Dagur - 18.02.1937, Blaðsíða 2

D AGUR
7. tbl.
| 26
Kaupfélag Eyfirðinga leitast
við að draga úr atvinnuleys-
inu á Akureyri.
Félagið vill kaupa fisik í Vest-
mannaeyjum, flytja Iiaiin fil
Aknreyrar og verka hann þar.
þátttakendur í S. í. F. og hafa ver-
ið það frá stofnun þess.
Reykjavík 5. febr. 1937.
Sölusamband ísl. fiskframleiðenda.
Ó. Proppé. Kr. Einarsson.
Thor Thors.
9
Utgerðarmenn í Eyjum eyðileggja þessa tilraun.
Ihaldsblöðin í Reykjavík ráðast á K. E. A. út
af þessari atvinnubótatilraun og hamast gegn
hækkuðu fiskverði sjómanna í Vestmannaeyjum.
A stjórnarfundi í Kaupfélagi
Eyfirðinga snemma í janúar síð-
astliðnum var meðal annars um
það rætt, hvað félagið gæti til
þess gert að efla atvinnulífið í
Akureyrarbæ í framtíðinni. Nið-
urstaðan varð sú, að félagið leit-
aðist fyrir um fiskkaup, flytti
fiskinn hingað og léti verka hann
hér. Á þenna hátt hugðist félagið
mundi geta aukið atvinnuna í
bænum á næsta sumri, sem næmi
50—60 þús. krónum og að líkind-
um enn meira síðar, ef byrjunin
tækist bærilega.
Það, sem fyrir stjórn K. E. A.
vakti í þessu máli, var eingöngu
bættur hagur almennings í bæn-
um, en ekki gróðavon fyrir félag-
ið, gat meira að segja farið svo,
að hér væri um nokkra fjárhags-
lega áhættu að ræða.
Síðan var Hreinn Pálsson skip-
stjóri sendur til Vestmannaeyja í
fiskkaupaerindum fyrir félagsins
hönd. Var tilætlunin að hann
keypti allt að 5000 skippund. Átti
hann fyrst tal um þetta við ýmsa
útgerðarmenn, en sneri sér síðan
til verklýðsfélaganna, skýrði þeim
frá erindi sínu og því með, að
fiskurinn yrði fluttur til Akureyr-
ar og fullverkaður þar.
Höfðu verklýðsfélögin ekkert
við þetta að athuga, en settu þó
það skilyrði, að fiskurinn yrði
keyptur nokkru hærra verði en
útgerðarmenn í Eyjum vildu gefa
fyrir hann. Sjómenn í Vestmanna-
eyjum eru ráðnir upp á aflahlut
hjá útgerðarmönnum, en samkv.
samningi skulu útgerðarmenn
kaupa af sjómönnum fisk þeirra
fyrir ákveðið verð, en þeir að
öðru leyti salta afla sinn, en út-
gerðarmenn sjá þeim fyrir hús-
rúmi fyrir aflann.
Engin fyrirstaða varð á því að
fá fiskinn keyptan að sjómönnum,
sem með þeirri sölu gátu fengið
allt að 20% hærra verð fyrir hann,
en útgerðarmenn vildu, greiða. En
þá vantaði hús fyrir fiskinn, og í
hvert skipti sem Hreinn Pálsson
hafði komizt að möguleikum um
húsrúm, kom eitthvað í vegmn,
og því lauk þannig að öll sund
voru lokuð og ekkert hus fekkst.
Þetta gekk jafnvel svo langt, að
sjómenn, sem höfðu hús á leigu
og ætluðu að leigja Kaupfélagi
Eyfirðinga það undir þann fisk, er
félagið keypti, tilkynntu Hreini að
þeim væri bannað að framselja
leiguna.
Það er bersýnilegt, að með sam-
tökum hefir verið að því unnið að
koma á þennan hátt í veg fyrir,
að K. E. A. gæti auðnast að kaupa
nokkurn fisk í Vestmannaeyjum.
Með þeim samtökum var í fyrsta
lagi unnið á móti hagsmunum sjó-
manna og í öðru lagi að því, sem
okkur er næst, gegn hagsmunum
verkalýðsins á Akureyri.
Verð það, sem K. E. A. bauð
fyrir fiskinn, var miðað við að
sama verð fáist fyrir verkaðan
fisk næsta sumar eins og í fyrra
sumar.
Það er að vísu mannlegt, þó út-
gerðarmenn í Vestmannaeyjum
ýfðust við þessum fiskkaupum K.
E. A., úr því félagið bauð nokkru
hærra verð fyrir vöruna en út-
gerðarmenn ætla að greiða háset-
unum, en skynsamlegt er það
ekki, því það byggist eingöngu á
þrengsta eiginhagsmunasjónar-
miði. Þar að auki vita nú sjómenn
í Vestmannaeyjum, að þeir áttu
kost á að fá hærra verð fyrir
framleiðslu sína hjá K. E. A. held-
ur en útgerðarmönnum, ef þeir
hefðu mátt vera sjálfráðir.
Nú kunna einhverjir að hugsa
sem svo, að eðlilegt sé að útgerð-
armenn í Eyjum rísi á móti því,
að óverkaður fiskur sé fluttur á
brott þaðan, því þar með sé at-
vinna við verkunina tekin frá
Eyjarskeggjum. En hér við er það
að athuga, að Vestmannaeyingar
sækja jafnan fast að fá leyfi til að
selja óverkaðan saltfisk til út-
landa á vertíðinni. Hafa Eyja-
menn selt á hverju ári óverkaðan
fisk til Færeyja, Noregs, Dan-
merkur og Englands, og er fiskur-
inn síðan verkaður í þessum lönd-
um og seldur á sömu mörkuðum
og heimaverkaður fiskur íslend-
inga. Þegar á þetta er litið, verð-
ur það að teljast í meira lagi ó-
viðfeldinn hugsunarháttur að vilja
ekki lofa innlendum kaupendum
að sitja fyrir þeim fiski, sem Eyja-
menn selja óverkaðan á vertíð-
inni. Með því að selja hann til út-
landa, er verið að flytja atvinn-
una út úr landinu. Með því að
selja hann innanlands, er verið að
efla atvinnuna í landinu.
Nú víkur sögunni til dagblaða
íhaldsins í Reykjavík. Mbl. og
Vísir eru bólgin af vonzku út af
þessum fiskkauparáðstöfunum
K. E. A. og velja félaginu hin
verstu hrakyrði í sambandi við
þetta mál. Bæði blöðin staðhæfa,
að K. E. A. vilji gera þessi fisk-
kaup í þeim tilgangi að stela
gjaldeyrinum, sem inn kemur fyr-
ir fiskinn og nota hann sér til ó-
leyfilegs fjárgróða.
Hvað hér er um blygðunarlaus
ósannindi að ræða af hendi íhalds-
blaðanna, sýnir og sannar eftir-
farandi vottorð, sem forstjórar
Sölusambands íslenzkra fiskifram-
leiðenda hafa gefið og fyrrgreind
íhaldsmálgögn hafa neyðzt til að
birta:
„Sölusamband
íslenzkra fiskframleiðenda.
Það vottast hér með samkvæmt
beiðni, að vér afhendum bönkun-
um (Landsbankanum og Útvegs-
bankanum) allan erlendan gjald-
eyri, sem kemur inn fyrir útflutt-
an saltfisk Sambandskaupfélag-
anna, sem vér seljum, þar á meðal
einnig fyrir saltfisk Kaupfélags
Eyfirðinga, en þessi félög eru öll
Er þá þessi rógburður Mbl. og
Vísis gegn K. E. A. með öllu kveð-
inn niður af þeirra eigin flokks-
mönnum.
Þá segir Mbl., að engin alvara
hafi legið á bak við fiskkaupatil-
raun K. E. A. Það sjáist á því, að
eftir að kaupin um fiskinn að há-
setunum hafi verið komin út um
þúfur, hafi útgerðarmenn í Vest-
mannaeyjum boðið kaupfélaginu
að selja því „fisk upp úr salti fyr-
ir verð, sem sízt var hærra, en fé-
lagið bauð fyrir nýja fiskinn,“ en
það hafi ekki viljað sinna því.
Þetta er nú ekki meira en hálfur
sannleikur. Að vísu er það rétt,
að útgerðarmenn buðu K. E. A.
fisk til kaups, en verðið var svo
mikið hærra en það, sem áður
hafði verið samið um við háset-
ana, að það þótti alls óaðgengi-
legt. Annars er það eftirtektar-
vert, að Mbl. álasar Kaupfélagi
Eyfirðinga fyrir að bjóða hásetum
í Vestmannaeyjum of hátt verð
fyrir fisk sinn, en síðan álasar
blaðið félaginu einnig fyrir það
að hafa ekki keypt fisk að útgerð-
armönnum fyrir enn hærra verð!
Kemur hér skýrt í ljós, að Mbl.
ber aðeins hag útgerðarmanna
fyrir brjósti, en lætur sig engu
skipta hagsmunamál sjómanna.
filliliituii Heimilis-
iðnaðarlélags Norður-
lands byrja eg undirrituð
prjónanámskeið
1. marz næstkomandi.
Akureyri, Strandgata 13.
Lilja Oísladóttir.

K Husquflrna- 3»
s saumavélar 3
IP9 stignar og handsnúnar. Off
Kaupfélag Eyftrðinga.
Járn- og glervörudeild.