Dagur - 17.06.1937, Page 1

DAOUR
keraur út á hverjum firatu-
degi. Kostar kr. 6.00 árg.
Gjaldkeri: Árni Jóhanns-
son í Kaupfél. Eyfirðinga.
Gjalddagi fyi-ir 1. júlí.
Afgreiðslan
er hjá JÓNI Þ. ÞÓR, Norð-
urgötu 3. Talsími 112. Upp-
sögn, bundin við áramót, sé
komin til afgreiðslumanns
fyrir 1. des.
Akureyri 17. júní 1937.
31. tbl.
Hvers vegna kjósa iðn-
aðarmenn á Ak. íulltrúa
Framsóknarílokksins?
i.
Þegar Framsóknarflokkiurinn
kom á innflutningshöftunum til
þess að ná greiðslujöfnuði við út-
lönd, varna skuldasöfnun og lyfta
undir nýjan iðnrekstur í landinu,
voru það andstæðingarnar, bæði
til hægri og vinstri, sem töldu inn-
flutningshöftin hið mesta glap-
ræði. Verzlunarráð íslands —
klíka heildsala og stórkaupmanna
í Reykjavík — mótmælti þeim
harðlega, og blöð Sjálfstæðis-
manna hafa æ síðan deilt harðast
á fjármálastjórn Eysteins Jónsson-
ar í sambandi við innflutnings-
höftin. í fyrstu tók Alþýðublaðið í
sama strenginn, en í samvinnu
stjórnarflokkanna hefir Alþýðu-
flokkurinn orðið að hlýta sterkri
forustu fjármálaráðherra í þessu
máli.
II.
Það verður ekki um það deilt,
að aukning iðnaðarins í tíð nú-
verandi stjórnar hefir orðið svo
mikil sem raun ber vitni vegna
þess, að innflutningshöftunum hef-
ir verið beitt til að styðja framtak
þeirra, sem ráðizt hafa í að stofna
til nýs iðnreksturs. Innflutnings-
nefnd hefir kostað kapps um að
láta iðnvélar og hráefni til iðnað-
ax sitja fyrir öðrum innflutningi,
og iðnfélögin hafa sjálf fengið að
flytja inn þessar vörur. Á sama
tíma hefir innflutningur erlendra
iðnvara verið stórlega takmarkað-
ur.
Þetta hefir tekið spón úr aski
heildsalanna reykvísku. Þeir hafa
ekki haft aðstöðu til að skatt-
leggja þessar vörur, né iðnvörurn-
ar, sem úr þeim eru framleiddar.
Blöð þeirra og Sjáfstæðisflokksins
hafa því sífellt klifað á því, að
verzlunina þurfi að gefa frjálsa —
eins og þeir orða það — og af-
nema innflutningshöftin. Þau telja
að höftin skapi dýrtíð í landinu,
vegna þess að iðnvörur megi fá ó-
dýrari frá útlöndum, en algerlega
er gengið fram hjá því, sem hverj-
um manni ætti að liggja í augum
uppi, að vinnsla þessara vara
skapar stórkostlega atvinnu til
hsnda fólMrra í bæjurram, þar sem
iðnin er rekin. Og þessi upphæð
er ekki lítil. Á síðastliðnu ári er
talið að iðnfyrirtækin í landinu
hafi greitt í verkalaun 10—12 milj.
króna. Vegna innflutningshaft-
anna hafa þessi vinnulaun flutzt
inn í landið, og það munar um
minna.
Ólafur Thors, formaður Sjálf-
stæðisflokksins, sagði á flokks-
fundi þeim, er hann hélt hér á
Akureyri, að hann teldi ekki rétt
að auka iðnaðinn frá því sem nú
vœri, vegna þess að íslenzkar iðn-
aðarvörur gætu ekki keppt við
aðrar í frjálsri samkeppni, þó
vildi hann lofa þeim iðnaði að lifa,
sem nú væri fyrir í landinu. En
enga vernd vildi hann láta veita
honum af því opinbera, og að-
flutningshöftin vill hann um fram
allt afnema með öllu. Hvernig má
þá skilja þetta? Var hann ekki á
fundinum aðeins að dylja hið
sanna innræti sitt til þessa at-
vinnuvegar, vegna þess iðnaðar-
fólks, sem þarna kann að hafa
hlýtt á? Eða kannske þetta sé eitt
af þeim vopnum, sem Sjálfstæðis-
flokkurinn ætlar að beita gegn at-
vinnuleysinu í landinu?! (Smbr.
stefnuskrána, sem birt var í ís-
lendingi eftir íundinn.)
III.
Hvernig er nú umhvorfs í iðn-
málunum hér á Akureyri?
í meðvitund landsmanna er Ak-
ureyri að verða iðnaðarbær. Sam-
vinnumenn hafa verið brautryðj-
endur að iðnaði í bænum. Kaupfé-
lag Eyfirðinga reið á vaðið með
stofnun Mjólkursamlagsins, og'
síðan hefir félagið í sambandi við
Samband íslenzkra samvinnu-
félaga hafið ýmsar nýjar iðngrein-
ar, eins og kunnugt er, og endur-
bætt og aukið aðrar, eins og gert
hefir verið með Gefjunarverk-
smiðjuna.
Nú er svo komið, að þessi tvö
félög hafa við iðnþjónustu hér í
bænum um 270 manns og má ó-
hætt gera ráð fyrir, að vegna þess-
arar iðju hafi um 1000 manns lífs-
uppeldi sitt hér í bænum. En þar
að auki veita samvinnufélögip í
bænum, og þá sérstakiega Kaupfé-
lag Eyfirðinga, fjölda manns at-
vinnu við verzlun, vöruflutninga
og byggingarframkvæmdir.
Það er all einkennilegt, þegar
formaður verkamannaflokksins í
landinu, segir á stjórnmálafundi
að hann kunni ekki við það, að sjá
það í blaði Framsóknai’manna
núna fyrir kosningarnar, hverjir
það ’ eru, sem bætt hafa verzlun-
ina, hafið nýsköpun í iðnaðinum,
og veita verkalýð bæjarins mesta
atvinnu. Hann þolir ekki að sjá á
það bent, að einmitt þessir menn,
samvinnumennirnir, hafa nú mann
í kjöri hér, og fulltrúa þeirra er
bezt treystandi til að fara með
umboð kjósendanna á Alþingi.
Sjálfstæðisflokkurinn metur
meira hagsmuni heildsala og stór-
kaupmanna en alþýðunnar í land-
inu. Hann vill afnema aðflutnings-
höftin og á engan hátt veita iðn-
aðinum vernd né auka hann. Hon-
um stendur á sama þó þessi at-
vinnuvegur sé lagður í rústir.
Fyrir nokkru skrifaði ég dálitla
grein í Dag út af blaðagreinum
sem birzt höfðu um hafnarmál
Dalvíkur. Önnur greinin var í
Degi, hin í Bændablaðinu. Báðum
þessum greinum fann ég nokkuð
til foráttu um málsflutning.
Eg tók hverja greinina fyrir sig,
eins og þær komu að mínum bæj-
ardyrum, og reyndi að færa báð-
um greinarhöfundum skrif þeirra
út á þann bezta veg, sem mér var
unnt.
Það sem ég vissi að var rangt,
færði ég á réttan veg, og gaf
hverjum stjórnmálaflokki þann
heiður í umræddu máli, er honum
bar, og ég bezt þekkti, enda tel ég
það eitt sæma, að fara rétt með
mál, hvort heldur sem eru stjórn-
mál eða önnur mál.
Höfundur Bændablaðsgreinar-
innar gerir tilraun til að svara
grein minni í 7. tölubl. Bænda-
blaðsins, en þar fer að vonum,
hann hrekur ekki eitt einasta at-
riði, er ég þar sagði, en barmar sér
aðeins undan því, að ég taki ó-
miúkari tökum á sér en höfundi
Dagsgreinarinnar. Þetta hefi ég
alls ekki gert, gerði báðum grein-
nnum skil, eins og mér þóttu efni
til standa, en þessi umkvörtun
Bændablaðsgreinarinnar um of
hörð átök frá minni hendi sanna
bara það eitt, „að sá brennur eld-
Alþýðuflokknum er enn ekki
vaxinn fullur skilningur á félags-
legum samtöku.m í atvinnuháttum
og verzlun. Þess vegna segir full-
trúi hans þegar bent er á fram-
kvæmdir samvinnumanna í Eyja-
firði og á Akureyri: „Eg kann ejíki
við þetta!“
Framsóknarflokkurinn einn hef-
ir byggt á starfsgrundvelli sam-
vinnumanna, sem telja að vanda-
málin beri að leysa með félagsleg-
um samtökum. Hann vill styðja að
því, að framkvæmdir atvinnumál-
anna séu reknar með samvinnu.
Framsóknarflokkurinn hefir sýnt
það á síðustu árum, að honum ein-
um er treystandi til sterkra átaka
fyrir hinn unga iðnað í landinu.
Vegna þess kjósa iðnaðarmenn
á Akureyri fulltrúa samvinnu-
manna.
Vegna þess kjósa þeir frambjóð-
anda Framsóknarflokksins, Árna
Jóhannsson, 20. júní.
urinn heitast, sem á sjálfum
brennur.“
Eg hafði alls ekki ætlað mér að
svara umræddri Bændablaðsgrein,
þar sem hún í engu hrakti um-
mæli mín. Hún slær að vísu föstu,
hver sé höfundur Dagsgreinarinn-
ar eftir Svarfdæling og segir ber-
um orðum, að Bernharð Stefáns-
son sé höfundurinn. Þetta er
marghrakið og fyrirfram vitað að
er ósatt, og því heimskan ein að
eltast við það, og skal heldur ekki
gert hér.
í 9. tbl. Bændablaðsins er grein-
ar minnar aftur minnzt í grein eft-
ii Pétur Eggerz á Hánefsstöðum.
Hann telur þessa grein mína
furðulega af þeim ástæðum, að
hún sé rétt. Mér finnst þetta ekk-
ert furðulegt, og svo mun flestum
Svarfdælingum finnast, og ég er
viss um að Pétri Eggerz er þetta
ekkert undrunarefni, eftir því sem
ég þykist þekkja hann, hvað svo
sem hann annars segir í blaða-
greinum sínum. Eða á ég að trúa
því, að það þyki furðulegt í blaða-
greinum, hvort heldur sem þær
fjalla um menn eða málefni,
landsmál eða félagsmál, að segja
rétt frá. Eg hefi þá skoðun, að
sannleikurinn sé sagna beztur, og
eigi allstaðar rétt á sér, og þeirri
skoðun mun ég halda fyrst um
sinn, þrátt fyrir það þó einhver
kalli það furðulegt.
Iðnaðarmaður.
Að gefnu tilefni.