Dagur - 14.10.1937, Page 1

DAGUR
kemur út á hverjum fimtu-
degi. Kostar kr. 6.00 árg.
Gjaldkeri: Árni Jóhanns-
son í Kaupfél. Eyfirðinga.
Gjalddagi fyrir 1. júlí.

XX. árg. ’
Akureyri 14. október 1937.
Áfgreiðslan
er hjá JÖNI Þ. ÞÓR, Norð-
urgötu 3. Talsími 112. Upp-
sögn, bundin við áramót, sé
komin til afgreiðslumanns
fyrir 1.' des.
* 48. tbl.
„Línaii“ Irá
Moskva skýrist
Kommúiii§(ar neita að starfa á grund-
velli laga og þingræðis
Undanfarna mánuði hafa til-
raunir ált sér stað til sameiningar
Alþýðuflokksins og Kommúnista-
flokksins með sameiginlegri
stefnuskrá.
Samningarnir um sameiningu
flokkanna hafa nú strandað á
ágreiningi um undirstöðuatriðin í
væntanlegri stefnuskrá hins’ sam-
einaða flokks. Eftir því, sem Al-
þýðublaðið og Þjóðviljinn skýra
frá, hafa ágreiningsatriðin verið
þessi:
Kommúnistar neita að skuld-
binda sig til að starfa á „grund-
velli laga og þingræðis“. Alþýðu-
flokkurinn neitar að taka upp
vörn fyrir stjórnarfarið í Rúss-
landi og lýsa yfir fullum fjand-
skap við rússneskan landflótta-
mann, sem Trotsky nefnist. Enn-
fremur bar það á milli, að Alþýðu-
flokkurinn vildi skilgreina nýja
flokkinn sem „sósíalistiskan“
flokk aðeins, en kommúnistar
vildu láta taka það fram, að
flokkurinn væri „marxistiskur".
Af þessu er það ljóst, að komm-
únistar hafa krafizt þess, að
stefnuskrá hins sameinaða flokks
væri sniðin eftir afstöðu til
þriggja útendinga. Þeir heimta
skilyrðislausa undirgefni undir
vilja Stalins, þeir heimta átrúnað
á kenningar Marx og þeir krefjast
fjandskapar við Trotsky!
Kommúnistar hafa margsinnis
staðhæft, að þeir vildu samein-
ingu flokkanna, til þess að hægt
væri að leysa hagsmunamál ís-
lenzkra verkamanna. Nú verður
ekki annað séð en kommúnistar
líti svo á, að úr því að Alþýðu-
flokkurinn vilji ekki fallast á að
verja blóðdómana í Rússlandi, þá
geti íslenzkum verkamönnum
ekki orðið bjargað við, og af því
að Alþýðuflokksmenn. fáist ekki
til að blessa Stalin og bölva Trot-
sky, þá séu umbætur íslenzkum
verkalýð til handa þar með úr
sögunni!
En hvað finnst íslenzka verka-
lýðnum sjálfum? Telur hann að
þessi afstaða leiðtoga kommúnista
sé á hyggindum reist? Hver mað-
ur með heilbrigða skynsemi hlýt-
ur að sjá og skilja, að þeir Stalin
og Trotsky koma velferðarmálum
íslenzkrar alþýðu ekki nokkurn
skapaðan hlut við.
En hvernig í ósöpunum stendur
á því, að foringjar kommúnista
skuli leiðast út í aðra eins vitleysu
og þeir hafa gert?
Svarið virðist liggja beint við.
Annar af uppbótarþingmönnum
Kommúnistaflokksins fór til
Moskva í sumar. Eftir að hann
lcom heim, fór að bera á þessari
kreddufestu um Stalin, Rússland
og Trotsky meðal leiðtoga komm-
únista. Það er talið mjög líklegt,
að þeir hafi þá farið að þræða þá
„línu“, sem Brynjólfur Bjarnason
hafi komið með frá Moskva, og að
sú lína hafi verið gefin af Stalin.
Á þenna hátt verður allt skiljan-
legt. Rússar sjálfir hafa löngum
í 46. tbl. „ísl.“ ræðir ritstjórinn
um verzlunarmál og kemst að
svipuðum niðurstöðum eins og
hann hefði alið aldur sinn í ein-
hverjum myrkheimum upp á síð-
kastið og ekki haft samneyti við
skyni gæddar verur.
í upphafi greinar sinnar er rit-
stjórinn fullur vandlætingar yfir
því, að nokkrum skuli hafa til
hugar komið sú ósvífni, að átelja
kolaokur kaupmanna í Reykjavík
í sumar, sem notuðu sér hækkun
erlendis til að haekka kolin óhæfi-
lega í verði, þar á meðal miklar
kolabirgðir um ca. 10 kr. tonnið.
Síðar neyddust þeir þó til að
lækka verðið, sakir hins lága sölu-
verðs Kaupfélags Reykjavíkur og
nágrennis. Og þótt ritstj. „ísl.“
endurprenti í blaði sínu einhverj-
ar tölur eftir kolakaupmönnum í
Reykjavík, sem íhaldsblöðin syðra
birtu, þá stendur það eftir sem áð-
ur óhrakið og er hverju manns-
barni í landinu kunnugt, sem vill
vita það, að Kaupfélag Reykjavík-
litið á Moskva sem heilaga borg.
Það er kunnugt, að leiðtogar
kommúnista hér á landi hafa og
tekið upp þessa trú, að ekki ein-
ungis Moskva, heldur Rússland
allt, væri sannheilagt land, og að
það væri hinn mesti háski að
bregðast þeim fyrirskipunum,
sem kæmu frá þessum ráðstjórn-
arríkjum. Það er hin gefna „lína“
frá Moskva, sem kommúnistar
voru að þræða, þegar samninga-
skútan strandaði á ágreinings-
skerinu.
Það, sem þó skiftir langmestu
á „línunni", er hin skýra neitun
kommúnista um að vinna á
„grundvelli laga og þingræðis“.
Vitanlega er það ekkert annað en
óbein yfirlýsing um, að þeir vilji
hafa frjálsar hendur til að beita
ofbeldi gegn lögum landsins og
gera byltingu gegn þingræðislegu
stjórnskipulagi.
Kommúnistum hefir hlotið að
vera það ljóst, að á þessu atriði
hlytu samningar við Alþýðu-
flokkinn að stranda til fulls. Vit-
andi vits hafa því kommúnistar
ónýtt allan árangur samningatil-
raunanna við Alþýðuflokkinn.
En langar kjósendur kommún-
ista til að láta líma sig fasta við
„línuna“ frá Moskva?
ur lækkaði kolaverðið í Reykjavík
stórlega í sumar.
Þá er það Grænmetisverzlun
ríkisins og „einokun“ á ýmsum
vörum, er ritstj. „ísl.“ nefnir svo,
sem er honum mikið áhyggjuefni,
af því að neytendur geti ekki
fengið vöruna milliliðalaust frá
framleiðendum. En er nú ritstj.
„ísl.“ svo fáfróður um það, sem
hann skrifar um, að hann viti
ekki að innlendar kartöflur má
selja hverjum sem er og hvar sem
er án nokkurra milliliða? Og fyrir
atbeina stjórnarflokkanna og
Grænmetisverzlunar ríkisins, hef-
if kartöfluræktinni fleygt svo
fram, að innflutningur útlendra
kartaflna er hverfandi og gætir
mjög lítils á markaðinum. En full-
yrðingar „ísl.“ um það, að bænd-
ur hafi ekki haft nema skaða af
skipulagningu á grænmetissölunni
og afurðasölunni yfirleitt, eru of
barnalegar og ganga of mikið í
berhögg við staðreyndir til þess
að nokkur skyni borinn lesandi
Ritstjóri „Ísleitdings64
lætur Ijós sitt skíiiíi.
NÝJA-BÍÓ
Fimmtudagskvöld kl. 9:
Rússnesk tal- og hljóm-
mynd, tekin eftir hinni
frægu sögu »För Gulliv-
ers til Putalands«.
Niðursett veð.
Sýnd í siðasta sinn.
I. O. O. F. = 11910150 =
leggi á þær trúnað. Og sú stað-
hæfing „ísl.“, að Grænmetisverzl-
un ríkisins hafi lækkað útsöluverð
á kartöflum frá 15. sept. sakir
fleipurs íhaldsblaðanna, er álíka
gáfuleg. Því það vita nú víst allir,
nema ef vera skyldi moðhausarn-
ir við „Morgunbl.“ og ritstj. „ísl.“,
að aðal uppskerutími á kartöflum
byrjar um miðjan sept. og því
eðlilegt, að verðið lækki mikið þá.
Þetta er því engum sérstökum
stj órnmálaflokki að þakka, nema
ef „ísl.“ lítur svo á, að árstíða-
skipti og gangur himintunglanna
sé að þakka viturlegum ráðstöfun-
um íhaldsins! Það væri svo sem
eftir öðru.
En íhaldinu er alveg óhætt að
fylla hvert einasta blað sitt með
hóli um heildsala og kaupmenn og
árásir á kaupfélög og ríkisverzlun.
Skilningur manna vex stöðugt á
því, að neytendum getur aldrei
orðið nema betra að verzla við
kaupfélög og fá vörurnar við
sannvirði. Og um ríkisverzlun er
það að segja, að þótt Framsóknar-
menn séu henni ekkert sérstak-
lega hlynntir, þá hefir reynslan
sýnt að hún getur verið nauðsyn-
lég eins og t. d. Grænmetisverzlun
ríkisins. Og það virðist engin á-
stæða til að ætla, að ágóði af
verzlun, þegar um hann er að
ræða, sé ver kominn hjá ríkinu
sjálfu, en hjá einstökum heildsöl-
um og kaupmönnum. En ritstj.
„ísl.“ er alveg óhætt að láta ljós
sitt skína um verzlunarmál, verja
okur kaupmanna og átelja eftirlit
með álagningu af hálfu hins opin-
bera og skipulagningu á afurða-
sölum bænda. Allar slíkar nauð-
synlegar ráðstafanir, sem varða
almenningsheill, munu verða
framkvæmdar að honum og hans
nótum forspurðum.