Dagur - 21.10.1937, Blaðsíða 1

DAOUR
kemur út á hverjum fimtu-
degi. Kostar kr. 6.00 árg.
Gjaldkeri: Árni Jóhanns-
son í Kaupfél. Eyfirðinga.
Gjalddagi fyrir 1. júlí.
Afgreiðslan
er hjá JÓNI Þ. ÞÓR, Norð-
urgötu 8. Talsími 112. Upp-
sögn, bundin við áramót, sé
komin til afgreiðslumanns
fyrir 1. des.
XX.
-#-■• » ♦ •
árg. j
Akureyri 21. október 1937.
49. tbl.
j§lendingurr
og B?a€veii«imál£i$.
ísl., er út kom 1. þ. m., tekur
sér fyrir hendur að fræða les-
endur sína um rafveitumál Akur-
eyrar. Vitanlega er ekki annað en
gott um það að segja að mál þetta
sé rætt í blöðunum, ef það er gert
af áhuga fyrir framkvæmdum,
fullri sannleiksást og með velferð
bæjarbúa fyrir augum. En eins og
þessi ísl.grein er úr garði gerð,
sýnist tilgangur hennar fyrst og
fremst vera sá að gera rafveitu-
málið að rógsmáli á hendur þing-
mönnum Eyfirðinga og Suður-
Þingeyinga, þó látið sé í veðri
vaka að hún sé rituð af umhyggju
fyrir framgangi málsins. Er það
illa gert af ritstjóra ísl. að reyna
á þenna hátt að gera þetta mikla
nauðsynjamál að pólitísku flokks-
máli, sem það vitanlega er ekki
og á ekki að vera.
ísl. og ýmsir af flokksmönnum
blaðsins reyndu eftir getu að nota
mál þetta til ófrægingar Fram-
sóknarmönnum við síðustu al-
þingiskosningar, en gátu engu á-
orkað. Þessi nýja herferð blaðsins
mun ekki takast betur, þó við-
leitnin til rangfærslu og blekk-
inga sé eins og fyrri daginn.
„íslendingur“ reynir að læða
þeirri kórvillu inn í huga lesenda
sinna, að ef ríkisábyrgð á láni til
fyrirhugaðrar rafveitu hefði ver-
ið veitt í Alþingi í síðastl, maí-
mánuði, þá hefðu Akureyrarbúar
og jafnvel nágrannahéruðin getað
soðið matinn og hitað upp húsin
á komandi vetri við raforku frá
Laxá. Blaðið gefur sem sé í skyn,
að framkvæmd rafvirkjunar Lax-
ár hafi nú þegar strandað á því,
að ríkisábyrgð hafi ekki verið
fyrir höndum, og að það sé eink-
um þingmönnum Eyfirðinga og
þingmanni Suður-Þingeyinga að
kenna. Afleiðingin sé, að Akur-
eyringar þurfi „að kaupa kol til
suðu og hitunar á næsta vetri fyr-
ir þriðjungi meira verð en und-
anfarna vetur“.
Það er nú svo. En hvað sem öll-
um almenningi líður, þá er það
víst, að ritstjóri „íslendings“ er
ekki meira karlmenni en það, að
krókloppinn myndi hann verða
að sitja inni við ríkisábyrgðar-
hita og tína upp í sig frosinn mat,
sem soðinn væri við hita frá rík-
isábyrgð einni saman.
Sannleikur þessa máls er sem
sé sá, að þó ríkisábyrgðin hefði
verið samþykkt síðastl. vor, eru
engar líkur fyrir að hægt hefði
verið að byrja á framkvœmdum
fyr en vorið 1938. Sé hinsvegar
þörf á ríkisábyrgð, af því að í
ljós komi að lán fáist ekki án
hennar, og verði hún veitt á þingi
því, sem nú er nýbyrjað, kemur
hún að sömu notum og hœgt að
byrja jafnsnemma á verkinu og
þó hún hefði verið veitt á síðasta
þingi. En þá lá ekkert tilboð fyrir
um lán, þar sem ríkisábyrgðar
var krafizt.
Því verður nú ekki neitað, að
rafveitumál Akureyrar hefir verið
allmikið á reiki undanfarin ár, og
það er fyrst nú fyrir fáum mán-
uðum, sem ákvörðun var tekin
um það, hvaða fallvatn yrði virkj-
að. Tæplega mun enn vera búið
að ákveða til fulls, hvernig eða
hversu stór virkjunin vérður. Litl-
ar eða engar athuganir munu
hafa farið fram um það, hvort
ekki væri heppilegt að leiða raf-
magn frá Akureyri til Olafsfjarð-
ar og Siglufjarðar. Fleira mun
enn óathugað í sambandi við hina
fyrirhuguðu virkjun.
Þó að ísl. hafi sjaldan lagt
nokkuð það til nytjamála, sem
gagn er að, þá verður að krefjast
þess af ritstjóra blaðsins, að það
hafi eitthvað annað fram að bera
í þessu stóra nauðsynjamáli en
rakalaust fleipur, úr því blaðið á
annað borð fór að ræða það í því
skyni að fræða lesendur sína.
Skal ísl. því gefið tilefni til þess
með því að svara eftirfarandi
spurningum:
1. Hversu mikilli raforkuþörf eru
líkur til að þurfi að fullnægja
í nánustu framtíð?
2. Er það fyllilega rannsakað
hvort' heppilegra er að taka
minni eða stærri virkjunar-
áætlunina?
3. Getur það ekki haft áhrif á
verðlag raforkunnar hvort ráð-
ist er í minni eða stærri virkj-
unina?
4. Lágu fyrir síðastliðið vor til-
boð um lán og byggingu raf-
stöðvarinnar, svo að hægt væri
að byrja þá strax á verkinu, ef
ríkisábyrgðin hefði verið sam-
þykkt?
5. Var hægt að fullgera virkjun-
ina, svo að hún hefði komið til
nota á Akureyri í vetur, ef
ríkisábyrgð hefði fengist á síð-
asta þingi?
6. Hvers vegna voru hinir póli-
tísku húsbændur ritstjórans
ekki búnir að virkja Laxá, áð-
ur en verðlag hækkaði?
Síðasta spurningin er sett fram,
vegna þess að ritstjórinn telur, að
virkjunin verði dýrari, en hún
hefði þurft að vera, ef ríkisábyrgð
hefði verið samþykkt í vor.
„íslendingur“ vitnar til ummæla
„Alþýðumannsins" um rafveituna
á ísafirði og virðist taka sér þau
til inntekta. Það er nú raunar
nýtt að ísl. taki ummæli Alþm.
sem eitthvert goðasvar eða ó-
skeikula ritningu. En hann virðist
hafa verið heldur óheppinn, þeg-
ar hann fór að láta Alþm. vitna,
því klausa sú, sem ísl. vitnar til,
er að mestu aumasti þvættingur.
Sannleikurinn í því atriði er sá,
að ríkisábyrgð fyrir rafveitu ísa-
fjarðar var samþykkt á Alþingi
fyrir 8 árum, eða löngu áður en
núverandi þingmaður ísfirðinga
kom á þing. Er þetta ekki fram
tekið til að rýra álit hans, heldur
af því að þetta er staðreynd. Þessi
ábyrgð var svo endurnýjuð á síð-
ari þingum, af því að ýmsar til-
raunir ísfirðinga til að fá lán
strönduðu í mörg ár. Þessi upp-
haflega samþykkt þingsins var
talin loforð, sem ekki væri hægt
að rifta, þegar að lokum var hægt
að fá lánið. Þessi ísafjarðarstöð
fór langt fram úr áætlun, svo að
hlutaðeigandi. þingmaður sótti um
viðbótarábyrgð á síðasta þingi. Sú
dbyrgð var ekki veitt.
Um verð á ljósarafmagni á ísa-
firði skal það tekið fram, að það
er mjög hátt, þó það sé lægra en
ljósaverð það, er bæjarbúar höfðu
áður frá mótorstöð, sem starfrækt
var af íhaldsmönnumþar á Isafirði.
Hannsðkn á Ijötgæði.
Halldór Pálsson sauðfjárræktar-
ráðunautur hefir starfað að rann-
sóknum á kjötgæðum íslenzkra
dilka um vikutíma í haust á slát-
urhúsi K. E. A. á Akureyri.
Hefir hann gert samanburð á ís-
lenzkum og skozkum einblending-
um. Einnig hefir hann borið sam-
an hrútlömb og geldingslömb.
Enn hefir hann ekki unnið að
fullu úr athugunum þessum, en
þó hafa þær nú þegar leitt í ljós,
að beztu skozku einblendingarnir
bera af lömbum, sem á sláturhús-
Fimmtudagskvöldið kl. 9:
Örlög viö
Volga.
Aðalhlutverkin leika:
Vera Karéne og
Charles Vanel.
Mjög spennandi og vel leikin
frönsk mynd frá Rússlandi.
Börn fd ekki aðgang.
Kún 503710277 - Frl.\
I. O. O. E. = 11010220 =
ið koma, bæði að vænleik og kjöt-
gæðum. Aftur á móti eru rýrir
einblendingar engu betri en rýru
íslenzku lömbin. Þeir einblending-
ar, sem ekki ná 15 kg. kropp-
þunga, hafa alltaf útlitsljótan
kropp, vegna þess að beinagrind
þeirra er svo stór. Nái þeir aftur
20 kg. kroppþunga, bera þeir af
íslenzkum lömbum af sömu
þyngd, bæði hvað snertir þykkt
vöðva og fitusöfnun.
Geldingslömbin reyndust feitari
en hrútlömb með sama kroppþunga.
Litur kjötsins er þýðingarmikið
atriði. Bretum er illa við mjög
dökkt kjöt. Það lítur ver út, eink-
um þegar það er magurt.
Flest lömbin, sem gerð var at-
hugun á, reyndust að hafa mjög
dökkrauða vöðva, mun dekkri en
venjulegt er í Bretlandi.
Hver ástæðan er fyrir þessum
dökka lit, er enn nokkurt vafa-
mál. Þreyta getur haft mikið að
segja. Lömb, sem flutt voru á bíl
úr Bárðardal til sláturhússins og
sem var slátrað strax, reyndust
hafa mun ljósari vöðva en þau
lömb, sem rekin voru á sláturhús-
ið víðsvegar að og slátrað strax.
Kjöt af bárðdælsku lömbunum,
sem flutt voru á bíl, reyndist ekki
dekkra en venja er til í Bretlandi,
en kjöt af mörgum hinum lömb-
unum var eins dökkt og dekksta
nautakjöt.
Bendir þetta til þess, að brýn
nauðsyn sé fyrir bændur að of-
þreyta ekki lömbin í rekstri og
hvíla þau vel, áður en þeim er
slátrað.
Þessi athugun verður einnig
notuð til þess að bera saman ís-
lenzka dilka við dilka af ýmsum
brezkum kynjum,