningslaun skipaðs
sækjanda og verjanda fyrir
hæstarétti, hæstaréttarmála-
flutningsmanna Sveinbjarnar
fónssonar og Stefáns fóh.
Stejánssonar, 150 kr. til hvors.
Um fraramistöðu »kolludómar-
fins«, Arnljóts Jónssonar, í með-
f.erð málsins segir m. a. svo í for-
sendum dómsins:
»Prófin eru óþarflega marg-
brotin og óaðgengileg víða ogýms
atriði dregin inn í rannsóknina,
sem engu raáli skipta um málefn-
in sjálf«. Ennfremur er það vítt,
að Arnljótur hafi neitað H. J. um
frest til að skrifa vörn í málinu.
Framburður þeirra manna, sem
Arnljótur sleppti við að sverja,
var talinn einskis virði. Þessir
menn töldu sig vera Adventista
og sögðu að Adventistar mættu
ekki vinna eið, og tók Arnljótur
það til greina. En það er alveg
tilhæfulaust, að Adventistar megi
ekki vinna eið.
Þetta svokallaða »kollumál« er
eitthvert svívirðilegasta tiltækiö,
sem íhaldsmenn hafa fundið upp
til hefnda og hnekkis pólitískum
andstæðing. Sum vitnin, sem í-
haldið leiddi, voru kunn að marg-
víslegum klækjum.
Mál þetta er til háðungar öl!-
urn íhaldsflokknum, en þó einkum
Magnúsi Guðmundssyni, Arnljóti
Jónssyni og sorpblöðunum, Morg-
unbl. og Vísi.
Raunir íhaldsins eru þungbær-
ar. Nýlega voru ritstjórar þess
dæmdir í sektir og fangelsi til
vara, fyrir róg og níð um einn
nýtasta og vinsælasta mann með-
hlið stóðu þeir Einar Olgeirsson,
Magnús Jónsson og fl. íhaldsmenn
og æptu um það, að mjólkurstríð
skyldi skella á 1. febrúar, og að
þeir skyldu sigra. Her þeirra á
hendur mjólkursamsölunni átti að
vera ógurlegur! En Þegar til kom
reyndist herinn aðeinsl3mjólkur-
kaupendur! íhaldsmenn eru lagðir
á flótta og fullyrt að þeir telji sig
hafa verið einlæga stuðningsmenn
málsins frá upphafi!
al þjóðarinnar, Sigurð Kristins-
son forstjóra. Nú hafa ritstjórar
Morgunbl. játað það opinberlega,
að rógurinn hafi verið gerður vís-
vitandi í þeim tilgangi að spilla
fyrir samtökum Framsóknar-
manna og Alþýðuflokksins um
stjórnarmyndun. Ofan á þessa
skömm bætist svo dómur liæsta-
réttar í ofsóknarmáli íhaldsins á
hendur Hermanni Jónassyni.
Ef að þessi sára eymd íhalds-
ins getur ekki læknað einhvern
hluta þeirra manna, sem fylgt
hafa því að málum að undan-
förnu, þá eru þeir ólæknandi og
eiga sér enga batavon.
Á úfleið,
hinn stórmerki leikur, er Leikfélag Ak-
ureyrar hefir verið að æfa undanfarandi
tíma, og sýndur var hér fyrir allmörg-
um árum, verður nú leikinn, að for-
fallalausu, í næstu viku.
Er leikurinn var fyrst sýndur í
Reykjavík 1926, skrifaði Einar H.
Kvaran rithöfundur grein um leikinn
í eitt af blöðum höfuðstaðarins, rétt
áður en frumsýning hans var. Fórust
Einari á þessa leið orð um leik þenn-
an meðal annars:
----— »Hann var sýndur heilt ár í
sífellu í einu leikhúsinu í London fyr-
ir fullu húsi. Hann hefir farið sigur-
för um einhvern mikinn hluta af ver-
öldinni — ég veit ekki hvað mikinn.
Ég sá hann i Betty Nansens ieikhúsinu
í Kaupmannahöfn. Þegar ég kom
til Vesturheims, var hann þar á ferð-
inni frá einu leikhúsinu í annað.
I Noregi hefir hann þótt með af-
brigðum hugnæmur og skemmtilegur
og eins í Svíþjóð. í Þýskalandi er
sagt, að hann hafi verið sýndur hér-
umbil í hverjum bæ. Af öllu því,
sem ég sá í leikhúsum í síðustu
utanför minni þótti mér langmest vert
um þennan leik. Efnið er í meira
lagi einkennilegt og frumlegt. Það er,
í styztu máli, sigling inn í annan
heim. Persónurnar eru allar framliðn-
ir menn, »á útleið«, á leiðinni frá jarð-
neska lífinu inn í það líf, sem tekur
við eftir það, sem vér nefnum dauða
— allir framliðnir menn, að undan-
teknum tveimur, sem hafa reynt að
fyrirfara sér, en ekki tekist það, fá
ekki inngöngu í landið hinumegin við
dauðans haf og verða að snúa aftur
inn í jarðneska lífið.
Þetta ferðalag er sýnt sem sjóferð.
Farþegarnir sýna glöggt, hvern mann
þeir hafa að geyma, þegar er þeir eru
komnir út á skipið. Enginn þeirra
veit, hvernig ástatt er um þá. En svo
fer þeim að þykja hitl og annað kyn-
legt. Þeir fara smátt og smátt að
komast að raun um það, að enginn
þeirra veit, hvert ferðinrti er heitið.
Þeir verða líka þess varir, að engin
ljós eru uppi á skipinu, og að þeir
sigla í svarta myrkri. Ennfremur kemur
það upp úr kafinu, að skipverjar eru
engir aðrir en fáeinir farþegar og veit-
ingaþjónn — enginn skipstjóri, engir
yfirmenn, engir hásetar, Þátturinn,
sem sýnir farþegana, þegar þeir
eru að öðlast þessa mikilvægu vitneskju,
er með afbrigðum vel samin. Þegar
þessi vitneskja er fengin, býrjar kvíði
farþeganna fyrir landtökunni. Óneitan-
lega hefir mikið vantað á það,
hjá þeim flestum, að þeir hafi búið
sig rækilega undir hana. Og undir-
búningurinn, sem þeir hefja þar á
skipinu til þess að taka á móti dóm-
aranum, er mjög skringilegur. Sá
þeirra, sem lakastur er, tekur að sér
að flytja mál þeirra fyrir hinum vænt-
anlega rétti.
Mikil fegurð og viðkvæmni er í
leiknum. Líka er þar margt kátlegt
og skringilegt, svo háalvarlegt sem
efnið er. Eitt er víst: Þeir sem leik-
inn sækja, fá mikið umhugsunarefni,
eftir að þeir verða komnir úr leikhús-
inu.«
Ágúst Kvaran hefir leikforustuna á
hendi nú og leikur jafnframt eitt hlut-
verkið, þjóninn á skipinu, Scrubby.
Var meðferð hans á því hlutverki, er
hann fór með það í Rvík, mjög róm-
uð. Munu því margir hér á Akureyri
bíða þess með eftirvæntingu, að fá að
sjá hann í þjóninum.
Leikdómara eins Reykjavíkurblað-
anna 1926, farast svo orð um leik
hans þá.
»Um meðferð leikanda má segja
það eitt, að hún er víðast góð, Þó
ber Ágúst Kvaran þar af.
Hann leikur þjóninn á dauðra manna
skipinu, og er búinn að fara fram og
aftur »um 5000 sinnum«. Kvaran
fatast ekki allan leikinn. Eins og full-
trúa annarar veraldar sæmir, gengur
hann um þögull, alvarlegur, fastur fyr-
ir og réttfátur. Það sýnir leikarahæfi-
leika Kvarans, að geta farið úr ham
Ógautans í »Dansinn í Hruna« beina
leið í gerfi þessa Dauðra-þjóns.*
Ný eldavél.
Hún heitir Serva og er búin til í
Svíþjóð.
Á síðari árum hafa hugvitsmenn
heimsins lagt sig mjög fram við að
útbúa þægilegar og sparneytnar elda-
vélar. Er það ekki að ástæðulausu,
því fá áhöld eru eins almennt notuð
og mikið daglega.
Svíar hafa staðið mjög framarlega á
þessu sviði og er Aga eldavél þeirra
fræg orðin. En sá galli er á því á-
gæta áhaldi að hún er mjög dýr (ca.
1300 ísl. krónur) og brennir aðeins
koksi.
Nú hafa Svíar sent á heimsmarkað-
inn aðra eldavél, sem virðist hafa alla
beztu kosti Agaeldavélarinnar, en
kostar aðeins brot af verði hennar.
Hún hefir einnig þann ágæta kost, að
brenna öllum eldivið. Þessi eldavél
heitir Serva og er búin til af A/B
Pump-Seperator Oguterier, Kristine-
holm í Svíþjóð, en Jón Loftsson
heildsali í Reykjavík hefir umboð á
sölu hennar hér á landi.
I Nýju matsölunni, Hafnarstræti 102
hér í bænum, hefir ein Serva eldavél
verið í notkun í tvo mánuði. Hefir
hún reynzt mjög vel, og húsmóðirin,
Sigurlaug Björnsdóttir, er sérlrga á-
nægð með bana.
PlæoimanaBi
vantar Búnaðarfélag Árskógs-
hrepps 6—8 vikna tíma á kom-
andi vori.
Sá, sem kynni að sinna
þessu gefi sig fram við undir-
ritaðan, er semur fyrir hönd
félagsins. — Sími Krossar.
Hellu 1. febrúar 1935.
Kr. E. Kristjánsson.
Trillubátur til silu.
Nýlegur trillubátur, 1.51
smál, að stærð, með 3. h.k.
Sóló-vél er til sölu nú þeg-
ar. Góðir borgunarskilmál-
ar. Semja ber við
Kristján Pálsson,
Sæborg við Hjalteyri,
Serva eldavélin er lokuð eldavél,
þannig að soðið er ofan á 3 suðu-
plötum, líkt og rafmagnssuðuplötum.
Steikaraofninn er rúmgóður og annar
suðu- og vermiofn af svipaðri stærð.
Vatnsgeymirinn tekur 17 lítra. En þar
að auki hitar Serva vatnshitunardunk
fyrir baðker og handlaugar. Eldiviðar-
eyðslan er sérlega lítil og brennslan
mjög fullkomin, þannig að öskuna
þarf aðeins að taka tvisvar til þrisvar
í mánuði.
Serva eldavélin hefir verið reynd
mjög rækilega af þar til kjörinni nefnd
í Svíþjóð. Er útkoman mjög álitleg
og vil ég nefna eitt dæmi:
Á vélina voru settir 3 pottar, hver
með 3 lítrum af 15° heitu vatni og í
vatnskassann látnir 17 lítrar af 20®
heitu vátni. Kyndingin stóð yfir í 4
stundir og 45 mín. Þurfti til hennar
hálft kg. af uppkveikjuspýtum og 2.4
kg. af steinkolum. Svarar það til 0.56
kg. kola á klst. Við kyndinguna guf-
uðu upp 4.76 lítrar af vatni úr suðu-
pottunum. Vatnið í vatnsgeyminum
hitnaði úr 20° í 54°.
Með kolaverði hér hefir þessi, nær
5 stunda kynding kostað 8.6 aura, ef
uppkveikjunni er sleppt.
Vélinni var svo lokað og haldið
heitri til næsta dags. Var þá gerð
framhaldskynding með sverði, og á
vélina aftur settir 3 pottar, hver með
3 lítrum af 11° heitu vatni og í vatns-
kassann voru látnir 17 lítrar af 14®
heitu vatni. í fyrsta pottinum sauð
eftir 12 mínútur, öðrum eftir 38 mín.
og þeim þriðja eftir 1 stund og 21
mín. Kyndingunni var hætt eftir 3 st.
og 44 mín. og höfðu þurft til hennar
aðeins 3. kg. af sverði eða 0.8 kg. á
klst. Upp úr pottunum hafði gufað
6-83 lítrar af vatni. Hitinn í vatns-
geyminum hækkaði úr 14° upp í 52°.
Þessi eldiviðarneyzla er sérlega lítil
og ætti Serva eldavélin að vera mjög
heptug hér á landi og ekki síður í
sveitum en í kaupstöðum.
Sveinbjörn Jónsson,
byggingameistari.
Sveinspróf. Nýlega hefir Edvard
Jónsson, sonur Jóns rafveitustjóra á
Húsavík, lokiö sveinsprófi í rakaraiðn
með mjög góðri einkupn. Edvard hefir
stundað nám hjá Sigfúsi Elíassyni rak-
arameistara hér í bænum, en hefir nú
að Joknu prófi flutzt^ til Siglufjarðar