Dagur - 28.01.1937, Blaðsíða 2

14
DAGUR
4. tbl.
Ntðurriiistefna
sffórnaraiMlstæðiiiga.
Nýafstaðnar stjórnmálaumræður sýna það og
sanna, að íhaldið og varalið þess er neikvæð
samfylking.
Stjórnmálaumræður fóru fram í
útvarpinu síðastl. föstudags- og
laugardagskvöld. Tóku þátt í þeim
fulltrúar þingflokkanna fjögra,
Framsóknar-, Alþýðu-, Sjálfstæð-
is- og Bændaflokksins og auk þess
fulltrúar kommúnista og þjóðern-
issinna. Það var talið svo, að
þarna kæmu fram fulltrúar frá fé-
lögum ungra manna. Einn þeirra
var þó Thor Thors íhaldsalþingis-
maður á fertugsaldri og annar
þingm. íhaldsins, Gunnar Thor-
oddsen. Bendir þetta á að ekki sé
um auðugan garð að gresja meðal
æskulýðsins hjá íhaldinu. Frá
hendi Framsóknar töluðu fyrra
kvöldið þeir Þórarinn Þórarinsson
ritstjóri Nýja Dagblaðsins og ann-
ar ungur maður að nafni Egill
Bjarnason, en síðara kvöldið var
hinn síðarnefndi forfallaður vegna
veikinda, og kom þá í hans stað
Eysteinn Jónsson fjármálaráð-
herra, og voru íhaldsmenn í illu
skapi yfir því, og óttast þeir auð-
sjáanlega mjög áhrif þau á hlust-
endur, sem ræður fjármálaráð-
herra jafnan orka. Er sá ótti ekki
að ástæðulausu.
Útvarpsumræður þessar voru að
ýmsu athyglisverðar. Meðal ann-
ars leiddu þær það enn í ljós, sem
að vísu var vitanlegt áður, að
Bændaflokkurinn er í svo nánu
samræmi við íhaldið, að þar skil-
ur ekkert á milli. Arniað enn at-
hyglisverðara báru þessar umræð-
ur ljósan vott um. Þær sýndu það
svo að ekki verður um villzt, að
þessi samfylking íhaldsins og
varaliðsins hefir enga jákvæða
stefnu; hvergi bólar á tillögum til
umbóta eða nýrra framkvæmda.
Helzta áhugamálið virðist vera
það, að verja óreiðu Kveldúlfs, er
dregið hefir út úr rekstri sínum
stórfé til íburðarmikils óhófslifn-
aðar nokkurra manna, og sem fyr-
ir þessar sakir og aðra óstjórn er
sokkinn í skuldafen margra millj-
óna, greiðir ekki vexti af víxlum
sínum, en lætur þá liggja í óreiðu
í lánsstofnunum. Þegar svo að
þessu er fundið, ætla forystumenn
þessa fyrirtækis og nánasta fylgd-
arlið þeirra að rifna af reiði og
ofsa og heimta sérréttindi til
handa sjálfum sér og fyrirtæki
sínu. Kom allt þetta skýrt fram í
ræðum fulltrúa íhaldsflokksins,
sem voru lítið annað en ofsafeng-
in reiðióp án allra iraka.
Héðanaf verður það ekki vé-
fengt, að samfylliing íhalds og
Bændaflokks er ekkert annað en
niðurrifsflokkur, neikvæð sam-
fylking, sem leggur alla sína orku
og vit í að ráðast á allt það, sem
gert hefir verið til umbóta á sviði
viðskipta- og atvúmplífs þjóðar-
innar á síðustu tímum, en hefir
ekkert lífrænt fram að bera.
En þar sem að samfylkingin
skilur það, að þjóðinni geðjast
ekki ' að niðurrifsstefnu og nei-
kvæðri pólitík, þá reynir hún að
dylja þetta innræti sitt með slag-
orðum um, að hún vilji vinna að
„frelsi og framtaki einstaklinga"
og kröfum um það, að framleið-
endur fái ,,framleiðsluverð“ fyrir
vörur sínar. En þegar samfylking-
in er að því spurð, á hvern hátt
hún ætli að framkvæma þessi á-
hugamál sín, þá verst hún allra
svara um það og sýnir með því,
að hér er aðeins um slagorð að
ræða, sem engin meining fylgir.
Gísli nokkur Brynjólfsson, guð-
fræðingur og prestsefni, talaði
í þriðja tbl. „Alþýðumannsins“
þ. á., er einkennileg ritsmíð um
útsvar Kaupfélags Eyfirðinga og
úrskurð ríkisskattanefndar um
það. Er það vægast sagt furðulegt,
að blað, sem kaupfélagsstjóri
stendur að, skuli flytja slíkar rök-
leysur og fjarstæður, sem þar eru
á borð bornar fyrir lesendur. Það
mun engum manni undrunarefni,
þótt „íslendingur“ og önnur í-
haldsblöð birti fátæklegar og lítt
sanngjarnar greinar um þessi mál.
Hitt gegnir meiri furðu að blað,
sem ætti að hafa ögn betri skiln-
ing á starfsemi samvinnufélaga,
en réttan og sléttan „íhaldsskiln-
ing“, gengur í bandalag við þau
öfl, sem æfinlega hafa fjandskap-
ast við samvinnufélög landsins og
viljað þeirra hlut sem verstan í
hvívetna. En fyrrnefnd grein í
„Alþýðumanninum“ sýnir bezt, að
þar á íhaldið góðum vini að fagna
í herferðinni gegn samvinnufélög-
unum, að minnsta kosti hvað út-
svarsálagningu snertir. í þeim efn-
um virðast „ísl.“ og „Alþm.“ hafa
einn vilja og eina sál. — Á þeim
degi urðu þeir Heródes og Pílatus
vinir. — En athugum nú þetta
mál ofurlítið nánar.
Kaupfélag Eyfirðinga er sam-
vinnufélag, sem hefir það mark-
mið að létta félagsmönnum lífs-
baráttuna og efla hag þeirra í
réttu hlutfalli við þátttöku þeirra
í félagsstarfinu. Það útvegar fé-
lagsmönnum erlendar vörur við
sem vægustu verði, og selur fram-
leiðsluvörur þeirra með sem
fyrir hönd ungra Bændaflokks-
manna. Aðalerindi hans í útvarpið
var að skýra þjóðinni frá því, að
Alþýðuflokkurinn drottnaði yfir
Framsóknarmönnum og hefði al-
gerlega sveigt þá til sinnar stefnu,
að vinna aðeins fyrir verkamenn
í kaupstöðum en sinna að engu
velíerðarmálum bænda. Þettarök-
studdi hann með því, að Alþýðu-
fiokksmenn hefðu svikið þá
stefnuskrá sína að vinna fyrir
verkamenn, og jafnframt hélt
hann því fram, að bændur hefðu
verið sviknir um aðstoð við að fá
viðunanlegt verð fyrir framleiðslu
sína á innlendum markaði. Hlýtur
það þá að liggja í því, að verka-
menn hafi ekki greitt neyzluvörur
sínar, sem þeir keyptu frá bænd-
um, nógu háu verði. Ennfremur
skýrði sami guðfræðingur frá því,
að mótstöðumenn jarðræktarlag-
anna nýju í Eyjafjarðarsýslu væru
í meirihluta. í síðasta blaði var
minnstum kostnaði. Allir félagar
K. E. A., sem eru sannir sam-
vinnumenn, hafa það takmark að
gera félagið sem sterkast, svo að
það fái áorkað sem mestu til sam-
eiginlegra hagsbóta félagsheild-
inni. Þeir vita sem er, að án
sterkrar félagsheildar standa þeir
berskjaldaðir fyrir ránsklóm milli-
liðagróðans og hverskonar óáran.
Félagsmenn leggja hart á sig til
að gera félag sitt sterkt, svo það
geti hvort tveggja í senn verið
þeim til sóknar og varnar í lífs-
baráttunni, enda hefir það oft ver-
ið svo, að samvinnufélögin hafa
verið bæði „sverð og skjöldur" fé-
lagsmannanna. Nú er það svo, að
samvinnufélög eru ekki skyld að
svara útsvörum af öðru en arði
skýrt frá atkvæðagreiðslum 1 sýsl-
unni um þetta mál, og voru þær á
þá leið, að með lögunum voru 232
en 196 á móti og eru þá meðtaldir
búlausir menn og ungviði Stefáns
Dags, sem smalað var á fundina
aðeins til að greiða atkvæði móti
j arðræktarlögunum.
Á þenna hátt héldust mótsagn-
irnar og ósannindin í hendur í
ræðum þessa prestsefnis varaliðs
íhaldsins.
Ræðumenn Framsóknarflokks-
ins, einkum Eysteinn Jónsson,
sýndu með skýrum rökum fram
á það, að íhaldsmenn fylgja að-
eins fram niðurrifsstefnu, ef
stefnu skyldi kalla, og að í-
haldsílokkurinn er því ekki ann-
að en neikvæður flokkur. En
flokkur með þvílíka stefnu hlýtur
að bera dauðameinið í sjálfum sér.
Ræður kommúnista og nazista,
sem nefna sig „þjóðernissinna“,
voru nær eingöngu æsingaræður,
eins og jafnan áður.
Fyrir hönd Alþýðuflokksins töl-
uðu þeir Guðjón Baldvinsson og
Guðmundur Pétursson og flettu ó-
spart ofan af syndum Kveldúlfs
og þess flokks, sem hann er
þungamiðjan í.
af verzlun við utanfélagsmenn. Af
verzluninni við félagsmenn getur
aldrei verið um neinn hag að
ræða, þar sem þeir fá vörurnar
með kostnaðarverði, enda væri
það fráleitt að skattleggja það fé,
sem þeir leggja árlega til styrktar
félaginu með lögbundnum gjöld-
um til sjóða þess. Þetta byggist á
því, að hagur sá, er hver einstak-
ui félagsmaður hefir af viðskipt-
um sínum við félagið, kemur fram
við skattframtal hans, og svarar
því hver félagsmaður sköttum og
skyldum af sínum verzlunararði.
En ef svo þar á ofan væri hægt að
leggja geysileg útsvör á starfsem-
ina, þá yrði í raun og veru lagt
tvöfalt útsvar á félagsmenn sam-
vinnufélaganna. Af þessum ástæð-
um er það skýlaust ákvæði í lög-
gjöf flestra menningarlanda, þar
sem samvinnufélög hafa náð veru-
legri fótfestu, að óheimilt sé að
leggja á þau hærri útsvör, en sem
nemur arði af verzlun þeirra við
utanfélagsmenn.
Af ofanskráðu verður það ljóst,
að tvöfalt útsvar á samvinnufé-
gtmmmmmmmm
‘ Rafljósakrónur,
Rafljösalampar,
Rafljösakúplar,
mikið úrval.
Kaupfélag Eyfirðinga.
Járn- og glervörudeild.
88»«.««,...............a
Úrskurður
ríkisskattanefndar
um útsvar K. E. A.