Dagur - 12.06.1935, Blaðsíða 2

106
DAGUR
24. tb!..
Ummæli erlendra blaða
á fimmtugsafmæli J. J.
Fjöldi norskra, danskra og
sænskra blaöa fluttu greinar um
Jónas Jónsson í tilefni af fimm-
tugsafmæli hans 1. maí.
„Tidens Tegnu.
í grein, sem »Tidens Tegn«
birti um Jónas Jónsson ásamt
mynd af honum, er aðallega talað
mn hinn glæsilega stjórnmálaferil
hans og hina áhrifamiklu stjórn-
málaaðstöðu hans sem foringja
Framsóknarflokksins.
Niðurlag greinarinnar hljóðar
svo:
»Samherjar hans telja, að hann
hafi átt allra manna virkastan
þátt í þeim umbótum, sem nú séu
gerðar á íslandi og sem stefna að
því að koma fullkomnu nútíma-
skipulagi á málefni þjóðarinnar.
Víst er um það, að hin marghátt-
aða og áhrifamikla framtakssemi
hans hefir verið afar mikilvæg
fyrir land hans. Þess vegna verð-
ur hann almennt hylltur af lönd-
um sínum í dag, þrátt fyrir þann
mikla styr, sem staðið hefir um
nafn hans«.
„Norges Handels og SJö-
fartstidende".
í »Norges Handels- og Sjöfarts-
tidende« segir svo:
»Jónas Jónsson fyri'v. dóms- og
menntamálaráðherra, sem er
þekktastur allra núlifandi íslend-
inga, verður 50 ára 1. maí. Um
20 ár eru síðan hann byrjaði að
taka þátt í stjórnmálum og það
verður með sanni sagt, að á þess-
um 20 árum hafi orðið meiri
framfarir á islandi en á mörgum
undanfömum öldum. Á flestum
sviðum hefir orðið alhliða við-
reisn. Það er alkunnugt, að Jónas
Jónsson hefir átt allra manna
mestan þátt í því að mögulegt
hefir verið að framkvæma þessar
miklu umbætur. Að rekja nánar
starfsferil hans, mundi því vera
það sama og útlista mikinn hluta
af þeim framkvæmdum, sem orðið
hafa á íslandi hin síðustu áhrifa-
ríkustu ár.
Naumast hefir nokkur íslend-
inguraðöllu samanlögðu haft eins
mikla þýðingu fyrir land sitt og
hann. Á íslandi verður fimmtugs-
afmælis Jónasar Jónssonar minst
með mikilli viðhöfn. Efalaust fær
hann líka margar hamingjuóskir
frá Noregv því þar er starsemi
hans vel þekkt og þar á hann
marga vini«.
„Nye Dagligt Allehandau.
Sænska stórblaðið »Nye dagligt
Allehanda« birtir mynd af Jónasi
Jónssyni og segir um hann m. a.:
»Vissulega hefir enginn annar
islendingur fyrir hans daga gert
eins mikið fyrir land sitt eða haft
meiri áhrif á viðreisn þjóðarinn-
ar en hann«.
»Nye Dagligt Allehanda« segir
að lokum, að Jónas Jónsson komi
til Svíþjóðar sem fulltrúi Alþing-
is á afmælishátíð sænska þings-
ins.
„ Social-Demokraten “.
»Social-Demokraten«, málgagn
dönsku r íkisstj órnarinnar, segir
m. a., að skólamálin, heilbrigðis-
málin, samvinnufélagsskapurinn
og fjölda margt annað, hafi tekið
stórfelldum framförum á þeim
tíma, sem Jónas Jónsson hefir
haft áhrif á framgang þeirra
mála. Ennfremur segir blaðið:
»Sem foringi Framsóknarflokks-
ins, er eínkum hefir fylgi hjá
hinni frjálslyndu bændastétt hef-
ir Jónas Jónsson unnið mikið
starf, sem brautryðjandi og
menningarfrömuður. Hann er
skólastjóri samvinnuskólans ís-
lenzka, og með því starfi, jafn-
framt því að vera dóms- og
menntamálaráðherra um nokkurt
skeið, hefir hann haft mikil áhrif
á menningu og atvinnulíf á sögu- 4
eyjunnk.
„Dagens Nyheder“.
»Dagens Nyheder« flytur undir
fyrirsögninni: »íslenzkur foringi
50 ára«, mynd af Jónasi Jónssyni
og segir m. a., að »áhrif Jónasar
Jónssonar á stjórnmál, menningu
og atvinnulíf íslendinga á seinni
árum hafi verið svo þýðingarmik-
ið, að hann megi telja í fremstu
röð íslenzkra áhrifamanna«. —
Greininni lýkur með þessum orð-
um:
»Jónas Jónsson hefir verið einn
af forystumönnum þeirra umbóta
sem gerðar hafa verið á seinni ár-
um, til að koma högum íslenzku
þjóðarinnar í nútímahorf. Hann
hefir með miklum dugnaði unnið
að endurbótum á kennslumálum,
heilbrigðismálum, einkum hvað
snertir útrýmingu berklaveikinn-
ar, verið ákveðinn talsmaður
þjóðleikhússins og nýs háskóla.
Hann er óvenjulegur athafnamað-
ur og góður sonur íslands«.
Dánurfregn. Þann 8. þ. ni- andaðist
hér á sjúkrahúsinu, eftir þunga legu,
frú Rannveig' Stefánsdóttir frá Hrauni
í Öxnadal, dóttir Stefáns Bergssonar
fyrrum bónda á Þverá í sömu sveit og
systir Bernharðs Stefánssonar alþingis-
manns. Rannveig sál. giftist ung Jð-
hannesi Jóhannessyni í Hrauni, hinum
gervilegasta manni, bjuggu þau á
Hrauni, þar til Jóhannes andaðist árið
1909, á bezta aldri; eftir það bjó hún
sem ekkja í Hrauni í mörg ár, þar til
Rósalín, einkadóttir þeirra hjóna, og
Elías Tómasson maður hennar reistu
þar bú. Rósalín andaðist með snöggum
hætti á síðastl. vetri og varð skammt
á milli þeirra mæðgna.
Rannveig sál. var ein hin glæsileg-
asta og myndarlegasta kona hér um
sveitir. Hún var tæplega 59 ára að
aldri.
Leiðrétting. 1 greininni Heimavistar-
skólar« í síðasta blaði, bls. 102, 2. dálki,
10. 1. að ofan, hefir misprentazt: ó-
frjótt lestrarstarf fyrir ófrjótt lestrar-
stagl.
Mannúðin
og tófuyrðlingarnir.
Það eru nú full 80 ár síðan ég
kynntist fyrst refaveiðum. Hefi
ég stöku sinnum verið við þær
sjálfur, þó að ég hafi raunar al-
drei verið vel til þess fallinn.
Mér hafa ætíð þótt þær aðfarir
ljótar; sérstaklega féll mér illa
við bogana, meðan ég notaði þá;
en ég er nú löngu hættur því, og
vildi óska, að þeir yrðu algjörlega
lagðir niður. En mér verður tæp-
ast að þeirri ósk, því að þeir eru
furðu vinsælir. Gegn um allar
mannúðar- og- dýraverndunarræð-
ur, hefi ég aldrei heyrt á það
minnzt; bogamir þykja víst mjög
hentugir og samboðnir menning-
unni. Það var engin furða, meðan
hvolpar eða yrðlingar voru einkis
virði, því að þó að mikið sé um
dýraverndun, hefir hún sjaldan
hátt um sig, ef að kvalaramir
hafa ekkert upp úr því hagsmuna-
lega. Mannúðin er góð, þegar hún
er komin að verki; en hún er
værukær, og sjaldan að hún
vakni, nema hún heyri einhvern
návaða til öfundarinnar, en öf-
undin kemst ekki að, þótt yrðling-
arnir séu kvaldir, því að menn
gjöra það sér til skaða; en mann-
úðin getur sofið, þótt yrðlingarn-
ir hafi hátt. Svo dýraverndarar
verða aldrei til að útrýma boga-
veiðinni, sem ég tel næstum glæp-
samlega.
Veiðartæki þau, sém ég tel
sjálfsögð á yrðlinga, eru gildrur,
— og hefi ég gjört allt, sem ég
hefi getað, til að láta þær útrýma
bogunum, en það hefir gengið
seinlega. Hefir mér þó ekki geng-
ið eintóm meðaumkvun til þessa.
Það er vart við að báast, að veiði-
menn finni til með dýrunum,
enda mun það sjaldgæft og getur
illa samrýmst. En það voru þeirra
eigin hagsmunir, sem ég hélt að
mundu koma þessu máli að liði,
en mér brást sú bogalistin. Til
dæma má telja einn mann, sem
kom á greni, þegar yrðlingarnir
voru meir en hálfvaxnir, svo þeir
voru taldir óvinnandi. En hann
fékk gildru og náði þeim öllum,
hafði stórfé fyrir, en vildi samt
ekki viðurkenna ágæti gildrunn-
ar, þótt hann gæti ekkert móti
því haft.
Annars hafa flestir tekið vel í
það að nota gildrur, þeir, sem ég
hefi talað við um þetta efni. En
það virðist ómögulegt að koma
þeim til að láta verða af því —
og er það illa farið. —
Tvær gildrur, önnur stór, hin
lítil, eru vissar með hvern yrð-
ling og kosta 20 kr. En ég veit
um tugi og hundruð króna, sem
menn hafa tapað á því að tíma
ekki að kaupa þær, þó að maður
sleppi meðferð dýranna og gjöri
fjárhagshliðina að aðalatriði. Tel
ég mikla nauðsyn, að þær komi í
stað boganna, enda veit ég fyrir
víst, að það verður með tíð og
tíma, og þá verða yrðlingarnir
betri verzlunarvara en þeir eru
nú. Þeir eru harðir og ekki gott
að sjá í flýti, þó að þeir séu eitt-
hvað bilaðir, sem getur þó verið
nóg til þess, að þeir séu lítils
virði.
Bogar eru flestir með svipaðri
stærð. Þó að þeir séu svo harðir,
að þeir beinbrjóti litla yrðlinga,
eru þeir ekki vissir næð að halda
þeim stóru. En sá yrðlingur, sem
sleppur úr boga, næst aldrei. —
Vanir menn geta nokkuð gjört við
þessu, en aldrei til fulls. Og við
því fær enginn gjört, að hver yrð-
lingur, sem fer í boga, hljóðar
svo ógurlega, að þeir, sem eftir
eru, flýja svo langt, sem þeir
komast og nást seint og sumir al-
drei, ef þeir eru margir, því að
alltaf versnar leikurinn. Gildi’a
tekur hvern yrðling án þess að
koma við hann, svo það gengur
allt þegjandi og hljóðalaust, nema
ef þeir eru lengi í gildrunni; þá
fara þeir að væla og jafnvel
gagga af leiðindum, en það vekur
engan ótta í greninu. Auðvitað er
það áríðandi, að gildran sé að
öllu vel úr garði gerð og óbiluð;
og nokkuð er það undir æfingu
komið, hvað vel gengur veiðin, en
flestir hljóta þó að ná fljótt lagi
á gildrunum, og fljótar en á bog-
um, þeir menn, sem eru alveg ó-
vanir. Enda fer allur veiðiskapur
eftir því, hvað vel er á haldið, og
er því ekki frekar hægt að heimta
af gildrunum, að þær séu alveg
sjálfbjarga. Tel ég þær gallalaust
veiðarfæri að öðru en því, að þær
eru óþægar í flutningi; komast
i Raftæki
svo sem: bakaraofnar, ofnar, suðu»
plötur, hárþurrkur, skaftpottar, strau-
boltar og margt fleira í miklu urvali,
2® en verðið mikiu lægra en áður.
Kaupfélag Eyfirðinga.
Járn- og glervörudeild.