Dagur - 21.11.1935, Blaðsíða 2

198
DAGUR
47. tbl.
Breytfng á lögum
um Kreppulánasjóð
Þingmenn Eyfirðinga, þeir
Bemharð Stefánsson og Einar
Árnason, bera fram á Alþingi
frv. til laga um breytingu á lög-
um nr. 78, 19. júní 1983, um
Kreppulánasjóð.
Þar sem telja má víst, að marg-
ir bændur hafi áhuga fyrir þessu
máli, skal frumvarpið birt hér á
eftir, ásamt greinargerðinni:
1. gr.
Aftan við 15. gr. laganna bæt-
ist:
Heimilt skal þó stjórn Kreppu-
lánasjóðs, með samþykki land-
búnaðarráðherra, að verja allt að
250000 kr. af reiðufé sjóðsins og
allt að 500000 kr. í skuldabréfum
Kreppulánasjóðs, sem afgangs
verða, þegar lánveitingum er lok-
ið úr sjóðnum, til greiðslu hluta
af þeim kröfum, sem lánsstofn-
anir eða einstakir menn eignast á
ábyrgðarmenn lántakenda úr
Kreppulánasjóði, vegna þess að
kröfurnar fást ekki greiddar að
fullu úr sjóðnum, gegn því, að að
minnsta kosti jafnhá upphæð af
ábyrgðarkröfunum sé látin niður
falla.
Framlag þetta skal greitt að */3
hluta í peningum og að 2/3 hlutum
i skuldabréfum Kreppulánasjóðs.
2. gr.
Með lögum þessum eru úr gildi
numin lög nr. 22 9. jan. 1935, um
breyting á lögum nr. 78 19. júní
1933, um Kreppulánasjóð.
3. gr.
Lög þessi öðlast þegar gildi og
ná ákvæði þeirra jafnt til þeirra
krafna, sem til eru orðnar fyrir
gildistöku laganna, og þeirra, er
síðar kunna að verða til.
Greinarger ð.
Enn er ekki að fullu lokið lán-
veitingum úr Iíreppulánasjóði, og
verður því ekki sagt með fullri
vissu, hvað háar upphæðir falla
alls á ábyrgðarmenn lántakenda í
sjóðnum. Þó er þegar víst, að sú
upphæð verður nokkuð yfir 2 mil-
jónir króna. Margir þessara á-
byrgðarmanna munu ekki vera af-
lögufærir og hætta á, að þeir
komist í greiðsluþrot, ef að þeim
er gengið. Ákvæði kreppulána-
sjóðslaganna um það, að skulda-
skilasamningur haggi - ekki á-
byrgðum, þykja mörgum hörð og
ósanngjörn í garð ábyrgðar-
manna, þar sem þeir hafa yfir-
leitt ekki verið kvaddir til samn-
inganna, og því sé, einnig af
þeirri ástæðu, rétt að létta byrðar
þeirra, Fjöldi lántakenda í
Kreppulánasjóði telur það sið-
ferðisskyldu sína að láta ábyrgð-
armennina ekki tapa á sér, og
reyna því til lengstra laga að
standa sjálfir straum af þeim
upphæðum, sem á ábyrgðarmenn
þeirra hafa fallið í orði kveðnu,
en við það verða »eftirgjafir«:
þær, sem ákveðnar eru í skulda-
samningunum, þýðingarlausar og
koma ekki að notum.
Síðasta Alþingi (1934) viður-
kenndi, að þörf væri á, að ríkið
veitti hjálp í þessu efni og heim-
ilaði því að verja 250 þús. kr. af
reiðufé Kreppulánasjóðs til að
greiða hluta af ábyrgðarkröfun-
um, gegn eftirgjöfum frá kröfu-
höfum. Lög þessi (nr. 22 9. jan.
1935) eru að vísu ekki komin til
verulegra framkvæmda ennþá, en
þó er bersýnilegt, að í þeim felst
alveg ófullnægjandi hjálp. Fram-
lag Kreppulánasjóðs verður sam-
kvæmt þeim lítið yfir 10% af á-
byrgðarkröfunum, og er engin
von til þess, að lánsstofnanir og
aðrir kröfuhafar gefi svo mikiö
eftir, að afgangurinn verði ekki
samt sem áður of þung byrði fyr-
ir ábyrgðarmennina (eða lántak-
endur sjálfa).
í þessu frv. er því lagt til að
þrefalda þetta framlag, og verði
aukningin greidd í skuldabréfum
Kreppulánasjóðs. Ennfremur að
það skilyrði verði sett fyrir fram-
lági, aö kröfuhafi gefi. að minnsta
kosti jafnháa upphæð eftir og
framlaginu nemur. Mundi þá láta
nærri, að ábyrgðarkröfurnar, þær
sem til greina koma, gætu skipzt
í 3 nokkurriveginn jafna hluta:
einn greiddist með framlaginu,
annan gæfi lánsstofnun eða
kröfuhafi eftir, og þann þriðja
greiddu svo ábyrgðannenn. Mundi
þessi tilhögun án efa þykja sann-
gjörn og flestum verða kleift að
standast greiðslur samkvæmt
henni.
Það mundi að sjálfsögðu koma
á ríkissjóð á sínum tíma að inn-
leysa þá þt millj. kr., sem frv.
gerir ráð fyrir, að lögð verði
fram í kreppubréfum, en þar sem
útgjöld af því dreifðust niður á
40 ár, virðist það ekki mjög til-
finnanleg byrði fyrir ríkissjóð.
Nýtt samkomuhús.
Fyrsta vetrardag sl. komu ung-
mennafélagar í Saurbæjarhreppi
saman í Saurbæ ásamt fleiri
hi-eppsbúum og nokkrum boðs-
gestum, til þess að vígja nýbyggt
samkomuhús Ungmennafélags
Saurbæjarhrepps (U. M. F. S.).
Kl. 10 um kvöldið settust menn
að kaffidrykkju í húsinu. Sam-
komuna setti formaðui- Ung-
mennafélagsins, Daníel Pálmason.
Undir borðum skemmtu menn sér
við ræðuhöld og söng. Að því
loknu var stiginn dans fram und-
ir morgun. ,
Húsið byggði byggingameistari
Eyþór Tómasson. Er það að stærð
16,7X7.7 m., tvöfaldir steinvegg-
ir með torfi á milli. Leiksvið er
í húsinu. Ennfremur verður út-
búin stofa og lítið eldhús í öðrum
enda þess, þegar fjárhagur leyfir.
Mestöll vinna við húsið er
gjafavinna ungmennafélaga og
fleiri manna.
• • ♦ #-#
Békafregn
Margit Eavn: Sunnevurn-
ar þrjár. Helgi Valtýsson
íslenzkaði. Útgefandi Þor-
steinn M. Jónsson. Alcur-
eyri MCMXXXV.
Sagan er norsk og talin að hafa
verið vinsæi í heimalandi sínu.
Hún segir frá þremur ungmeyj-
um, sem allar hétu sama nafni.
Þær koma í heimsókn til móður-
systur sinnar, aldraðrar og efn-
aðrar ekkju, sem býr á óðali sínu,
V engi.
Ein Sunnevan er úr sveit, önn-
ur frá Oslo, þriðja frá hafinu,
hefir alizt upp í siglingum meö
föður sínum.
Þessi þrjú englabörn eru hvert
um sig fulltrúar þeirra stétta og
stöðu, er þau eru komin af.
Þau starfa, hugsa og tala í sam-
ræmi við sitt uppeldi, en ekki æ-
tíð eftir viðteknum reglum,
hvorki málfræðilegum eða öðrum.
Þegar þau lýsa einhverju, er
það oftast »agalegt; stundum
»sætt« og í einstökum tilfellum
»huggulegt«.
Borgarmeyjan á ýmislegt fag-
urt og girnilegt í fórum sínum:
»Grisjulétt creations frá Poulsson
og Silkibúðinni, og óteljandi
skrautskó frá Bally — úr cheve-
raux, lakkskinni og brókade«,
enda liggur við að Sunnevu úr
sveitinni fallist hugur við að
heyra og sjá frænku sína úr borg'-
inni, en svo kemur Sunneva frá
hafinu, og þá kemur skrið á at-
burði sögunnar.
Útlend orð, er fyrir koma í bók-
inni, hefði cflaust mátt skera nið-
ur í íslenzku þýðingunni, þau geta
tæplega talizt nauðsynleg. Að
öðru leyti er frásagnarblær sög-
unnar lipur og hún geymir ekkert
grugg á botninum, og menn munu
lesa hana sér til skemmtunar.
F. H. B.
Rafveíla Akureyrar.
Eins og kunnugt er, var nýlega
gerö breyting á innheimtu- og
reikningskerfi rafveitunnar,
reikningskerfinu breytt þanmg,
að allir viðskiptamenn eru færðir
í höfuðbók, og í stað þess, að af-
-#-#-# -# ## ■# # #-#--#-
lesararnir færðu inn í aflestrar-
bækurnar jafnoðum og þeir lásu
af, þá er nú lesið af á sérstök
spjöld og síðan fært af þeim inn í
'aflestrarbækurnar. Þetta hvort-
tveggja hefir í för með sér mjög
mikla vinnu, og það verður ekki
séð, hvað viðvíkur spjaldafyrir-
komulaginu, að það sé neitt til
bóta. Fyrst farið var að breyta
til, átti að gera þær breytingar,
er hvorttveggja í senn hefðu gert
innheimtuna og reikningshaldið
kostnaðarminna og þá jafnframt
að tryggja rafveitunni betur en
áður var, að rafgjöldin innheimt-
ust.
Sú leið, er fara þarf í þessu
máli, er að húseigendur einir beri
ábyrgð á rafgjöldunum á sama
hátt og á sér stað með vatnsskatt-
inn, sótaragjöldin og lóðaleigurn-
ar, og ættu rafgjöldin að vera
tryggð með íorgangskröfu í hús-
eignunum, eins og þessi gjöld.
Með þessu fyrirkomulagi mætti
komast af með þrjá aflestra, 2.
janúar, 1. maí og 1. september..
Þetta mundi hafa þá kosti í för
með sér, að innheimta og reikn-
ingshald yrði margfalt ódýrara en
það nú er, og öll rafgjöldin
mundu greiðast, þar sem þau
væru tryggð með forgangskröfum
í húseignum. Réttast væri að hafa
gjalddaga rafgjaldanna 1. febrú-
ar, 1. júní og 1. október ár hvert
og beita þá hiklaust kröfuréttl
rafveitunnar á húseignir, ef þörf
gerðist, en fella niður, eða að
minnsta kosti beita ekki þeim á-
kvæðum að taka rafstauminn af
fólki.
X.
Tungwniálakennsla útvarpsins hefst
9. desember n. k. Eru nýkomnai
kennslubækui- í íslenzku, ensku, dönsku
og þýzku, snidnar fyrir kennslu þessa
og' eru þær til sölu á póstafgreiðslu-
stöðvunum. Verð þeirra í bandi er sem
hér segir: í íslenzku kr. 4.50, ensku kr.
4.50, þýzku kr. 8.00 og dönsku kr. 2.60.
Er þessi kennsla sérstaklega hentug
því sveitafólki, sem útvarp hefir, en á
erfitt með að afla sér kennslu kostnað-
arins vegna.
»Flúóir<t. heitir nýútkomin' kvæðabók,
eftir Jón Magnússon, skáld. Áður er
komið út eftir sama höfund »Bláskóg-
ar« og »Hjarðir«.
Avextir
niðursoðnir
Og
nýir.
Kaupfélag Eyfirðinga.
Nýlenduvorudeildin.